Jump to content

Սպահանի միջուկային տեխնոլոգիաների և հետազոտությունների կենտրոն

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Սպահանի միջուկային տեխնոլոգիաների հետազոտությունների կենտրոն
Իրանի ատոմային գիտական ​​կենտրոն Խմբագրել Wikidata
Research center Խմբագրել Wikidata
Մասն է• Իրանի միջուկային ծրագիր
 • nuclear facilities in Iran Խմբագրել Wikidata
ԵրկիրԻրան Խմբագրել Wikidata
Վարչատարածքային միավոր• Սպահան
 • Կենտրոնական շրջան
  • Սպահան Խմբագրել Wikidata
Կոորդինատներ32°34′26″N 51°49′34″E Խմբագրել Wikidata
Նշանակալից իրադարձություն«Առյուծի վերելք» գործողություն, Ամերիկայի հարվածները իրանական միջուկային օբյեկտներին Խմբագրել Wikidata
Քարտեզ

Սպահանի միջուկային տեխնոլոգիաների և հետազոտությունների կենտրոն (պարս.՝ مرکز بین‌المللی علوم و فنون هسته‌ای;, նախկին անվանումը՝ ուրանի փոխակերպման կայան), Իրանի խոշորագույն ատոմային գիտական կենտրոնը, որը գտնվում է Սպահան քաղաքից հարավ-արևելք, Սպահանի կենտրոնական շրջանում[1][2][3][4][5][6]։

Սպահանի միջուկային շրջան

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Կենտրոնը հիմնադրվել է 1970-ականներին Ֆրանսիայի օգնությամբ։ Այն ունի 10 ՄՎտ հզորություն և պատկանում է «Պիշգամ Էներջի Ինդուստրիաս» կորպորացիային[7][8][9][10]։ Այն մասամբ վերահսկվում է ՄԱԿ-ի Միջազգային Ատոմային Էներգիայի Գործակալության կողմից՝ «Համատեղ գործողությունների ծրագրի» շրջանակներում[11][12]։


Սպահանի միջուկային շրջանը, ի թիվս այլ օբյեկտների (հիմնականում մատակարարվում է Չինաստանի կողմից), ներառում է[13][14]՝

  • MNSR֊նեյտրոնների փոքրածավալ ռեակտոր՝ 27 կՎտ հզորությամբ,
  • Թեթևջրային ենթակրիտիկական ռեակտոր,
  • Ծանրաջրային զրոյական հզորության ռեակտոր,
  • Գրաֆիտային ենթակրիտիկական ռեակտոր,
  • Մետաղական ուրանի արտադրության գործարան[15][16],
  • Ուրանի փոխակերպման կայան, որն օգտագործվում է «հարստացված ուրանը կրկին միջուկային վառելիքի վերածելու համար»[15][17][16],
  • Ջերմազատող տարրերի արտադրության գործարան։

2025 թվականի հունիսի 22-ին Միացյալ Նահանգների ռազմաօդային ուժերը ավիահարվածներ է հասցրել Իրանի միջուկային օբյեկտներին, այդ թվում՝ Սպահանի միջուկային տեխնոլոգիաների հետազոտական կենտրոնին[18][19]։

Ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  1. ↑ «افتتاح منطقه هسته ای اصفهان- عکس خبری تسنیم | Tasnim». خبرگزاری تسنیم | Tasnim (պարսկերեն). Վերցված է 2023 թ․ ապրիլի 2-ին.
  2. ↑ رادیوفردا (2006 թ․ դեկտեմբերի 26). «سایت های هسته ای ایران». رادیو فردا (պարսկերեն). Վերցված է 2023 թ․ ապրիլի 2-ին.
  3. ↑ tass.com https://tass.com/world/1485997. Վերցված է 2023 թ․ ապրիլի 2-ին. {{cite web}}: Missing or empty |title= (օգնություն)
  4. ↑ «پورتال-سازمان انرژی اتمی -زیرپورتال فارسی سازمان انرژی اتمی /تبدیل سایت هسته ای اصفهان به مرکز بین‌المللی علوم و فنون هسته‌ای / راکتور تحقیقاتی اصفهان نقش مهمی در صنعت پزشکی و حوزه پرتوها خواهد داشت». www.aeoi.org.ir. Վերցված է 2023 թ․ ապրիլի 2-ին.
  5. ↑ «احداث قریب‌الوقوع راکتورهای هسته‌ای جدید در تاسیسات فرآوری اورانیوم اصفهان». العربیه فارسی (պարսկերեն). 2022 թ․ հուլիսի 28. Վերցված է 2023 թ․ ապրիլի 2-ին.
  6. ↑ RFE/RL. «Report: Iran Moving Centrifuge Production To Isfahan». RadioFreeEurope/RadioLiberty (անգլերեն). Վերցված է 2023 թ․ ապրիլի 2-ին.
  7. ↑ «Iran unveils plans to build new nuclear research reactor». tass.com. Վերցված է 2023 թ․ ապրիլի 2-ին.
  8. ↑ «پورتال-سازمان انرژی اتمی -زیرپورتال فارسی سازمان انرژی اتمی /تبدیل سایت هسته ای اصفهان به مرکز بین‌المللی علوم و فنون هسته‌ای / راکتور تحقیقاتی اصفهان نقش مهمی در صنعت پزشکی و حوزه پرتوها خواهد داشت». www.aeoi.org.ir. Վերցված է 2023 թ․ ապրիլի 2-ին.
  9. ↑ «احداث قریب‌الوقوع راکتورهای هسته‌ای جدید در تاسیسات فرآوری اورانیوم اصفهان». العربیه فارسی (պարսկերեն). 2022 թ․ հուլիսի 28. Վերցված է 2023 թ․ ապրիլի 2-ին.
  10. ↑ RFE/RL. «Report: Iran Moving Centrifuge Production To Isfahan». RadioFreeEurope/RadioLiberty (անգլերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2023 թ․ ապրիլի 2-ին. Վերցված է 2023 թ․ ապրիլի 2-ին.
  11. ↑ en.irna.ir https://en.irna.ir/news/84633805/Envoy-IAEA-not-to-access-new-atomic-facilities-in-Isfahan-before. Վերցված է 2023 թ․ ապրիլի 2-ին. {{cite web}}: Missing or empty |title= (օգնություն)
  12. ↑ «Iran's Nuclear Poker: Iran Plows Ahead with Atomic Plans». Der Spiegel (անգլերեն). 2005 թ․ օգոստոսի 15. ISSN 2195-1349. Վերցված է 2023 թ․ ապրիլի 2-ին.
  13. ↑ «Washingtonpost.com: Iran Special Report». www.washingtonpost.com. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ սեպտեմբերի 11-ին. Վերցված է 2023 թ․ ապրիլի 2-ին.
  14. ↑ «How Reliable Is Intelligence on Iran's Nuclear Program?» (PDF).
  15. ↑ 15,0 15,1 Rezaei, Ben; Reddy, Ria; Campa, Kelly; Borens, Avery; Moore, Johanna; Carl, Nicholas; Parry, Andie; Ganzeveld, Annika; Carter, Brian (2025 թ․ հունիսի 13). «Iran Update Special Edition: Israeli Strikes on Iran, June 13, 2025, 2:00pm ET». Critical Threats Project. Washington, D.C.: American Enterprise Institute. Արխիվացված օրիգինալից 2025 թ․ հունիսի 14-ին. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 14-ին.
  16. ↑ 16,0 16,1 Brown, Paul; Sardarizadeh, Shayan (2025 թ․ հունիսի 15). «Satellite imagery reveals damage to key Iran nuclear sites». British Broadcasting Corporation. Արխիվացված օրիգինալից 2025 թ․ հունիսի 15-ին. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 15-ին.
  17. ↑ Rezaei, Ben; Campa, Kelly; Borens, Avery; Carl, Nicholas; Carter, Brian (2025 թ․ հունիսի 14). «Iran Update Special Report, June 14, 2025, Evening Edition». ISW Press. Washington, D.C.: Critical Threats Project / Institute for the Study of War. Արխիվացված օրիգինալից 2025 թ․ հունիսի 16-ին. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 15-ին.
  18. ↑ Times, The New York (2025 թ․ հունիսի 13). «The U.S. Enters Israel's War Against Iran: What to Know». The New York Times (ամերիկյան անգլերեն). ISSN 0362-4331. Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 22-ին.
  19. ↑ Magid, Jacob; Agencies. «US bombs Fordo, 2 other nuclear facilities, joining Israel's war in Iran». www.timesofisrael.com (ամերիկյան անգլերեն). Վերցված է 2025 թ․ հունիսի 22-ին.

Արտաքին հղումներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Սպահանի միջուկային տեխնոլոգիաների և հետազոտությունների կենտրոն» հոդվածին։
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Սպահանի_միջուկային_տեխնոլոգիաների_և_հետազոտությունների_կենտրոն&oldid=10363523» էջից