Սուրբ Մարիամ եկեղեցի (Շիրազ)

Սուրբ Մարիամ եկեղեցի;
	Եկեղեցու արտաքին տեսք
Հիմնական տվյալներ
Տեսակ	եկեղեցի
Երկիր	Իրան
Տեղագրություն	Շիրազ
Թեմ	Սպահանի թեմ (Կիլիկիո Կաթողիկոսություն)
Ներկա վիճակ	գործող
Ճարտարապետական տիպ	բազիլիկա
Կառուցման ավարտ	1662
Գմբեթ	2 հատ

Անվան այլ կիրառումների համար տե՛ս՝ Սուրբ Աստվածածին եկեղեցի (այլ կիրառումներ)

Սուրբ Մարիամ, հայ առաքելական եկեղեցի Իրանի Շիրազ քաղաքում։ Պատկանում է Մեծի Տանն Կիլիկիո կաթողիկոսության Սպահանի թեմին։ Գտնվում է Սանգ Սիյահ և Մաադալ փողոցների խաչմերուկում։

Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հայերը Իրանի կենտրոնական նահանգներում, այդ թվում՝ Ֆարսում, հաստատվել են շահ Աբբաս I Սեֆիի կազմակերպած բռնագաղթի հետևանքով։ Այդ ժամանակաշրջանից սկսած կառուցվում են հոգևոր և մշակութային շինություններ։ 1662 թվականին Շիրազում կառուցվում է առաջին ու միակ եկեղեցին՝ սուրբ Մարիամը։

Շիրազի հայ բնակիչներից էր Հարություն քահանա Շմավոնյանը՝ առաջին հայ պարբերաթերթ «Ազդարարի» հիմնադիր-խմբագիրը (Մադրաս, Հնդկաստան)։ Հայերի թիվը Շիրազում մշտապես փոքր է եղել. 12 ընտանիք (1724) 7 ընտանիք (1851), 260 բնակիչ (1957)։ 1979 թվականին առաջնորդարանի ջանքերով Շիրազում կառուցվել Է Հայ տունը, որտեղ կազմակերպվում են եկեղեցական վարչության և համայնքի կրթական, մշակութային աշխատանքները^[1]։ 21-րդ դարի սկզբին Շիրազում ապրել է 40 հայ։

Եկեղեցին վերանորոգվել է, այստեղ այցի է եկել Իրանի նախագահի խորհրդականը (2014)^[2]։

Ճարտարապետություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Սուրբ Մարիամ եկեղեցին արտաքինից նման չէ հայկական եկեղեցիներին։ Այն ունի 1300 մետր² տարածք, շինությանը հատկացված տարածքը՝ 210 մետր² է^[3]։ 20մx10.5 մետր ուղղանկյունաձև այս կառույցի վրա կարելի է տեսնել Սեֆյանների դարաշրջանին բնորոշ կամարներ ու պատուհաններ։ Շինությունը կառուցված է կավով ու աղյուսով, ներսից պատերը մարմարյա են։ Խորանի վրա վեր է բարձրանում Քրիստոսի և առաքյալների՝ վերջին ընթրիքի պատկերը։ Պատերին դրված են աստվածաշնչյան թեմայով նկարներ։ Եկեղեցու մուտքի կամարի տակ տեղադրված է հուշաքար՝ Մեսրոպ Թաղիադյանի հիշատակին։