«Բալկանյան թերակղզի»–ի խմբագրումների տարբերություն

	Բալկանյան թերակղզի
Տեղագրություն	Միջերկրական ծով
Ողողող ջրեր	Միջերկրական ծով, Սև ծով, Էգեյան ծով, Ադրիատիկ ծով, Իոնյան ծով, Մարմարա ծով
Ընդհանուր մակերեսը	505.000 կմ²
Ամենաբարձր կետը	2925 մ մ
Երկիր	Եվրոպա

Դիտել պատմությունը

← Նախորդ տարբ Հաջորդ տարբ →

Content deleted Content added

ՎիզուալԵլատեքստ

Գծային

14:21, 30 հունվարի 2013-ի տարբերակ

Բալկանյան թերակղզի (սլովեն.՝ Balkanski polotok, խորվ.՝ Balkanski poluotok, բոս․՝ Balkansko poluostrvo, սերբ.՝ և չեռնոգոր.՝ Балканско полуострво, ռումիներեն՝ Peninsula Balcanică, բուլղար․՝ և մակեդոներեն՝ Балкански полуостров, ալբ․՝ Gadishulli Ballkanik, հուն․՝ Βαλκανική χερσόνησος, իտալ.՝ Penisola balcanica, լատին․՝ Paeninsula Balcanica) թերակղզի Եվրոպայի հարավ-արևելքում: Տարածքը մոտ 505 հազար կմ²:

Բալկանյան թեակղզու վրա մասնակի կամ լրիվ գտնվում են.

Հունաստանը, Սլովենիան, Ռումինիան, Բուլղարիան և Իտալիան մտնում են Եվրոպական Միության կազմի մեջ: Հունաստանը, Ալբանիան, Բուլղարիան, Ռումինիան, Խորվաթիան, Սլովենիան և Իտալիան մտնում են ՆԱՏՕ-ի կազմի մեջ:

Թերակղզու ափերը շատ են կտրատված: Հարավում նրա ափերը ողողում են խոր Հոնիական և Էգեյան ծովերի ջրերը, որտեղ ցրված են բազմաթիվ լեռնոտ կղզիներ: Թերակղզու արևմտյան ափերը, որոնք ողողվում են Ադրիատիկ ծովի ջրերով, շրջափակված են երկարավուն, ափերին զուգահեռ ձգվող կղզիների շերտերով: Այստեղ ցամաքը ժամանակի ընթացքում իջել է, հովիտները ծածկվել են ծովի ջրերով, իսկ առափնյա լեռնաշղթաները դարձել են կղզիներ: Արևելքում թերակղզու ափերը ողողում է Սև ծովը:

Բալկանյան թերակղզին գրեթե ամբողջությամբ գրավում են լեռները. դաշտավայրերը քիչ են: Թերակղզու միջին մասում գտնվում է հնագույն զանգվածը, որը ճեղքվելով` բաժանվել է մի շարք ծալքա-բեկորավոր լեռների: Լեռներում տեղի են ունենում ուժեղ երկրաշարժներ:

Այդ զանգվածից դեպի արևմուտք (հյուսիսից հարավ) ձգվում են Դինարյան լեռնաշխարհի երիտասարդ լեռնաշղթաները, որոնք կազմված են գլխավորապես կրաքարերից: Դինարյան լեռնաշխարհում առանձնապես ցայտուն կերպով են արտահայտված կարստային երևույթները:

Բալկանյան թերակղզու հյուսիս-արևելքում ձգվում են երիտասարդ ծալքավոր լեռները` Ստարա Պլանինան կամ Բալկանյան լեռները:

Թերակղզին հարուստ է ալյումինի (արևմուտքի երիտասարդ լեռների շերտում), ցինկի և կապարի (հնագույն զանգվածում) հանքաքարերով: Կան նաև երկաթի, ածխի և նավթի հանքեր:

Բալկանյան թերակղզու մեծ մասը (նրա արևմուտքը, հարավը, հարավ-արևելքը) և բոլոր կղզիները գտնվում են միջերկրածովային կլիմայի շրջանում, ընդ որում տեղումների քանակը խիստ նվազում է հյուսիս-արևմուտքից դեպի արևելք և առանձնապես հարավի ուղղությամբ: Այստեղ աճում են թփուտներ և կոշտատերև խոտեր, որոշ վայրերում պահպանվել են մշտադալար անտառները: Թերակղզու միջին մասում կլիման փոփոխական է` միջերկրածովայինից դեպի բարեխառն: Այդ պատճառով անտառներում պատահում են ինչպես մշտադալար, այնպես էլ ձմռանը տերևաթափ լինող բույսեր: Թերակղզու հյուսիսը մտնում է արդեն բարեխառն կլիմայական գոտու մեջ, լեռներում տարածված են լայնատերև, խառը և փշատերև անտառները, իսկ դաշտավայրերում (Դանուբի և նրա վտակների շրջանում)` անտառատափաստանները:

@@ Տող 20. / Տող 20. @@
 }}
+[[Image:Wildfires Balkans July 2007-NASA.jpg|thumb|300px|Բալկանյան թերակղզին տիեզերքից]]
 '''Բալկանյան թերակղզի''' ({{lang-sl|Balkanski polotok}}, {{lang-hr|Balkanski poluotok}}, {{lang-bs|Balkansko poluostrvo}}, {{lang2|sr|me|Балканско полуострво}}, {{lang-ro|Peninsula Balcanică}}, {{lang2|bg|mk|Балкански полуостров}}, {{lang-sq|Gadishulli Ballkanik}}, {{lang-el|Βαλκανική χερσόνησος}}, {{lang-it|Penisola balcanica}}, {{lang-la|Paeninsula Balcanica}}) թերակղզի [[Եվրոպա]]յի հարավ-արևելքում: Տարածքը մոտ 505 հազար կմ²:
@@ Տող 38. / Տող 39. @@
 [[Հունաստան]]ը, [[Սլովենիա]]ն, [[Ռումինիա]]ն, [[Բուլղարիա]]ն և [[Իտալիա]]ն մտնում են [[Եվրոպական Միություն|Եվրոպական Միության]] կազմի մեջ:
 [[Հունաստան]]ը, [[Ալբանիա]]ն, [[Բուլղարիա]]ն, [[Ռումինիա]]ն, [[Խորվաթիա]]ն, [[Սլովենիա]]ն և [[Իտալիա]]ն մտնում են [[ՆԱՏՕ]]-ի կազմի մեջ:
+Թերակղզու ափերը շատ են կտրատված: Հարավում նրա ափերը ողողում են խոր [[Հոնիական ծով|Հոնիական]] և [[Էգեյան ծով|Էգեյան]] ծովերի ջրերը, որտեղ ցրված են բազմաթիվ լեռնոտ կղզիներ: Թերակղզու արևմտյան ափերը, որոնք ողողվում են [[Ադրիատիկ ծով|Ադրիատիկ ծովի]] ջրերով, շրջափակված են երկարավուն, ափերին զուգահեռ ձգվող կղզիների շերտերով: Այստեղ ցամաքը ժամանակի ընթացքում իջել է, հովիտները ծածկվել են ծովի ջրերով, իսկ առափնյա լեռնաշղթաները դարձել են կղզիներ: Արևելքում թերակղզու ափերը ողողում է [[Սև ծով|Սև ծովը]]:
+Բալկանյան թերակղզին գրեթե ամբողջությամբ գրավում են լեռները. դաշտավայրերը քիչ են: Թերակղզու միջին մասում գտնվում է հնագույն զանգվածը, որը ճեղքվելով` բաժանվել է մի շարք ծալքա-բեկորավոր լեռների: Լեռներում տեղի են ունենում ուժեղ երկրաշարժներ:
+Այդ զանգվածից դեպի արևմուտք (հյուսիսից հարավ) ձգվում են [[Դինարյան լեռնաշխարհ|Դինարյան լեռնաշխարհի]] երիտասարդ լեռնաշղթաները, որոնք կազմված են գլխավորապես կրաքարերից: Դինարյան լեռնաշխարհում առանձնապես ցայտուն կերպով են արտահայտված [[Կարստ|կարստային]] երևույթները:
+Բալկանյան թերակղզու հյուսիս-արևելքում ձգվում են երիտասարդ ծալքավոր լեռները` [[Բալկանյան լեռներ|Ստարա Պլանինան]] կամ [[Բալկանյան լեռներ|Բալկանյան լեռները]]:
+Թերակղզին հարուստ է [[Ալյումին|ալյումինի]] (արևմուտքի երիտասարդ լեռների շերտում), [[Ցինկ|ցինկի]] և [[Կապար|կապարի]] (հնագույն զանգվածում) հանքաքարերով: Կան նաև [[Երկաթ|երկաթի]], [[Ածուխ|ածխի]] և [[Նավթ|նավթի]] հանքեր:
+Բալկանյան թերակղզու մեծ մասը (նրա արևմուտքը, հարավը, հարավ-արևելքը) և բոլոր կղզիները գտնվում են միջերկրածովային կլիմայի շրջանում, ընդ որում տեղումների քանակը խիստ նվազում է հյուսիս-արևմուտքից դեպի արևելք և առանձնապես հարավի ուղղությամբ: Այստեղ աճում են թփուտներ և կոշտատերև խոտեր, որոշ վայրերում պահպանվել են մշտադալար անտառները: Թերակղզու միջին մասում կլիման փոփոխական է` միջերկրածովայինից դեպի բարեխառն: Այդ պատճառով անտառներում պատահում են ինչպես մշտադալար, այնպես էլ ձմռանը տերևաթափ լինող բույսեր: Թերակղզու հյուսիսը մտնում է արդեն բարեխառն կլիմայական գոտու մեջ, լեռներում տարածված են լայնատերև, խառը և փշատերև անտառները, իսկ դաշտավայրերում ([[Դանուբ|Դանուբի]] և նրա վտակների շրջանում)` [[Անտառատափաստան|անտառատափաստանները]]:
 [[Կատեգորիա:Բալկանյան թերակղզի]]