«Իվան III»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added

Գծային

07:04, 14 Մարտի 2013-ի տարբերակ

Իվան III Վասիլևիչ (ռուս.՝ Иван III Васильевич), հունվարի 22, 1440, Մոսկվա - հոկտեմբերի 27, 1505, Մոսկվա — Ռուսիայի ականավոր պետական գործիչ, Մոսկվայի մեծ իշխան (1462 - 1505թթ.)։

Ամրապնդեց իշխանութան հեղինակությունը և հիմքը դրեց կենտրոնացված պետականության, Մոսկվայի իշխանությունը գերիշխան առաջատար պետությունների շարքում հաստատելով և փաստորեն սկիզբ տալով համառուսական ամբողջական միապետությանը։ Իվան Վասիլևիչի օրոք սկսվեց Լեհաստանի և Լիտվայի իշխանության տակ գտնվող Ուկրաինայի զավթումը Ռուսիայի կողմից։

Մոսկվայի մեծ իշխան Վասիլի II-ի և սերպուխովյան իշխանուհի Մարիա Յարոսլավնայի որդին էր։ Ժառանգելով Մոսկվայի իշխանական գահը 1462 թվականին, Իվան III-ը ընդլայնեց իշխանության սահմանները, միացնելով Յարոսլավլի (1463) և Ռոստովի (1474) իշխանությունները, ինչպես նաև Նովգորոդի հանրապետությունը (1478), Տվերի իշխանությունը (1485) և հողատարածքներ Վյատկայից ու Ռյազանից։ 1480-ին վերջնականապես թոթափեց թաթար-մոնղոլական Ոսկե Հորդայի լուծը։ Իվան III-ի իշխանության օրոք սկսվեց ձևավորվել «Համայն Ռուսիայի մեծ իշխան» անվանումը, հիմք ստեղծելով ռուսական ցարի տիտղոսին։

Գահի ժառանգության շուրջ սկսված պայքարի արդյունքում (1502) Իվան III-ը վերջապես ժառանգորդ նշանակեց իր երկրորդ կնոջից՝ Բյուզանդիայի կայսերական գահաժառանգ Սոփիա Պալեոլոգոս իշխանուհուց ունեցած ավագ որդուն՝ Վասիլիին։

Իվան III-ը երկու անգամ հարձակվեց լեհ-լիտվական պետության վրա, բայց իրեն հաջողվեց միայն մասամբ գրավել Ուկրաինայի տարածքը։

Վախճանվեց 1505 թ. հոկտեմբերի 27-ին, Մոսկվայում։

Նախորդող
Վասիլի II

Մոսկվայի մեծ իշխան
Իվան III
1462 - 1505

Հաջորդող
Վասիլի III

Սա անձի մասին անավարտ հոդված է։ Դուք կարող եք օգնել Վիքիպեդիային՝ ուղղելով և լրացնելով այն։

Կաղապար:Link FA

@@ Տող 36. / Տող 36. @@
 <!-- Այլ լեզուներ -->
 {{Link FA|ru}}
-[[af:Iwan III van Rusland]]
-[[ar:إيفان الثالث]]
-[[be:Іван III Васільевіч]]
-[[bg:Иван III]]
-[[bs:Ivan III, veliki knez Moskve]]
-[[ca:Ivan III de Moscou]]
-[[cs:Ivan III.]]
-[[da:Ivan 3. af Moskva]]
-[[de:Iwan III. (Russland)]]
-[[el:Ιβάν Γ΄ της Ρωσίας]]
-[[en:Ivan III of Russia]]
-[[eo:Ivano la Tria]]
-[[es:Iván III de Rusia]]
-[[et:Ivan III]]
-[[fa:ایوان سوم روسیه]]
-[[fi:Iivana III]]
-[[fr:Ivan III de Russie]]
-[[he:איוואן השלישי]]
-[[hr:Ivan III., moskovski veliki knez]]
-[[hu:III. Iván moszkvai nagyfejedelem]]
-[[id:Ivan III dari Rusia]]
-[[io:Ivan 3ma di Rusia]]
-[[it:Ivan III di Russia]]
-[[ja:イヴァン3世]]
-[[ka:ივანე III]]
-[[kk:Иван III Васильевич]]
-[[ko:이반 3세]]
-[[la:Ioannes III (magnus dux Moscoviae)]]
-[[lt:Ivanas III]]
-[[mk:Иван III]]
-[[nl:Ivan III van Moskou]]
-[[no:Ivan III av Russland]]
-[[pl:Iwan III Srogi]]
-[[pnb:ایوان سوم]]
-[[pt:Ivã III da Rússia]]
-[[ro:Ivan al III-lea al Rusiei]]
-[[ru:Иван III Васильевич]]
-[[sh:Ivan III., moskovski veliki knez]]
-[[sl:Ivan III. Vasiljevič]]
-[[sr:Иван III Васиљевич]]
-[[sv:Ivan III av Moskva]]
-[[th:ซาร์อีวานที่ 3 แห่งรัสเซีย]]
-[[tr:III. İvan]]
-[[uk:Іван III Васильович]]
-[[ur:ایوان سوم]]
-[[zh:伊凡三世]]