«Իլիական»–ի խմբագրումների տարբերություն

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Content deleted Content added
չ Bot: Migrating 96 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q8275 (translate me)
clean up, replaced: : → ։ (12) oգտվելով ԱՎԲ
Տող 1. Տող 1.
'''Իլիական''' (հին հունարեն՝ Ἰλιάς), [[Հոմերոս]]ին վերագրվող վիպերգ (էպիկական պոեմ), հին հունական գրականության հնագույն հուշարջձաններից մեկը: «Իլիականի» նյութը շարադրված է 15,700 տողում, որոնք դեռ անտիկ գիտնականները, ըստ հին հունական այբուբենի տառերի թվի, բաժանել են 24 գրքի կամ երգի:
'''Իլիական''' (հին հունարեն՝ Ἰλιάς), [[Հոմերոս]]ին վերագրվող վիպերգ (էպիկական պոեմ), հին հունական գրականության հնագույն հուշարջձաններից մեկը։ «Իլիականի» նյութը շարադրված է 15,700 տողում, որոնք դեռ անտիկ գիտնականները, ըստ հին հունական այբուբենի տառերի թվի, բաժանել են 24 գրքի կամ երգի։


Աշխարհաբար հայերենի թարգմանվել է երկու անգամ՝ (գրաբարից) [[Մկրտիչ Խերանյան]]ի և (հունարենից) [[Համազասպ Համբարձումյան]]ի կողմից <ref>Իլիական / Հոմերոս; Գրաբարից թարգմ.՝ Մ. Խերանյան; Երևան : ԵՊՀ, 1987. - 500 էջ: </ref><ref>Իլիական : [Վիպերգ] / Հոմերոս; Հին հուն. բնագր. թարգմ.՝ Հ. Համբարձումյան; Խմբ.՝ Ս. Վահունի. - Երևան : Հայպետհրատ, 1955. - 512 էջ : դիմանկ. ; 24 սմ. Ծանոթագր.՝ էջ 471-492 Բառարան՝ էջ 492-510 Համբարձումյան, Համազասպ Ասատուրի, 1880-1965 թարգմ. Վահունի, Սուրեն Վահանի, 1910-1983 խմբ. Հունական անտիկ գրականություն - Վիպերգ </ref>:
Աշխարհաբար հայերենի թարգմանվել է երկու անգամ՝ (գրաբարից) [[Մկրտիչ Խերանյան]]ի և (հունարենից) [[Համազասպ Համբարձումյան]]ի կողմից <ref>Իլիական / Հոմերոս; Գրաբարից թարգմ.՝ Մ. Խերանյան; Երևան : ԵՊՀ, 1987. - 500 էջ:</ref><ref>Իլիական : [Վիպերգ] / Հոմերոս; Հին հուն. բնագր. թարգմ.՝ Հ. Համբարձումյան; Խմբ.՝ Ս. Վահունի. - Երևան : Հայպետհրատ, 1955. - 512 էջ : դիմանկ. ; 24 սմ. Ծանոթագր.՝ էջ 471-492 Բառարան՝ էջ 492-510 Համբարձումյան, Համազասպ Ասատուրի, 1880-1965 թարգմ. Վահունի, Սուրեն Վահանի, 1910-1983 խմբ. Հունական անտիկ գրականություն - Վիպերգ</ref>։
== «Իլիական»-ի սկիզբը ==
== «Իլիական»-ի սկիզբը ==
[[Պատկեր:Beginning Iliad.svg|thumb|right|«Իլիական»-ի առաջին տողերը` հունարեն]]
[[Պատկեր:Beginning Iliad.svg|thumb|right|«Իլիական»-ի առաջին տողերը` հունարեն]]
Տող 24. Տող 24.


== «Իլիականի» և «Ոդիսականի» հիմքում ընկած հունական առասպելի համառոտ սյուժեն ==
== «Իլիականի» և «Ոդիսականի» հիմքում ընկած հունական առասպելի համառոտ սյուժեն ==
[[Տրոյա]] քաղաք-պետության արքայազն Ալեքսանդրը փախցնում է հույների [[Սպարտա]]յի թագավոր Մենելայոսի կնոջը` [[Հեղինե]]ին: Հեղինեն [[Զևս]]ի դուստրն էր, որն ուներ առասպելական գեղեցկություն: Ահա այս գեղեցկուհուն առևանգում է տրոյացի արքայազն Պարիսը, և այս հանգամանքը դառնում է [[տրոյական պատերազմ]]ի պատճառը (իսկ ավելի շուտ՝ պատրվակը): [[Հույներ]]ի (աքայացիների) զորքերի հրամանատարը Ագամեմնոնն է: Նրանց կողմից են հերոսներ [[Աքիլես]]ը, Պատրոկլեսը, հնարամիտ [[Ոդիսևս]]ը և ուրիշներ: Պատերազմը ձգձգվում է, և տաս տարի անց հակամարտության վերջը չի երևում։ Սակայն Ոդիսևսը իր հնարամտությամբ վերջ է դնում պատերազմին: Նրա խորհրդով կառուցվում է փայտե մի մեծ ձի, որի մեջ թաքնվում են մի քանի հույն հերոսներ՝ Ոդիսևսը նրանց թվում։ Ձին թողնվում է քաղաքի դարպասների առաջ, իսկ հունական զորքը թաքնվում է հարևան կղզիներում, այդպիսով թողնելով տպավորություն որ հույները ընդունել են իրենց պարտությունը և վերադարձել տուն։ Տրոյացիները փայտե ձին ներս են տանում, և տոնում են իրենց «հաղթանակը»: Գիշերով, երբ խրախճանքից հարբած տրոյացիները քնած են, հույն հերոսները դուրս են գալիս ձիուց, կոտորում քաղաքի պահակազորը, և բացում դարպասները: Հունական զորքը ներխուժում է Տրոյա, որի բնակչությունը կամ սրի է քաշվում, կամ գերևարվում։ Հինավուրց քաղաքը կրակի է մատնվում և ավիրվում։ Հեղինեն վերադարձվում է ամուսնուն, իսկ հույները տուն են մեկնում հսկայական ավարով:
[[Տրոյա]] քաղաք-պետության արքայազն Ալեքսանդրը փախցնում է հույների [[Սպարտա]]յի թագավոր Մենելայոսի կնոջը` [[Հեղինե]]ին։ Հեղինեն [[Զևս]]ի դուստրն էր, որն ուներ առասպելական գեղեցկություն։ Ահա այս գեղեցկուհուն առևանգում է տրոյացի արքայազն Պարիսը, և այս հանգամանքը դառնում է [[տրոյական պատերազմ]]ի պատճառը (իսկ ավելի շուտ՝ պատրվակը)։ [[Հույներ]]ի (աքայացիների) զորքերի հրամանատարը Ագամեմնոնն է։ Նրանց կողմից են հերոսներ [[Աքիլես]]ը, Պատրոկլեսը, հնարամիտ [[Ոդիսևս]]ը և ուրիշներ։ Պատերազմը ձգձգվում է, և տաս տարի անց հակամարտության վերջը չի երևում։ Սակայն Ոդիսևսը իր հնարամտությամբ վերջ է դնում պատերազմին։ Նրա խորհրդով կառուցվում է փայտե մի մեծ ձի, որի մեջ թաքնվում են մի քանի հույն հերոսներ՝ Ոդիսևսը նրանց թվում։ Ձին թողնվում է քաղաքի դարպասների առաջ, իսկ հունական զորքը թաքնվում է հարևան կղզիներում, այդպիսով թողնելով տպավորություն որ հույները ընդունել են իրենց պարտությունը և վերադարձել տուն։ Տրոյացիները փայտե ձին ներս են տանում, և տոնում են իրենց «հաղթանակը»։ Գիշերով, երբ խրախճանքից հարբած տրոյացիները քնած են, հույն հերոսները դուրս են գալիս ձիուց, կոտորում քաղաքի պահակազորը, և բացում դարպասները։ Հունական զորքը ներխուժում է Տրոյա, որի բնակչությունը կամ սրի է քաշվում, կամ գերևարվում։ Հինավուրց քաղաքը կրակի է մատնվում և ավիրվում։ Հեղինեն վերադարձվում է ամուսնուն, իսկ հույները տուն են մեկնում հսկայական ավարով։
[[Պատկեր:Helene Paris Louvre K6.jpg|thumb|250px|right|Հեղինեն և Պարիսը]]
[[Պատկեր:Helene Paris Louvre K6.jpg|thumb|250px|right|Հեղինեն և Պարիսը]]


Տող 33. Տող 33.


[[Կատեգորիա:Հին հունական գրականություն]]
[[Կատեգորիա:Հին հունական գրականություն]]

{{Link FA|bar}}
{{Link FA|bar}}

16:15, 19 Օգոստոսի 2013-ի տարբերակ

Իլիական (հին հունարեն՝ Ἰλιάς), Հոմերոսին վերագրվող վիպերգ (էպիկական պոեմ), հին հունական գրականության հնագույն հուշարջձաններից մեկը։ «Իլիականի» նյութը շարադրված է 15,700 տողում, որոնք դեռ անտիկ գիտնականները, ըստ հին հունական այբուբենի տառերի թվի, բաժանել են 24 գրքի կամ երգի։

Աշխարհաբար հայերենի թարգմանվել է երկու անգամ՝ (գրաբարից) Մկրտիչ Խերանյանի և (հունարենից) Համազասպ Համբարձումյանի կողմից [1][2]։

«Իլիական»-ի սկիզբը

«Իլիական»-ի առաջին տողերը` հունարեն
Թարգմանությունը` Մ. Խերանյանի Թարգմանությունը` Հ. Համբարձումյանի
Երգի'ր, Մուսա, քենը երգի'ր Պելևսածին Աքիլլեսի,
Քենը դժնյա, որ անհամար ցավեր բերեց աքայեցոց,
Որ բազմաթիվ դյութազների գահավիժեց դըժոխքն ի վար
Եվ դին նըրանց դարձըրեց կեր թըռչունների և շների:
Կատարվում էր Արամազդի կամքը այսպես, երբ մի անգամ
Վեճի մտան իրարու հետ ու մեկ-մյուսից գըժտըվեցին
Ատրիդեսը` արանց արքան և Աքիլլեսն աստվածազարմ:
Զայրույթն երգիր, աստվածուհի, Պելևսածին Աքիլլեսի,
Զայրույթն ահեղ, որ աքայանց մատնեց անթիվ աղետների
Եվ փառապանծ շատ քաջերի հոգիները դժոխք նետեց:
Զևսի կամքով դա կատարվեց, սկսվելով այն օրվանից,
Երբ չարաղետ պառակտվեցին զարհուրելի
Ագամեմնոն արանց արքան և Աքիլլեսն աստվածազարմ:

«Իլիականի» և «Ոդիսականի» հիմքում ընկած հունական առասպելի համառոտ սյուժեն

Տրոյա քաղաք-պետության արքայազն Ալեքսանդրը փախցնում է հույների Սպարտայի թագավոր Մենելայոսի կնոջը` Հեղինեին։ Հեղինեն Զևսի դուստրն էր, որն ուներ առասպելական գեղեցկություն։ Ահա այս գեղեցկուհուն առևանգում է տրոյացի արքայազն Պարիսը, և այս հանգամանքը դառնում է տրոյական պատերազմի պատճառը (իսկ ավելի շուտ՝ պատրվակը)։ Հույների (աքայացիների) զորքերի հրամանատարը Ագամեմնոնն է։ Նրանց կողմից են հերոսներ Աքիլեսը, Պատրոկլեսը, հնարամիտ Ոդիսևսը և ուրիշներ։ Պատերազմը ձգձգվում է, և տաս տարի անց հակամարտության վերջը չի երևում։ Սակայն Ոդիսևսը իր հնարամտությամբ վերջ է դնում պատերազմին։ Նրա խորհրդով կառուցվում է փայտե մի մեծ ձի, որի մեջ թաքնվում են մի քանի հույն հերոսներ՝ Ոդիսևսը նրանց թվում։ Ձին թողնվում է քաղաքի դարպասների առաջ, իսկ հունական զորքը թաքնվում է հարևան կղզիներում, այդպիսով թողնելով տպավորություն որ հույները ընդունել են իրենց պարտությունը և վերադարձել տուն։ Տրոյացիները փայտե ձին ներս են տանում, և տոնում են իրենց «հաղթանակը»։ Գիշերով, երբ խրախճանքից հարբած տրոյացիները քնած են, հույն հերոսները դուրս են գալիս ձիուց, կոտորում քաղաքի պահակազորը, և բացում դարպասները։ Հունական զորքը ներխուժում է Տրոյա, որի բնակչությունը կամ սրի է քաշվում, կամ գերևարվում։ Հինավուրց քաղաքը կրակի է մատնվում և ավիրվում։ Հեղինեն վերադարձվում է ամուսնուն, իսկ հույները տուն են մեկնում հսկայական ավարով։

Հեղինեն և Պարիսը

Ծանոթագրություններ

  1. Իլիական / Հոմերոս; Գրաբարից թարգմ.՝ Մ. Խերանյան; Երևան : ԵՊՀ, 1987. - 500 էջ:
  2. Իլիական : [Վիպերգ] / Հոմերոս; Հին հուն. բնագր. թարգմ.՝ Հ. Համբարձումյան; Խմբ.՝ Ս. Վահունի. - Երևան : Հայպետհրատ, 1955. - 512 էջ : դիմանկ. ; 24 սմ. Ծանոթագր.՝ էջ 471-492 Բառարան՝ էջ 492-510 Համբարձումյան, Համազասպ Ասատուրի, 1880-1965 թարգմ. Վահունի, Սուրեն Վահանի, 1910-1983 խմբ. Հունական անտիկ գրականություն - Վիպերգ

Կաղապար:Link FA