Սուրբ Հովհաննես մատուռ (Հարթագյուղ)
| Սուրբ Հովհաննես մատուռ | |
|---|---|
 | |
| Հիմնական տվյալներ | |
| Տեսակ | մշակութային արժեք և մատուռ |
| Երկիր |  Հայաստան |
| Տեղագրություն | Լոռու մարզ, Ծաղկաբեր |
| Դավանանք | Հայ Առաքելական Եկեղեցի |
| Թեմ | Գուգարաց թեմ |
| Ներկա վիճակ | Կանգուն, Կարիք ունի՝ վերականգնման և աղճատված տեսքը վերափոխման։ |
| Ժառանգության կարգավիճակ | մշակութային հուշարձան Հայաստանում[2] |
| Հիմնադրված | 1958[1] |
 | |
 | |
Սուրբ Հովհաննես մատուռ[3], (Ծաղկաբերի Սուրբ Հովհաննես), Հայ առաքելական եկեղեցու մատուռ Հայաստանի Լոռու մարզի Ծաղկաբեր գյուղի մոտակայքում, Փամբակի լեռնաշղթայի Սրբի լեռան դժվարամատչելի բարձունքի վրա։ Գտնվում է ուժեղ սեյսմիկ գոտում, լինում են երկրաշարժեր և սաստիկ քամիներ։ Մատուռը գրանցված է Ծաղկաբեր գյուղի մշակութային անշարժ հուշարձանների ցանկում։
Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ըստ ավանդության այստեղ ամփոփված է Հովհաննես Մկրտչի մասունքներից, որը այստեղ է բերվել 13-րդ դարում։
Սուրբ Հովհաննես մատուռը գտնվում է 2157 մետր բարձրության վրա՝ Սրբի լեռան գագաթին։ Այնտեղ հասնել հնարավոր է Հարթագյուղ, Ծաղկաբեր, Մեծ Պարնի, գյուղերից մոտ 3 կմ ոտքով լեռը բարձրանալով։
Մատուռի նախնական, հին տեսքը չի պահպանվել։ Զորավոր Սուրբ Հովհաննես մատուռը երեք անգամ պայթեցվել և այրվել է կոմունիստական ռեժիմի օրոք և երեք անգամ վերականգնվել հարթագյուղցիների ջանքերով։ Վերջին անգամ վերաշինվել է 1958 թվականին։ Սրբավայրը Արևելյան Հայաստանի յոթ հայտնի ուխտավայրերից է, հիշատակում է Ղևոնդ Ալիշանը (Վենետիկի Ս. Ղազար կղզի)։
Մատուռի մասին իր նամակներում և բանաստեղծություններում անդրադարձել է հայ մեծանուն բանաստեղծ Հովհաննես Շիրազը։ Մատուռի մասին տեղեկություններ է հաղորդում նաև 20-րդ դարի միստիկ փիլիսոփա Գեորգի Գյուրջիևը իր «Հայտնի մարդկանց հետ» գրքում։ Անցյալ դարերի ընթացքում մատուռը եղել է Ալեքսանդրապոլի գավառի վարդավառյան ամենանշանավոր ուխտավայրերից մեկը։
2005 թվականից մատուռի տարածքում սկսել են խաչքարեր տեղադրել։ Չնայած, որ խաչքարեր եղել են նաև մինչև առաջին պայթեցումը՝ 1930-ականներ։ Ըստ ականատեսների ներքևում կարելի էր տեսնել բազմաթիվ բեկորներ։ Այժմ այնտեղ հարյուրավոր խաչքարեր կան տեղադրված[4]։ Ներսում խաչեր ու սրբապատկերներ են տեղադրված։
Պատկերասրահ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Տես նաև[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ 1,0 1,1 https://hy.wikipedia.org/wiki/%D5%8D%D5%B8%D6%82%D6%80%D5%A2_%D5%80%D5%B8%D5%BE%D5%B0%D5%A1%D5%B6%D5%B6%D5%A5%D5%BD_%D5%B4%D5%A1%D5%BF%D5%B8%D6%82%D5%BC_(%D5%80%D5%A1%D6%80%D5%A9%D5%A1%D5%A3%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B2)
- ↑ Wiki Loves Monuments monuments database — 2017.
- ↑ «Հարթագյուղ»։ Պատմական Հետք։ Վերցված է 2021-07-02
- ↑ Հայրապետյան Սաթենիկ (16.08.2019)։ «Սուրբ Հովհաննես մատուռի հրաշագործ ուժն ու մատուռ տանող բարդ ճանապարհը»