«Խաչածաղկավորներ»–ի խմբագրումների տարբերություն
չ Bot: Migrating 51 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q156888 (translate me) |
նյութերի ավելացում |
||
| Տող 1. | Տող 1. | ||
[[Պատկեր:Barbarea vulgaris1.jpg|thumb|250px|right|''Barbarea vulgaris'']] |
[[Պատկեր:Barbarea vulgaris1.jpg|thumb|250px|right|''Barbarea vulgaris'']] |
||
'''Խաչածաղկավորների ընտանիք''' (''Brassicaceae'' կամ ''Cruciferae''), ծածկասերմ բույսերի ընտանիք: Միամյա, երկամյա կամ էլ բազմամյա |
'''Խաչածաղկավորների ընտանիք''' (''Brassicaceae'' կամ ''Cruciferae''), ծածկասերմ բույսերի ընտանիք: Միամյա, երկամյա կամ էլ բազմամյա [[խոտաբույս]]եր են, երբեմն կիսաթփեր՝ պարզ, բազմաձև տերևներով: Ծաղիկները մանր են, երկսեռ՝ հավաքված ողկույզ ծաղկաբույլերում: Ծաղկապատը քառանդամ է, պսակը կազմված է խաչաձև դասավորված չորս թերթիկներից (այստեղից՝ խաչածաղկավորներ անվանումը): Առէջքները մեծ մասամբ 6-ն են, 2 շրջանով դասավորված, վարսանդը վերնադիր է: Պտուղը պատիճ է կամ պատիճակ: |
||
Խաչածաղկավորների մեծ մասն ունի գործնական նշանակություն, օգտագործվում է որպես բանջարեղեն (օրինակ. [[կաղամբ]]ը, [[բողկ]]ը և այլն): Որոշ խաչածաղկավորներ (օրինակ. [[մանանեխ]]ը, [[գոնգեղ]]ը, [[սորուկ]]ը) պարունակում են տեխնիկական և սննդային նշանակություն ունեցող յուղեր: Լրջաբույսը (Isatis) բարձրարժեք հումքային բույս է, որի տերևներից ստացվում է ինդիգո կապույտ ներկը: [[Շահպրակ]]ը (Matthiola annua), գիշերային մանուշակը (Hesperis) կիրառվում են դեկորատիվ ծաղկաբուծության մեջ: Խաչածաղկավորներից շատերը պարունակում են խիստ հոտավետ եթերայուղեր: [[Ավլախոտ]]ը (Sisymbrium), [[հովվամաղախ]]ը (Capsella bursa-pastois), [[շնկոտեմ]]ը (Thlaspi) տարածված մոլախոտեր են և մեծ վնաս են հասցնում գյուղատնտեսությանը: Խաչածաղկավորների մեծ մասը մեղրատու բույսեր են, որոշ մասը՝ դեղաբույսեր: |
|||
| ⚫ | |||
| ⚫ | |||
== Արտաքին հղումներ == |
== Արտաքին հղումներ == |
||
| Տող 9. | Տող 11. | ||
* [http://www.botany.hawaii.edu/faculty/carr/brassic.htm Brassicaceae ընտանիքը www.botany.hawaii.edu կայքում] {{en}} |
* [http://www.botany.hawaii.edu/faculty/carr/brassic.htm Brassicaceae ընտանիքը www.botany.hawaii.edu կայքում] {{en}} |
||
{{ՀՍՀ}} |
|||
[[Կատեգորիա:Բույսերի ընտանիքներ]] |
[[Կատեգորիա:Բույսերի ընտանիքներ]] |
||
17:40, 25 Մայիսի 2013-ի տարբերակ
Խաչածաղկավորների ընտանիք (Brassicaceae կամ Cruciferae), ծածկասերմ բույսերի ընտանիք: Միամյա, երկամյա կամ էլ բազմամյա խոտաբույսեր են, երբեմն կիսաթփեր՝ պարզ, բազմաձև տերևներով: Ծաղիկները մանր են, երկսեռ՝ հավաքված ողկույզ ծաղկաբույլերում: Ծաղկապատը քառանդամ է, պսակը կազմված է խաչաձև դասավորված չորս թերթիկներից (այստեղից՝ խաչածաղկավորներ անվանումը): Առէջքները մեծ մասամբ 6-ն են, 2 շրջանով դասավորված, վարսանդը վերնադիր է: Պտուղը պատիճ է կամ պատիճակ:
Խաչածաղկավորների մեծ մասն ունի գործնական նշանակություն, օգտագործվում է որպես բանջարեղեն (օրինակ. կաղամբը, բողկը և այլն): Որոշ խաչածաղկավորներ (օրինակ. մանանեխը, գոնգեղը, սորուկը) պարունակում են տեխնիկական և սննդային նշանակություն ունեցող յուղեր: Լրջաբույսը (Isatis) բարձրարժեք հումքային բույս է, որի տերևներից ստացվում է ինդիգո կապույտ ներկը: Շահպրակը (Matthiola annua), գիշերային մանուշակը (Hesperis) կիրառվում են դեկորատիվ ծաղկաբուծության մեջ: Խաչածաղկավորներից շատերը պարունակում են խիստ հոտավետ եթերայուղեր: Ավլախոտը (Sisymbrium), հովվամաղախը (Capsella bursa-pastois), շնկոտեմը (Thlaspi) տարածված մոլախոտեր են և մեծ վնաս են հասցնում գյուղատնտեսությանը: Խաչածաղկավորների մեծ մասը մեղրատու բույսեր են, որոշ մասը՝ դեղաբույսեր:
Հայտնի են խաչածաղկավորների ավելի քան 350 ցեղ, 3000 տեսակ: Տարածված են հիմնականում հյուսիսային կիսագնդում: ՀՀ-ում տարածված են 68 ցեղ, 179 տեսակ, որոնք հանդիպում են բոլոր բուսական համակեցություններում (կիսաանապատներից մինչև ալպիական գոտիներ):
Արտաքին հղումներ
- Brassicaceae ընտանիքը - Իսրայելի ծաղիկները (անգլերեն)
- Brassicaceae ընտանիքը www.botany.hawaii.edu կայքում (անգլերեն)
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից։ 
|