«Կավ»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added

Գծային

17:53, 25 Հուլիսի 2013-ի տարբերակ

Կավ, պլաստիկությամբ օժտված նստվածքային ապար, որի մեշ գերակշռում են 0,01 մմ-ից փոքր մասնիկները։

Հատկություններ

Պլաստիկությունը կավի՝ ջրի հետ պլաստիկ զանգված առաջացնելու հատկությունն է։ Այդ զանգվածը պահպանում է ճնշման տակ իրեն հաղորդած ցանկացած ձևը, իսկ թրծումից հետո՝ ստանում քարի ամրություն։ Կավի քիմիական գլխավոր բաղադրամասերն են՝ SiO₂ (30-70%), AI₂O₃ (10-40%) և H₂O (5-10%), երկրորդականները՝ TiO₂, Fe₂O₃, FeO, MnO, MgO և այլն։ Կավի բաղադրության մեջ կարևոր դեր են խաղում կավային միներալները՝ կաոլինիտը, մոնտմորիլոնիտը, հիդրոփայլարները։ Խսռնուրդների մեծ պարունակության դեպքում կավը փոխակերպվում է նստվածքային այլ ապարների՝ ավազակավերի, մերգելների։ Կավը և կավային թերթաքարերը կազմում են երկրակեղևի նստվածքային բոլոր ապարների կեսից ավելին։

Առաջացում

Կավն առաջանում է սիլիկատային տարբեր ապարների հողմահարումից (էլյուվիալ կավ), հողմահարման նյութերի՝ ջրավազաններում վերանստեցման ճանապարհով (լճային և ծովային կավ), ջրահոսքերի հուներում (ալյուվիալ, պրոլյուվիալ կավ) և սառցադաշտերի միջոցով (մորենային կավ): Կավն ունի գործնական խոշոր նշանակություն (օգտագործվում է թղթի, ռետինի, պլաստմասսայի, օծանելիքի արտադրության մեջ, մետալուրգիայում, արդյունաբերության այլ ճյուղերում) և արդյունահանվում է շատ մեծ քանակությամբ։

Օգտագործում

Կավից պատրաստում են կոպիտ խեցեգործական իրեր (ամանեղեն, խողովակներ, աղյուս, կղմինդր և այլն), պլաստիկ տեսակներից՝ անոթներ, արձանիկներ, քանդակների բնօրինակներ, որոնք կամ կերտվում են այլ նյութով (բրոնզ, մարմար, բազալտ, ճենապակի և այլն), կամ թրծվում։

Կավի փափկությունը քանդակագործին հնարավորություն է ընձեռում հասնելու արտահայտչականության բազմազանության։ Ըստ կարևորության, կազմության և տեխնիկական պահանջների բնույթի առանձնացվում է կավի չորս խումբ՝ կոպիտ-կերամիկական, հրակայուն և դժվարահալ, կաոլիններ, մոնտմորիլոնիտային։

Տարածվածություն

Հանքավայրեր կան Ուկրաինայում, Ուրալում, Ղրիմում, Ադրբեջանում, Վրաստանում, Մեծ Բրիտանիայում, Չինաստանում, Գերմանիայում, ԱՄՆ-ում, Իտալիայում և այլն։ Հայաստանում լայնորեն տարածված են կավի տարբեր տեսակներ:

Արտաքին հղումներ

Կաղապար:ՎՊ

կավի մասին հոդվածներ GeoWiki կայքում (ռուս.)

Տես նաև

Խեցեգործություն

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից։

Կաղապար:Link FA

@@ Տող 1. / Տող 1. @@
-'''Կավ''', պլաստիկությամբ օժտված նստվածքային ապար, որի մեշ գերակշռում են 0,01 մմ-ից փոքր մասնիկները:
+'''Կավ''', պլաստիկությամբ օժտված նստվածքային ապար, որի մեշ գերակշռում են 0,01 մմ-ից փոքր մասնիկները։
 == Հատկություններ ==
-Պլաստիկությունը կավի՝ ջրի հետ պլաստիկ զանգված առաջացնելու հատկությունն է: Այդ զանգվածը պահպանում է ճնշման տակ իրեն հաղորդած ցանկացած ձևը, իսկ
+Պլաստիկությունը կավի՝ ջրի հետ պլաստիկ զանգված առաջացնելու հատկությունն է։  Այդ զանգվածը պահպանում է ճնշման տակ իրեն հաղորդած ցանկացած ձևը, իսկ
-թրծումից հետո՝ ստանում քարի ամրություն: Կավի [[քիմիա]]կան գլխավոր բաղադրամասերն են՝ SiO<sub>2</sub> (30-70%), AI<sub>2</sub>O<sub>3</sub> (10-40%) և H<sub>2</sub>O (5-10%), երկրորդականները՝ TiO<sub>2</sub>, Fe<sub>2</sub>O<sub>3</sub>, FeO, MnO, MgO և այլն: Կավի բաղադրության մեջ կարևոր դեր են խաղում կավային միներալները՝ կաոլինիտը, մոնտմորիլոնիտը, հիդրոփայլարները: Խսռնուրդների մեծ պարունակության դեպքում կավը փոխակերպվում է նստվածքային այլ ապարների՝ [[ավազակավ]]երի, մերգելների: Կավը և կավային թերթաքարերը կազմում են [[երկրակեղև]]ի նստվածքային բոլոր ապարների կեսից ավելին:
+թրծումից հետո՝ ստանում քարի ամրություն։  Կավի [[քիմիա]]կան գլխավոր բաղադրամասերն են՝ SiO<sub>2</sub> (30-70%), AI<sub>2</sub>O<sub>3</sub> (10-40%) և H<sub>2</sub>O (5-10%), երկրորդականները՝ TiO<sub>2</sub>, Fe<sub>2</sub>O<sub>3</sub>, FeO, MnO, MgO և այլն։  Կավի բաղադրության մեջ կարևոր դեր են խաղում կավային միներալները՝ կաոլինիտը, մոնտմորիլոնիտը, հիդրոփայլարները։  Խսռնուրդների մեծ պարունակության դեպքում կավը փոխակերպվում է նստվածքային այլ ապարների՝ [[ավազակավ]]երի, մերգելների։  Կավը և կավային թերթաքարերը կազմում են [[երկրակեղև]]ի նստվածքային բոլոր ապարների կեսից ավելին։
 == Առաջացում ==
-Կավն առաջանում է սիլիկատային տարբեր ապարների հողմահարումից (էլյուվիալ կավ), հողմահարման նյութերի՝ ջրավազաններում վերանստեցման ճանապարհով (լճային և ծովային կավ), ջրահոսքերի հուներում (ալյուվիալ, պրոլյուվիալ կավ) և [[սառցադաշտ]]երի միջոցով (մորենային կավ): Կավն ունի գործնական խոշոր նշանակություն (օգտագործվում է [[թուղթ (նյութ)|թղթի]], [[ռետին]]ի, [[պլաստմասսա]]յի, [[օծանելիք]]ի արտադրության մեջ, մետալուրգիայում, արդյունաբերության այլ ճյուղերում) և արդյունահանվում է շատ մեծ քանակությամբ:
+Կավն առաջանում է սիլիկատային տարբեր ապարների հողմահարումից (էլյուվիալ կավ), հողմահարման նյութերի՝ ջրավազաններում վերանստեցման ճանապարհով (լճային և ծովային կավ), ջրահոսքերի հուներում (ալյուվիալ, պրոլյուվիալ կավ) և [[սառցադաշտ]]երի միջոցով (մորենային կավ): Կավն ունի գործնական խոշոր նշանակություն (օգտագործվում է [[թուղթ (նյութ)|թղթի]], [[ռետին]]ի, [[պլաստմասսա]]յի, [[օծանելիք]]ի արտադրության մեջ, մետալուրգիայում, արդյունաբերության այլ ճյուղերում) և արդյունահանվում է շատ մեծ քանակությամբ։
 == Օգտագործում ==
-Կավից պատրաստում են կոպիտ [[խեցեգործություն|խեցեգործական]] իրեր (ամանեղեն, խողովակներ, աղյուս, կղմինդր և այլն), պլաստիկ տեսակներից՝ անոթներ, արձանիկներ, քանդակների բնօրինակներ, որոնք կամ կերտվում են այլ նյութով ([[բրոնզ]], [[մարմար]], [[բազալտ]], [[ճենապակի]] և այլն), կամ թրծվում:
+Կավից պատրաստում են կոպիտ [[խեցեգործություն|խեցեգործական]] իրեր (ամանեղեն, խողովակներ, աղյուս, կղմինդր և այլն), պլաստիկ տեսակներից՝ անոթներ, արձանիկներ, քանդակների բնօրինակներ, որոնք կամ կերտվում են այլ նյութով ([[բրոնզ]], [[մարմար]], [[բազալտ]], [[ճենապակի]] և այլն), կամ թրծվում։
-Կավի փափկությունը քանդակագործին հնարավորություն է ընձեռում հասնելու արտահայտչականության բազմազանության: Ըստ կարևորության, կազմության և տեխնիկական  պահանջների բնույթի առանձնացվում է կավի չորս խումբ՝ կոպիտ-կերամիկական, հրակայուն և դժվարահալ, կաոլիններ, մոնտմորիլոնիտային:
+Կավի փափկությունը քանդակագործին հնարավորություն է ընձեռում հասնելու արտահայտչականության բազմազանության։  Ըստ կարևորության, կազմության և տեխնիկական  պահանջների բնույթի առանձնացվում է կավի չորս խումբ՝ կոպիտ-կերամիկական, հրակայուն և դժվարահալ, կաոլիններ, մոնտմորիլոնիտային։
 == Տարածվածություն ==
-Հանքավայրեր կան [[Ուկրաինա]]յում, [[Ուրալ]]ում, [[Ղրիմ]]ում, [[Ադրբեջան]]ում, [[Վրաստան]]ում, [[Մեծ Բրիտանիա]]յում, [[Չինաստան]]ում, [[Գերմանիա]]յում, [[ԱՄՆ]]-ում, [[Իտալիա]]յում և այլն: [[Հայաստան]]ում լայնորեն տարածված են կավի տարբեր տեսակներ:
+Հանքավայրեր կան [[Ուկրաինա]]յում, [[Ուրալ]]ում, [[Ղրիմ]]ում, [[Ադրբեջան]]ում, [[Վրաստան]]ում, [[Մեծ Բրիտանիա]]յում, [[Չինաստան]]ում, [[Գերմանիա]]յում, [[ԱՄՆ]]-ում, [[Իտալիա]]յում և այլն։  [[Հայաստան]]ում լայնորեն տարածված են կավի տարբեր տեսակներ:
 == Արտաքին հղումներ ==
 {{ՎՊ|Clay}}
 * [http://wiki.web.ru/wiki/Глина կավի մասին հոդվածներ GeoWiki կայքում] {{ref-ru}}
 == Տես նաև ==
 * [[Խեցեգործություն]]
-{{Link FA|nl}}
 {{ՀՍՀ}}
@@ Տող 30. / Տող 27. @@
 [[Կատեգորիա:Հանքային ապարներ]]
 [[Կատեգորիա:Նյութեր]]
+{{Link FA|nl}}