«Համաս»–ի խմբագրումների տարբերություն

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Դիտել պատմությունը
← Նախորդ տարբՀաջորդ տարբ →
Content deleted Content added
ՎիզուալԵլատեքստ
չ Ռոբոտը ավելացնում է․: uz:Xamas
չ Bot: Migrating 78 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q38799 (translate me)
Տող 40. Տող 40.


{{Link FA|ml}}
{{Link FA|ml}}

[[als:Hamas]]
[[ar:حركة حماس]]
[[ast:Hamas]]
[[bg:Хамас]]
[[bn:হামাস]]
[[br:Hamas]]
[[bs:Hamas]]
[[ca:Hamàs]]
[[cs:Hamás]]
[[cy:Hamas]]
[[da:Hamas]]
[[de:Hamas]]
[[el:Χαμάς]]
[[en:Hamas]]
[[eo:Hamas]]
[[es:Hamás]]
[[et:Ḩamās]]
[[eu:Hamas]]
[[fa:حماس]]
[[fi:Hamas]]
[[fr:Hamas]]
[[gl:Hamás]]
[[he:חמאס]]
[[hi:हमास]]
[[hr:Hamas]]
[[hu:Hamász]]
[[id:Hamas]]
[[io:Hamas]]
[[is:Hamas]]
[[it:Hamas]]
[[ja:ハマース]]
[[jv:Hamas]]
[[ka:ჰამასი]]
[[kk:Хамас]]
[[ko:하마스]]
[[ku:Hamas]]
[[la:Hamas]]
[[lt:Hamas]]
[[lv:Hamās]]
[[mk:Хамас]]
[[ml:ഹമാസ്]]
[[mn:Хамас]]
[[mr:हमास]]
[[ms:Hamas]]
[[nl:Hamas]]
[[nn:Hamas]]
[[no:Hamas]]
[[pa:ਹਮਾਸ]]
[[pl:Hamas]]
[[pms:Hamas]]
[[pnb:حماس]]
[[ps:د حماس اسلامي غورځنګ]]
[[pt:Hamas]]
[[ro:Hamas]]
[[ru:Хамас]]
[[scn:Hamas]]
[[sh:Hamas]]
[[simple:Hamas]]
[[sk:Hamás]]
[[sl:Hamas]]
[[so:Xamaas]]
[[sq:Hamas]]
[[sr:Хамас]]
[[sv:Hamas]]
[[sw:Hamas]]
[[ta:ஹமாஸ்]]
[[th:ฮามาส]]
[[tr:Hamas]]
[[uk:Хамас]]
[[ur:حماس]]
[[uz:Xamas]]
[[vi:Hamas]]
[[war:Hamas]]
[[wuu:哈马斯]]
[[yi:כאמאס]]
[[zh:哈马斯]]
[[zh-min-nan:Hamas]]
[[zh-yue:哈馬斯]]

17:19, 11 Մարտի 2013-ի տարբերակ

Կաղապար:Տեղեկաքարտ քաղաքական կուսակցություն Համաս (՝ حركة حماس; կամ ամբողջական անվանումով Հարաքաթ ալ-Մուկավամա ալ-Իսլամիյան (արաբերեն՝ حركة المقاومة الاسلامية), որը արաբերենից թարգմանաբար նշանակում է «Իսլամական դիմադրության շարժում»[1], պաղեստինյան իսլամիստ կուսակցություն է, որը այժմ կառավարում է Գազայի տարածքը:

Համասը հիմնվել է 1987թ. դեկտեմբերի 14-ին` Առաջին Ինթիֆադայի[2] տարիներին, Պաղեստինի Գազա քաղաքում երկու խմբավորումների` «Մուսուլման եղբայրների»[3] պաղեստինյան թևի և «Պաղեստինի Իսլամական Ջիհադի»[4] հիմքի վրա (պաշտոնապես գրանցված` որպես մշակութային-լուսավորչական և բարեգործական կազմակերպություններ) Աբդել Ազիզ առ-Ռանտիսսիյի և շեյխ Ահմեդ Յասինի[5] կողմից, ով հռչակել էր, որ ցանկացած հրեայի կարելի է համարել ռազմական օկուպանտ և իրենց պարտականությունն և ստրատեգիական նպատակն է ազատագրել Պաղեստինը վերգրավելով Իսրայելը ամբողջությամբ և հաստատել պաղեստինյան իսլամական պետություն ծովից մինչև Հորդանան: Ինչպես հայտարարել էր շեյխ Յասինը, հրեական գերիշխանության ազատագրումից հետո Պաղեստինը կդառնա արաբական և մուսուլմանական աշխարհի կենտրոնը:

Ինքնասպանների միջոցով ահաբեկչական ակտերից և ռմբակոծումներից բացի (հրեա զինվորների և քաղաքացիների վրա) Համասը նաև վարում է ընդարձակ հասարակական ծրագիրներ և դրանով մեծ ժողովրդավարություն է ստացել Պաղեստինում` կառուցելով հիվանդանոցներ, ուսումնական հաստատություններ, գրադարաններ և այլն :[6] Արևմտյան ափում և Գազայում։[7] Համասի քաղաքական թևը շահել է բազմաթիվ ընտրություններ Գազայում, Քալքիլյայում և Նաբլուսում: 2006 թվականի հունվարին, Համասը շահել է Պաղեստինյան խորհրդարանական ընտրությունները, ստանալով 76 աթոռ 132-ի վրա, իսկ նախորդ իշխող կուսակցությունը Ֆաթահն՝ 43 աթոռ: Համասի հաղթանակից իվեր, կոնֆլիկտ ծագել է Համասի և Ֆաթահի միջև: 2007 թվականի հունիսին Գազայի մարտից հետո, ուր Համասը զենքի ուժով գրավել է Գազան, Ֆաթահն դուրս մղել է ընտրված Համասի պաշտոնյաներին Պաղեստինյան Ազգային Իշխանությունից` Արևմտյան ափում, փոխարինելով այլ անդամներով: Այս գործողությունը դիտարկվել է պաղեստինցի և այլ մտավորականների կողմից իբրև հակաօրինական:[8][9] 2007 թվականի հունիսի 18-ին, Պաղեստինյան նախագահ և Ֆաթահի անդամ Մահմուդ Աբաս օրենքից դուրս հայտարարել է Համասը հրամանագրով։[10]

Համասը ճանաչվել է իբրև ահաբեկչական կազմակերպություն ԱՄՆ-ի, Կանադայի, ԵՄ-ի, Իսրայելի և Ճապոնիայի կողմից։

Նոտագրություն

  1. ↑ Համաս բարը նշանակում է «զորություն և քաջություն» ըստ իր կանոնադրության MidEast web-ի վրա "MidEast Web Historical Documents: The Covenant of the Islamic Resistance Movement (Hamas)". Copyright 1999–2002. MidEast Web։
  2. ↑ انتفاضة (արաբ. – ընդվզում, ժողովրդական աբստամբություն) Ներկայում այդ բառի տակ հասկացվում է պաղեստինյան ժողովրդի պայքարն Իսրայել պետության դեմ։ Ինթիֆադան վերջին երեք տասնամյակում համարվել է իսրայլապաղեստինյան հակամարտության նշանակալի ասպեկտներից մեկը, սկսել է 1987թվականից: Բացի պաղեստինյան իրադարձություններից վերոնշյալ տերմինով են անվանվել նաև զանգվածային ելույթները Բահրեյնում, Սաուդյան Արաբիայում, Իրաքում և Արևմտյան Սահարայում:
  3. ↑ Մուսուլման եղբայրների միավորում - (արաբ. جماعة الاخوان المسلمين)` իսլամական կազմակերպություն` ստեղծված Եգիպտոսում 20-րդ դարի 20-ական թվականներին Հասան ալ-Բաննայի կողմից: Ներկայումս «Մուսուլման եղբայրները» կազմում են բազմաճյուղ միջազգային կազմակերպություն, որ գործում է մեծամասամբ մուսուլմանական երկրներում։
  4. ↑ Իսլամական Ջիհադ շարժումը Պաղեստինում ‎(արաբ. – حركة الجهاد الإسلامي في فلسطين) հիմնադրվել է 1970-ականերին Ֆաթիհ Շաքաքի և Աբդ ալ-Ազիզ Ավադի կողմից Գազայում` որպես եգիպտական «Իսլամական Ջիհադի» առանձին թև։
  5. ↑ Շեյխ Ահմեդ Յասին (الشيخ أحمد ياسين), Համաս պաղեստինյան շարժման համահիմնադիր և հոգևոր առաջնորդ։
  6. ↑ "Palestinian election raises varying opinions within U". The Minnesota Daily.2006 թվականի հունվարի 31-ին,
  7. ↑ Համաս - Խորհուրդ արտաքին հարաբերությունների վրա։
  8. ↑ Carter: Stop favoring Fatah over Hamas The Jerusalem Post հունիսի 19, 2007
  9. ↑ Exposing the bitter truth of Gaza carnage The Age հունիսի 23, 2007
  10. ↑ CNN - Abbas outlaws Hamas militia forces

Կաղապար:Link FA

Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Համաս&oldid=1151734» էջից