«Աքեմենյաններ»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added

Գծային

09:33, 18 Օգոստոսի 2013-ի տարբերակ

Աքեմենյաններ, մ.թ.ա. 550-330 թվականների պարսկական թագավորական հարստություն։ Անունն ստացել են իրենց նախնու՝ պարսկական ցեղերի միության առաջնորդ Աքեմենի անունից։

Աքեմենը և նրա սերունդներ Չիշպիշը, Կյուրոս I-ը, Կյուրոս II Մեծը եղել են Պարսուա և Անշան երկրների թագավորներ, վասալական կախման մեջ գտնվել Ասորեստանի, ապա Մարաստանի թագավորներից։ Կյուրոս II Մեծը 550 թվականին տապալեց Մարաստանի թագավորին և նվաճողական արշավանքներով հիմնեց ծավալուն աշխարհակալություն՝ Աքեմենյան պետությունը։
Կյուրոսի երիտասարդության ժամանակվա որսընկերն էր հայոց արքա Տիգրան I Երվանդյանը։
Մ.թ.ա. 546թ. Կյուրոսը պարտության է մատնում Լիդիայի արքա Կրեսոսին և տիրում Փոքր Ասիային։ Մ.թ.ա. 539թ. նա գրավում է Բաբելոնը։
Կյուրոս Մեծը սպանվել է սկյութների դեմ պատերազմներում։
Նրա որդի Կամբյուսեսը մ.թ.ա. 525թ. նվաճում է Եգիպտոսը։ Իմանալով, որ Պարսկաստանում խռովություն է բարձրացրել քուրմ Գաումատան (Սմերդիս), նա շուտափույթ վերադառնում է Պարսկաստան, բայց ճանապարհին դավադրաբար սպանվում է։ Գահի համար սկսվում է պայքար, որում հաղթում է Վշտասպի որդին ` Դարեհը:

Տես նաև. Աքեմենյան պետություն

Աքեմենյանները՝

Աքեմենես(հին պարսկերեն` Հախամանիշ), իշխել է մոտ. 700–675 մ.թ.ա.
Տեիսպես (հունարեն`Τεΐσπης, հին պարսկերեն` Չիշպիշ), իշխել է մոտ. 675-640 մ.թ.ա.

Տոհմի ավագ գիծը

Տոհմի կրտսեր գիծը

Կյուրոս I(հին պարսկերեն` Քուրուշ), իշխել է մոտ. 640–600 մ.թ.ա.
Կամբյուսես I(հին պարսկերեն` Կամբուջիյա), իշխել է 600–559 մ.թ.ա.
Կյուրոս II Մեծ, իշխել է 559–550 մ.թ.ա., եղել է Աքեմենյանների տերության հիմնադիրը։

Արիարամնես, իշխել է մոտ. 640–595 մ.թ.ա.
Արշամ, իշխել է 595–550 մ.թ.ա.

Կյուրոս II Մեծ, իշխել է 550-529 մ.թ.ա.
Կամբյուսես II, իշխել է 529-522 մ.թ.ա.
Դարեհ I Մեծ(հին պարսկերեն` Դարայավահուշ, նշանակում է` բարեհոգի), իշխել է 522-486 մ.թ.ա.
Քսերքսես I(հին պարսկերեն` Խշայարշա), իշխել է 486-465 մ.թ.ա.
Արտաքսերքսես I, իշխել է 464-425 մ.թ.ա.
Քսերքսես II, իշխել է 425 մ.թ.ա.
Սոգդիանոս, իշխել է 425-424 մ.թ.ա.
Դարեհ II, իշխել է 423-404 մ.թ.ա.
Արտաքսերքսես II, իշխել է 404-358 մ.թ.ա.
Արտաքսերքսես III(հին պարսկերեն` Արտախշասա), իշխել է 358-338 մ.թ.ա.
Արտաքսերքսես IV Արշես, իշխել է 338-336 մ.թ.ա.
Դարեհ III, իշխել է 336-330 մ.թ.ա.
Արտաքսերքսես V (Բեսոս), իշխել է 330-329 մ.թ.ա.

Աքեմենյանների տոհմածառը

Աքեմենես

Պարսից թագավոր
705 — 675

Թեիսպես

Պարսից թագավոր
675 - 640

Արիարամնես

Արքայազն

Կյուրոս I

Պարսկաստանի արքա
640 — 600

Արշամ

Արքայազն

Կամբիւսես I

Պարսկաստանի արքա
600 — 559

Վշտասպ

Արքայազն

Կյուրոս II Մեծ

Պարսկաստանի արքա
559 — 530/28

Դարեհ I Մեծ

Պարսից թագավոր
Եգիպտոսի փարավոն

522 - 486

Atossa

Արքայադուստր

Կամբիւսես II

Պարսից թագավոր
530 - 522

Եգիպտոսի փարավոն

525-522

Բարդիա

Արքայազն

(ինքնակոչ Գաումատա
իշխել է որպես Սմերդիս)

522

Artystone

Արքայադուստր

Քսերքսես I Մեծ

Պարսից թագավոր
Եգիպտոսի փարավոն

485 - 465

Արտաքսերքսես I

Պարսից թագավոր
Եգիպտոսի փարավոն
465 - 424

Քսերքսես II

Պարսից թագավոր
Եգիպտոսի փարավոն
424

Սոգդիանոս

Պարսից թագավոր
Եգիպտոսի փարավոն
424 - 423

Դարեհ II

Պարսից թագավոր
423 - 404

Եգիպտոսի փարավոն

423-405

Arsites

Արքայազն

Parysatis

Արքայադուստր

Bagapaios

Արքայազն

Արտաքսերքսես II

Պարսից թագավոր
404 - 358

Amestris

Արքայադուստր

Կյուրոս Կրտսեր

Արքայազն

Կյուրոս (IV)

Արքայազն

Ostanes

Արքայազն

Արտաքսերքսես III

Պարսից թագավոր
358 - 338

Ocha

Արքայազն

Rodrogune

Արքայադուստր

Apama

Արքայադուստր

Sisygambis

Արքայադուստր

Արշամ (II)

Արքայազն

Արտաքսերքսես IV

Պարսից թագավոր
338 - 336

Parysatis (II)

Արքայադուստր

Դարեհ III

Պարսից թագավոր
336 - 330

Oxathres

Արքայազն

Արտաքսերքսես V
(Բեսոս)

Պարսից թագավոր
330 - 329

Ստատիրա II

Արքայադուստր

Աղեքսանդր Մեծ

Մակեդոնիայի եւ Պարսկաստանի արքա
329 - 323

Վիքիպահեստ նախագծում կարող եք այս նյութի վերաբերյալ հավելյալ պատկերազարդում գտնել Աքեմենյաններ կատեգորիայում։

Սա պատմության մասին անավարտ հոդված է։ Դուք կարող եք օգնել Վիքիպեդիային՝ ուղղելով և լրացնելով այն։

Կաղապար:Link FA Կաղապար:Link FA Կաղապար:Link FA Կաղապար:Link GA

@@ Տող 1. / Տող 1. @@
 [[Պատկեր:Persepolis 06.jpg|thumb|]]
-'''Աքեմենյաններ''', մ.թ.ա. [[550]]-[[330]] թվականների պարսկական թագավորական հարստություն: Անունն ստացել են իրենց նախնու՝ պարսկական ցեղերի միության առաջնորդ Աքեմենի անունից: <br />
+'''Աքեմենյաններ''', մ.թ.ա. [[550]]-[[330]] թվականների պարսկական թագավորական հարստություն։ Անունն ստացել են իրենց նախնու՝ պարսկական ցեղերի միության առաջնորդ Աքեմենի անունից։
-Աքեմենը և նրա սերունդներ Չիշպիշը, [[Կյուրոս I]]-ը, [[Կյուրոս II|Կյուրոս II Մեծը]] եղել են Պարսուա և Անշան երկրների թագավորներ, վասալական կախման մեջ գտնվել [[Ասորեստան]]ի, ապա [[Մարաստան]]ի թագավորներից: [[Կյուրոս II|Կյուրոս II Մեծը]] [[550]] թվականին տապալեց [[Մարաստան]]ի թագավորին և նվաճողական արշավանքներով հիմնեց ծավալուն աշխարհակալություն՝ [[Աքեմենյան պետություն]]ը: <br />
+Աքեմենը և նրա սերունդներ Չիշպիշը, [[Կյուրոս I]]-ը, [[Կյուրոս II|Կյուրոս II Մեծը]] եղել են Պարսուա և Անշան երկրների թագավորներ, վասալական կախման մեջ գտնվել [[Ասորեստան]]ի, ապա [[Մարաստան]]ի թագավորներից։ [[Կյուրոս II|Կյուրոս II Մեծը]] [[550]] թվականին տապալեց [[Մարաստան]]ի թագավորին և նվաճողական արշավանքներով հիմնեց ծավալուն աշխարհակալություն՝ [[Աքեմենյան պետություն]]ը։ <br />
-Կյուրոսի երիտասարդության ժամանակվա որսընկերն էր հայոց արքա [[Տիգրան I Երվանդյանը]]: <br />
+Կյուրոսի երիտասարդության ժամանակվա որսընկերն էր հայոց արքա [[Տիգրան I Երվանդյանը]]։ <br />
-[[Մ.թ.ա. 546թ.]] Կյուրոսը պարտության է մատնում [[Լիդիայի]] արքա [[Կրեսոսին]] և տիրում [[Փոքր Ասիային]]: [[Մ.թ.ա. 539թ.]] նա գրավում է [[Բաբելոնը]]: <br />
+[[Մ.թ.ա. 546թ.]] Կյուրոսը պարտության է մատնում [[Լիդիայի]] արքա [[Կրեսոսին]] և տիրում [[Փոքր Ասիային]]։ [[Մ.թ.ա. 539թ.]] նա գրավում է [[Բաբելոնը]]։ <br />
-Կյուրոս Մեծը սպանվել է [[սկյութների]] դեմ պատերազմներում: <br />
+Կյուրոս Մեծը սպանվել է [[սկյութների]] դեմ պատերազմներում։ <br />
-Նրա որդի [[Կամբյուսեսը]] [[մ.թ.ա. 525թ.]] նվաճում է [[Եգիպտոսը]]: Իմանալով, որ Պարսկաստանում խռովություն է բարձրացրել քուրմ [[Գաումատան]] [[(Սմերդիս)]], նա շուտափույթ վերադառնում է Պարսկաստան, բայց ճանապարհին դավադրաբար սպանվում է: Գահի համար սկսվում է պայքար, որում հաղթում է [[Վշտասպի]] որդին ` Դարեհը:
+Նրա որդի [[Կամբյուսեսը]] [[մ.թ.ա. 525թ.]] նվաճում է [[Եգիպտոսը]]։ Իմանալով, որ Պարսկաստանում խռովություն է բարձրացրել քուրմ [[Գաումատան]] [[(Սմերդիս)]], նա շուտափույթ վերադառնում է Պարսկաստան, բայց ճանապարհին դավադրաբար սպանվում է։ Գահի համար սկսվում է պայքար, որում հաղթում է [[Վշտասպի]] որդին ` Դարեհը:
 Տես նաև. [[Աքեմենյան պետություն]]
@@ Տող 28. / Տող 28. @@
 * [[Կյուրոս I]](հին պարսկերեն` ''Քուրուշ''), իշխել է մոտ. [[640–600 մ.թ.ա.]]
 * [[Կամբյուսես I]](հին պարսկերեն` ''Կամբուջիյա''), իշխել է [[600–559 մ.թ.ա.]]
-* [[Կյուրոս II]] Մեծ, իշխել է [[559–550 մ.թ.ա.]], եղել է [[Աքեմենյան պետություն|Աքեմենյանների տերության]] հիմնադիրը:
+* [[Կյուրոս II]] Մեծ, իշխել է [[559–550 մ.թ.ա.]], եղել է [[Աքեմենյան պետություն|Աքեմենյանների տերության]] հիմնադիրը։
 </td>
 <td> <!--Տոհմի կրտսեր գիծը-->
@@ Տող 51. / Տող 51. @@
 * [[Արշես|Արտաքսերքսես IV Արշես]], իշխել է [[338-336 մ.թ.ա.]]
 * [[Դարեհ III]], իշխել է [[336-330 մ.թ.ա.]]
-* [[Արտաքսերքսես V ]] (Բեսոս), իշխել է [[330-329 մ.թ.ա.]]
+* [[Արտաքսերքսես V]] (Բեսոս), իշխել է [[330-329 մ.թ.ա.]]
 </td></tr></table>
 </td></tr></table>
 == Աքեմենյանների տոհմածառը ==
-<br />
 {{familytree/start}}
@@ Տող 102. / Տող 101. @@
 <big>('''Բեսոս''')</big><div class="references-small">Պարսից թագավոր<br>330 - 329</div>}}
 {{familytree | | | | | | | | | | | | | | | | | |!| | | | | | | | | |}}
-{{familytree | | | | | | | | | | | | | | | | | STA |~| ALX | | | | ALX=<big>'''[[Ալեքսանդր Մակեդոնացի|Աղեքսանդր Մեծ ]]'''</big><div class="references-small">Մակեդոնիայի եւ Պարսկաստանի արքա<br>329 - 323</div>|STA=[[Ստատիրա II]]<div class="references-small">Արքայադուստր</div>}}
+{{familytree | | | | | | | | | | | | | | | | | STA |~| ALX | | | | ALX=<big>'''[[Ալեքսանդր Մակեդոնացի|Աղեքսանդր Մեծ]]'''</big><div class="references-small">Մակեդոնիայի եւ Պարսկաստանի արքա<br>329 - 323</div>|STA=[[Ստատիրա II]]<div class="references-small">Արքայադուստր</div>}}
 {{familytree/end}}
 {{Վիքիպահեստ կատեգորիա|Achaemenids|Աքեմենյաններ}}
-{{hist-stub}}
 [[Կատեգորիա:Աքեմենյաններ| ]]
 [[Կատեգորիա:Իրանի պատմություն]]
+{{hist-stub}}
 {{Link FA|fr}}