«Նորաշեն (Տավուշի մարզ)»–ի խմբագրումների տարբերություն

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Content deleted Content added
չ clean up, replaced: → (407), → (230), → (111), → (56) oգտվելով ԱՎԲ
clean up, replaced: : → ։ (26) oգտվելով ԱՎԲ
Տող 63. Տող 63.
| կայք =
| կայք =
}}
}}
'''Նորաշեն''', գյուղ [[Հայաստան|Հայաստանի Հանրապետության]] [[Տավուշի մարզ]]ի արևելյան մասում, սահմանակից է [[Չորաթան]], [[Արծվաբերդ]], [[Վերին Կարմիր Աղբյուր]] և [[Մովսեսգյուղ]] գյուղերին, իսկ [[Ադրբեջան]]ի սահմանից ուղիղ գծով գտնվում է 4 կմ է հեռավորության վրա<ref name="tavushkayq">[http://tavush.region.am/egov/dispatcher Տավուշի մարզի պաշտոնական կայքը՝ Նորաշեն գյուղ]</ref>:
'''Նորաշեն''', գյուղ [[Հայաստան|Հայաստանի Հանրապետության]] [[Տավուշի մարզ]]ի արևելյան մասում, սահմանակից է [[Չորաթան]], [[Արծվաբերդ]], [[Վերին Կարմիր Աղբյուր]] և [[Մովսեսգյուղ]] գյուղերին, իսկ [[Ադրբեջան]]ի սահմանից ուղիղ գծով գտնվում է 4 կմ է հեռավորության վրա<ref name="tavushkayq">[http://tavush.region.am/egov/dispatcher Տավուշի մարզի պաշտոնական կայքը՝ Նորաշեն գյուղ]</ref>։


Համաձայն որոշ աղբյուրների, գյուղի անվանումը առաջացել այն բանից հետո, երբ մի խումբ լեզգիներ անցնելով այստեղով, ծաղրել են տեղացի հայերին ասելով. Ձռեք չտաք սրանց, նոր շեն է, կքանդվի: Դրանից հետո գյուղը սկսել են կոչել Նորաշեն<ref>[http://www.navasardtours.com/%D5%B0%D5%A1%D5%B5%D5%AF%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6-%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D5%B6%D5%A4%D5%A1%D5%BA%D5%A1%D5%BF%D5%B8%D6%82%D5%B4%D5%B6%D5%A5%D6%80-%D5%A3%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B2%D5%A5%D6%80-%D5%A3%D5%A1/#.Ub5NafZOp7o Հայկական ավանդապատումներ. գյուղեր, գավառներ, քաղաքներ]</ref>:
Համաձայն որոշ աղբյուրների, գյուղի անվանումը առաջացել այն բանից հետո, երբ մի խումբ լեզգիներ անցնելով այստեղով, ծաղրել են տեղացի հայերին ասելով. Ձռեք չտաք սրանց, նոր շեն է, կքանդվի։ Դրանից հետո գյուղը սկսել են կոչել Նորաշեն<ref>[http://www.navasardtours.com/%D5%B0%D5%A1%D5%B5%D5%AF%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6-%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D5%B6%D5%A4%D5%A1%D5%BA%D5%A1%D5%BF%D5%B8%D6%82%D5%B4%D5%B6%D5%A5%D6%80-%D5%A3%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B2%D5%A5%D6%80-%D5%A3%D5%A1/#.Ub5NafZOp7o Հայկական ավանդապատումներ. գյուղեր, գավառներ, քաղաքներ]</ref>։


== Աշխարհագրություն ==
== Աշխարհագրություն ==
Նորաշենի հարևան գյուղերն են [[Վերին Կարմիր Աղբյուր]]ն է,[[Արծվաբերդ]]ը, [[Մովսեսգյուղ]]ը և [[Չորաթան]]ը: Մոտակայքում գտնվում է [[Նորաշենի կիկլոպյան ամրոց|կիկլոպյան ամրոց]]:
Նորաշենի հարևան գյուղերն են [[Վերին Կարմիր Աղբյուր]]ն է,[[Արծվաբերդ]]ը, [[Մովսեսգյուղ]]ը և [[Չորաթան]]ը։ Մոտակայքում գտնվում է [[Նորաշենի կիկլոպյան ամրոց|կիկլոպյան ամրոց]]։


Նորաշեն համայնքը զբաղեցնում է 1089 հա տարածք<ref name="ՏՄՆորաշեն" />, որից`
Նորաշեն համայնքը զբաղեցնում է 1089 հա տարածք<ref name="ՏՄՆորաշեն" />, որից`
Տող 75. Տող 75.
* 103 հա անտառ
* 103 հա անտառ


Հեռավորությունը [[Երևան]]ից կազմում է 214 կմ, մարզկենտրոն [[Իջևան]]ից՝ 74 կմ, ՀՀ պետական սահմանից՝ 3 կմ<ref name="ՏՄՆորաշեն" />:
Հեռավորությունը [[Երևան]]ից կազմում է 214 կմ, մարզկենտրոն [[Իջևան]]ից՝ 74 կմ, ՀՀ պետական սահմանից՝ 3 կմ<ref name="ՏՄՆորաշեն" />։


Գյուղի հարավային մասում գտնվում են մ.թ.ա. 2-րդ հզմ “[[Պիլուր պատ]]”, [[Ձորաբերդ]] և “Սև լեռ” ամրոցները, իսկ 1 կմ արևմուտք` մ.թ.ա. 2-րդ-1-ին հզմ. “Ահագնի” ամրոցը:
Գյուղի հարավային մասում գտնվում են մ.թ.ա. 2-րդ հզմ “[[Պիլուր պատ]]”, [[Ձորաբերդ]] և “Սև լեռ” ամրոցները, իսկ 1 կմ արևմուտք` մ.թ.ա. 2-րդ-1-ին հզմ. “Ահագնի” ամրոցը։


== Կլիմա ==
== Կլիմա ==
Նորաշեն ը գտնվում է բարեխառն գոտում, ամռանը` + 29 C, ձմռանը` - 30 C<ref name="ՏՄՆորաշեն" />:
Նորաշեն ը գտնվում է բարեխառն գոտում, ամռանը` + 29 C, ձմռանը` - 30 C<ref name="ՏՄՆորաշեն" />։


== Պատմություն ==
== Պատմություն ==
=== Ռուսական կայսրություն ===
=== Ռուսական կայսրություն ===
Գյուղը հիմնադրվել է [[1835]] թվականին ներկայիս [[Ադրբեջան]]ի տարածքում ջարդերից փրկված մի քանի տասնյակ հայկական ընտանիքների կողմից:
Գյուղը հիմնադրվել է [[1835]] թվականին ներկայիս [[Ադրբեջան]]ի տարածքում ջարդերից փրկված մի քանի տասնյակ հայկական ընտանիքների կողմից։


[[19-րդ դար]]ի վերջին գյուղը այցելած եպիսկոպոս Մակար Բարխուդարյանցը իր «Արցախ» գրում էր.
[[19-րդ դար]]ի վերջին գյուղը այցելած եպիսկոպոս Մակար Բարխուդարյանցը իր «Արցախ» գրում էր.
Տող 93. Տող 93.
=== Խորհրդային Հայաստան ===
=== Խորհրդային Հայաստան ===
[[Պատկեր:Cyclopean fortress in Norashen.jpg|left|thumb|250px|[[Նորաշենի կիկլոպյան ամրոց]]ը]]
[[Պատկեր:Cyclopean fortress in Norashen.jpg|left|thumb|250px|[[Նորաշենի կիկլոպյան ամրոց]]ը]]
Խորհրդային տարիներին բնակվայրը մտնում էր [[Հայկական ԽՍՀ]]-ի [[Շամշադինի շրջան]]ի կազմի մեջ: Նորաշենը ակտիվ մասնակցություն է ունեցել [[Արցախյան ազատամարտ]]ին. գյուղը տվել է 32 ազատամարտիկ, որոնցից հինգը զոհվել են և մեկը դարձել է հաշմանդամ<ref name="tavushkayq" />:
Խորհրդային տարիներին բնակվայրը մտնում էր [[Հայկական ԽՍՀ]]-ի [[Շամշադինի շրջան]]ի կազմի մեջ։ Նորաշենը ակտիվ մասնակցություն է ունեցել [[Արցախյան ազատամարտ]]ին. գյուղը տվել է 32 ազատամարտիկ, որոնցից հինգը զոհվել են և մեկը դարձել է հաշմանդամ<ref name="tavushkayq" />։


=== Հայաստանի Հանրապետություն ===
=== Հայաստանի Հանրապետություն ===
Վերջին տարիներին Նորաշենում կատարվել են որոշ աշխատանքներ՝ նորոգվել է միջնակարգ դպրոցի շենքը (Հայ-ամերիկյան կրթական ծրագրով), վերակառուցվել է խմելու ջրագիծը (ՀՊԾ-ՍԱԴ-ի կողմից), վերանորոգվել է տնամերձերի ոռոգման համակարգը (ՀՍՆՀ-ի կողմից): Այժմ Նորաշենի գլխավոր խնդիրներն են մշակույթի տան և գյուղապետարանի շենքերի նորոգումն ու համայնքային ճանապարհների նորոգումը<ref name="tavushkayq" />:
Վերջին տարիներին Նորաշենում կատարվել են որոշ աշխատանքներ՝ նորոգվել է միջնակարգ դպրոցի շենքը (Հայ-ամերիկյան կրթական ծրագրով), վերակառուցվել է խմելու ջրագիծը (ՀՊԾ-ՍԱԴ-ի կողմից), վերանորոգվել է տնամերձերի ոռոգման համակարգը (ՀՍՆՀ-ի կողմից)։ Այժմ Նորաշենի գլխավոր խնդիրներն են մշակույթի տան և գյուղապետարանի շենքերի նորոգումն ու համայնքային ճանապարհների նորոգումը<ref name="tavushkayq" />։


== Բնակչություն ==
== Բնակչություն ==
[[Պատկեր:Monument in Norashen, Tavush.jpg|right|thumb|250p|[[Մեծ Եղեռն]]ի զոհերի հիշատակին նվիրված հուշարձան գյուղում]]
[[Պատկեր:Monument in Norashen, Tavush.jpg|right|thumb|250p|[[Մեծ Եղեռն]]ի զոհերի հիշատակին նվիրված հուշարձան գյուղում]]
Ներկայումս Նորաշենն ունի 527 տնտեսություն (516 ընտանիք<ref name="ՏՄՆորաշեն" />)՝ 1897 բնակիչներով<ref name="tavushkayq" />:
Ներկայումս Նորաշենն ունի 527 տնտեսություն (516 ընտանիք<ref name="ՏՄՆորաշեն" />)՝ 1897 բնակիչներով<ref name="tavushkayq" />։


{| class="wikitable"
{| class="wikitable"
Տող 136. Տող 136.


== Տնտեսություն ==
== Տնտեսություն ==
Գյուղի բնակչության հիմնական զբաղմունքը եղել և մնում է դաշտավարությունը և անասնապահությունը<ref name="tavushkayq" />: Գյուղը մասնակի ապահովված է խմելու և ոռոգման ջրով, գազաֆիկացված է<ref name="ՏՄՆորաշեն" />:
Գյուղի բնակչության հիմնական զբաղմունքը եղել և մնում է դաշտավարությունը և անասնապահությունը<ref name="tavushkayq" />։ Գյուղը մասնակի ապահովված է խմելու և ոռոգման ջրով, գազաֆիկացված է<ref name="ՏՄՆորաշեն" />։


== Մշակույթ ==
== Մշակույթ ==
=== Դպրոց ===
=== Դպրոց ===
[[Պատկեր:School Norashen Tavush.jpg|left|200px|thumb|Նորաշենի միջնակարգ դպրոցը]]
[[Պատկեր:School Norashen Tavush.jpg|left|200px|thumb|Նորաշենի միջնակարգ դպրոցը]]
Նորաշենն ունի 750<ref name="ՏՄՆորաշեն" /> աշակերտական տեղով միջնակարգ դպրոց, որտեղ սովորում է շուրջ 202 աշակերտ, տիպային մշակույթի տուն՝ 340 տեղանոց, գրադարան, մանկապարտեզ, ինչպես նաև առևտրի ու կենցաղային օբյեկտներ<ref name="tavushkayq" />: Նորաշենի տարրական դպրոցը կառուցվել [[1921]] թվականին (ունեցել է 4 դասարան), իսկ 7-ամյա դպրոցը՝ [[1937]]-ին (մշակույթի տան մոտ, դեպի արևելք): Միջնակարգ դպրոցի կառուցվել է [[1961]] թվականին և աշխատել է [[1962]]-ից: [[Փաշո Կարապետի Ավագյան]]ը [[Թբիլիսի]]ում մանկավարժական կրթություն ստանալուց հետո [[1924]]-[[1935]] թթ. աշխատել է շրջանի տարբեր դպրոցներում: 7 տարի Նորաշենի դպրոցում աշխատել է որպես ուսուիցչ, ուսումնավար և տնօրեն:
Նորաշենն ունի 750<ref name="ՏՄՆորաշեն" /> աշակերտական տեղով միջնակարգ դպրոց, որտեղ սովորում է շուրջ 202 աշակերտ, տիպային մշակույթի տուն՝ 340 տեղանոց, գրադարան, մանկապարտեզ, ինչպես նաև առևտրի ու կենցաղային օբյեկտներ<ref name="tavushkayq" />։ Նորաշենի տարրական դպրոցը կառուցվել [[1921]] թվականին (ունեցել է 4 դասարան), իսկ 7-ամյա դպրոցը՝ [[1937]]-ին (մշակույթի տան մոտ, դեպի արևելք)։ Միջնակարգ դպրոցի կառուցվել է [[1961]] թվականին և աշխատել է [[1962]]-ից։ [[Փաշո Կարապետի Ավագյան]]ը [[Թբիլիսի]]ում մանկավարժական կրթություն ստանալուց հետո [[1924]]-[[1935]] թթ. աշխատել է շրջանի տարբեր դպրոցներում։ 7 տարի Նորաշենի դպրոցում աշխատել է որպես ուսուիցչ, ուսումնավար և տնօրեն։


=== Եկեղեցի ===
=== Եկեղեցի ===
Գյուղը ուներ [[Սուրբ Աստվածածին եկեղեցի (Նորաշեն, Տավուշի մարզ)|Սուրբ Աստվածածին եկեղեցի]], որը քանդված է եղել [[20-րդ դար]]ի սկզբին:
Գյուղը ուներ [[Սուրբ Աստվածածին եկեղեցի (Նորաշեն, Տավուշի մարզ)|Սուրբ Աստվածածին եկեղեցի]], որը քանդված է եղել [[20-րդ դար]]ի սկզբին։


== Հայտնի անձինք ==
== Հայտնի անձինք ==
[[Պատկեր:Norashen (Tavush) central street.jpg|right|240px|thumb|Գյուղի կենտրոնական փողոցը]]
[[Պատկեր:Norashen (Tavush) central street.jpg|right|240px|thumb|Գյուղի կենտրոնական փողոցը]]
* [[Արտավազդ Ավագյան]], հայ խորհրդային [[Կենսաբանություն|կենսաբան]] և [[Ծագումաբանություն|ծագումնաբան]]:<ref>[http://www.cnshb.ru/AKDiL/akad/base/RA/000693.shtm Ավագյան Արտավազդ Արշակի (Ռուսերեն)]</ref>
* [[Արտավազդ Ավագյան]], հայ խորհրդային [[Կենսաբանություն|կենսաբան]] և [[Ծագումաբանություն|ծագումնաբան]]։<ref>[http://www.cnshb.ru/AKDiL/akad/base/RA/000693.shtm Ավագյան Արտավազդ Արշակի (Ռուսերեն)]</ref>
* [[Արշալույս Փայտյան]], ՀՀ ԶՈւ Գլխավոր շտաբի պետի տեղակալ, [[գեներալ-լեյտենանտ]]:
* [[Արշալույս Փայտյան]], ՀՀ ԶՈւ Գլխավոր շտաբի պետի տեղակալ, [[գեներալ-լեյտենանտ]]։
* [[Արտակ Հերիքյան]], լրագրող
* [[Արտակ Հերիքյան]], լրագրող
* [[Վաչե Ավագյան]], կենսաբանական գիտությունների դոկտոր, պրոֆեսոր:
* [[Վաչե Ավագյան]], կենսաբանական գիտությունների դոկտոր, պրոֆեսոր։
* [[Աշոտ Հակոբյան (բայկեր)]], բայկեր
* [[Աշոտ Հակոբյան (բայկեր)]], բայկեր


== Հետաքրքիր փաստեր ==
== Հետաքրքիր փաստեր ==
* [[2011]] թվականի [[հոկտեմբերի 28]]-ին [[Երկիր Մեդիա]] հեռուստաալիքով Երևանի ժամանակով 8.00 հաղորդում է ցուցադրվել Նորաշենի մասին:
* [[2011]] թվականի [[հոկտեմբերի 28]]-ին [[Երկիր Մեդիա]] հեռուստաալիքով Երևանի ժամանակով 8.00 հաղորդում է ցուցադրվել Նորաշենի մասին։


== Տես նաև ==
== Տես նաև ==

16:22, 21 Օգոստոսի 2013-ի տարբերակ

Անվան այլ կիրառումների համար տե՛ս՝ Նորաշեն (այլ կիրառումներ)
Գյուղ
Նորաշեն
Նորաշենը հարավից
ԵրկիրՀայաստան Հայաստան
ՄարզՏավուշի մարզ
ԳյուղապետԳոռ Աբրահամյան
Հիմնադրված է1835 թ.
Մակերես10.9[1] կմ²
ԲԾՄ1030[1] մ
Պաշտոնական լեզուՀայերեն
Բնակչություն1 746[2] մարդ (2008)
Ազգային կազմՀայեր
Կրոնական կազմՀայ Առաքելական եկեղեցի
Ժամային գոտիUTC+4
Փոստային ինդեքս2114
Նորաշեն (Տավուշի մարզ) (Հայաստան)##
Նորաշեն (Տավուշի մարզ) (Հայաստան)
Նորաշեն (Տավուշի մարզ) (Տավուշի մարզ)##
Նորաշեն (Տավուշի մարզ) (Տավուշի մարզ)

Նորաշեն, գյուղ Հայաստանի Հանրապետության Տավուշի մարզի արևելյան մասում, սահմանակից է Չորաթան, Արծվաբերդ, Վերին Կարմիր Աղբյուր և Մովսեսգյուղ գյուղերին, իսկ Ադրբեջանի սահմանից ուղիղ գծով գտնվում է 4 կմ է հեռավորության վրա[3]։

Համաձայն որոշ աղբյուրների, գյուղի անվանումը առաջացել այն բանից հետո, երբ մի խումբ լեզգիներ անցնելով այստեղով, ծաղրել են տեղացի հայերին ասելով. Ձռեք չտաք սրանց, նոր շեն է, կքանդվի։ Դրանից հետո գյուղը սկսել են կոչել Նորաշեն[4]։

Աշխարհագրություն

Նորաշենի հարևան գյուղերն են Վերին Կարմիր Աղբյուրն է,Արծվաբերդը, Մովսեսգյուղը և Չորաթանը։ Մոտակայքում գտնվում է կիկլոպյան ամրոց։

Նորաշեն համայնքը զբաղեցնում է 1089 հա տարածք[1], որից`

  • 53 հա արոտներ,
  • 623 հա վարելահողեր
  • 103 հա անտառ

Հեռավորությունը Երևանից կազմում է 214 կմ, մարզկենտրոն Իջևանից՝ 74 կմ, ՀՀ պետական սահմանից՝ 3 կմ[1]։

Գյուղի հարավային մասում գտնվում են մ.թ.ա. 2-րդ հզմ “Պիլուր պատ”, Ձորաբերդ և “Սև լեռ” ամրոցները, իսկ 1 կմ արևմուտք` մ.թ.ա. 2-րդ-1-ին հզմ. “Ահագնի” ամրոցը։

Կլիմա

Նորաշեն ը գտնվում է բարեխառն գոտում, ամռանը` + 29 C, ձմռանը` - 30 C[1]։

Պատմություն

Ռուսական կայսրություն

Գյուղը հիմնադրվել է 1835 թվականին ներկայիս Ադրբեջանի տարածքում ջարդերից փրկված մի քանի տասնյակ հայկական ընտանիքների կողմից։

19-րդ դարի վերջին գյուղը այցելած եպիսկոպոս Մակար Բարխուդարյանցը իր «Արցախ» գրում էր.

Հիմնուած Չորաթանի արևմտեան կողմում մի փոքր ձորակի ձախ լանջին վերայ. բնակիչք բնիկ. հողն արքունի, անջրդի, հացաւէտ, տեղական բերքերն նոյն. անվնաս օդն, կլիման և ջուրն, երկար կեանք 80 տարի, եկեղեցին սուրբ Աստուածածին, հոյակապ, կառուց- եալ չորս սիւների վերայ, երկարութիւնն 19 մետր 75 սան- թիմ, լայնութիւնն 10 մետր 45 սանթիմ. քահանայ մի:

Ծուխ 38. ար. 351, իգ. 262. Միդասեան ծխական ուսումնարան, աշակերտք 40, թոշակատու 35, տարեկան ռոճիկ վարժապետի 300 րուբլի:[5]

Խորհրդային Հայաստան

Նորաշենի կիկլոպյան ամրոցը

Խորհրդային տարիներին բնակվայրը մտնում էր Հայկական ԽՍՀՇամշադինի շրջանի կազմի մեջ։ Նորաշենը ակտիվ մասնակցություն է ունեցել Արցախյան ազատամարտին. գյուղը տվել է 32 ազատամարտիկ, որոնցից հինգը զոհվել են և մեկը դարձել է հաշմանդամ[3]։

Հայաստանի Հանրապետություն

Վերջին տարիներին Նորաշենում կատարվել են որոշ աշխատանքներ՝ նորոգվել է միջնակարգ դպրոցի շենքը (Հայ-ամերիկյան կրթական ծրագրով), վերակառուցվել է խմելու ջրագիծը (ՀՊԾ-ՍԱԴ-ի կողմից), վերանորոգվել է տնամերձերի ոռոգման համակարգը (ՀՍՆՀ-ի կողմից)։ Այժմ Նորաշենի գլխավոր խնդիրներն են մշակույթի տան և գյուղապետարանի շենքերի նորոգումն ու համայնքային ճանապարհների նորոգումը[3]։

Բնակչություն

Մեծ Եղեռնի զոհերի հիշատակին նվիրված հուշարձան գյուղում

Ներկայումս Նորաշենն ունի 527 տնտեսություն (516 ընտանիք[1])՝ 1897 բնակիչներով[3]։

Տարեթիվ Բնակչություն[6]
1831 147
1873 349
1886 484
1897 615
1908 233
1914 259
1914 259
1916 839
1922 981
1926 1174
1931 1302
1939 1490
1959 1802
1980 881

Տնտեսություն

Գյուղի բնակչության հիմնական զբաղմունքը եղել և մնում է դաշտավարությունը և անասնապահությունը[3]։ Գյուղը մասնակի ապահովված է խմելու և ոռոգման ջրով, գազաֆիկացված է[1]։

Մշակույթ

Դպրոց

Նորաշենի միջնակարգ դպրոցը

Նորաշենն ունի 750[1] աշակերտական տեղով միջնակարգ դպրոց, որտեղ սովորում է շուրջ 202 աշակերտ, տիպային մշակույթի տուն՝ 340 տեղանոց, գրադարան, մանկապարտեզ, ինչպես նաև առևտրի ու կենցաղային օբյեկտներ[3]։ Նորաշենի տարրական դպրոցը կառուցվել 1921 թվականին (ունեցել է 4 դասարան), իսկ 7-ամյա դպրոցը՝ 1937-ին (մշակույթի տան մոտ, դեպի արևելք)։ Միջնակարգ դպրոցի կառուցվել է 1961 թվականին և աշխատել է 1962-ից։ Փաշո Կարապետի Ավագյանը Թբիլիսիում մանկավարժական կրթություն ստանալուց հետո 1924-1935 թթ. աշխատել է շրջանի տարբեր դպրոցներում։ 7 տարի Նորաշենի դպրոցում աշխատել է որպես ուսուիցչ, ուսումնավար և տնօրեն։

Եկեղեցի

Գյուղը ուներ Սուրբ Աստվածածին եկեղեցի, որը քանդված է եղել 20-րդ դարի սկզբին։

Հայտնի անձինք

Գյուղի կենտրոնական փողոցը

Հետաքրքիր փաստեր

Տես նաև

Արտաքին հղումներ

Տեսանյութեր

  • Ֆիլմ Նորաշենի մասին «Երկիր Մադեիա»-ի «Հայի ուժը» ֆիլմաշարից (մաս 1, մաս 2)

Ծանոթագրություններ

  1. 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 1,6 1,7 Տավուշի մարզպետարան. Նորաշեն
  2. Տավուշի մարզի մարդահաշիվը (անգլ.)
  3. 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 3,5 Տավուշի մարզի պաշտոնական կայքը՝ Նորաշեն գյուղ
  4. Հայկական ավանդապատումներ. գյուղեր, գավառներ, քաղաքներ
  5. եպ. Մակար Բարխուդարյանց, Արցախ, Բաքու, «Արօր» — 329, էջեր 329 — 405 էջ։
  6. Ա.Ա. Գյուրջինյան, «Շամշադին (Տավուշ): Պատմաաշխարհագրական և կրթալուսավորական ակնարկներ», Երևան, ««Լույս»», 1989 — 30-31, էջեր 30-31 — 237 էջ. — 4000 հատ։
  7. Ավագյան Արտավազդ Արշակի (Ռուսերեն)