Սուրբ Հակոբ Հայրապետ եկեղեցի (Շոռոթ)
Սուրբ Հակոբ Հայրապետ եկեղեցի (Շոռոթ)
| |
 | |
| Երկիր |  Ադրբեջան |
|---|---|
Ճարտարապետություն | |
| Կարգավիճակ | ավերված |
| Ճարտարապ. ոճ | հայկական ճարտարապետություն |
Սուրբ Հակոբ-Հայրապետ եկեղեցի, հայկական ավերված եկեղեցի, որը գտնվում էր Ադրբեջանի կազմում գտնվող Նախիջևանի Ինքնավար Հանրապետության Շոռոթ գյուղում (Ջուղայի շրջան)[1],գյուղի կենտրոնական մասում[2][3]։
Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Եկեղեցին կառուցվել է 12-րդ դարում և վերանորոգվել 17-րդ դարի կեսերին[2][3]։ Եկեղեցու շինանարությանը մասնակցել է Շոռոթի ամբողջ ժողովուրդը, նրա իշխանական և ունևոր դասը (խոջաներ Մկրտիչը, Այվազը, Փարսադանը, Գրիգորը, Սարգիսը, Նազարեթը և ուրիշներ)։
Ճարտարապետություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Եկեղեցու ամենավառ ճարտարապետական առանձնահատկություններից էր նրա խաչաձև բազիլիկ հատակագիծը և վեհասլաց և սրագագաթ գմբեթը, որն անգամ հեռվից ուրվագծվում էր որպես գեղեցիկ ճարտարապետական կառույց։ Եկեղեցու ներքին և արտաքին որմերում, մուտքերի կամարների տակ ագուցված էին 17-րդ դարի մի շարք խաչքարեր։ Եկեղեցու ծածկում տեղադրված են եղել չորս ավետարանիչներին խորհրդանշող քանդակներ։ Ուներ երեք մուտքեր՝ արևմտյան, հյուսիսային և հարավին ճակատներում, որոնք զարդարված էին խաչքանդակներով։
Հորինվածքով այն քառամույթ գմբեթակիր եկեղեցի էր, որի ուղղանկյուն հատակագիծը ներառում էր ընդարձակ դահլիճը, ավագ խորանը և երկհարկ ավանդատները։ Արևմտյան ճակատի սյունապատ շքամուտքը ավերվել է 1841 թվականին տեղի ունեցած երկրաշարժից։ Ներքին, արևմտյան ճակատին և գմբեթի արտաքին մասում կային հայերեն արձանագրություններ, իսկ գմբեթը զարդարում էին հայ բանաստեղծ և նկարիչ Նաղաշ Հովնաթանի կողմից 1680-ականներին արված որմնանկարները և 30 տնից կազմված բանաստեղծությունը՝ «Տաղ եւ գավասանութիւն սրբոյ եկեղեցւոյն Շոռոթ գեղջին եւ բարձրաբերձ կաթողիկէին, որ կառուցեալ է ի վերայ նորա»[2][3]։
Ոչնչացում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Եկեղեցին ավերվել է 1997 թվականից մինչև 2006 թվականի հունիսի 15-ն ընկած ժամանակահատվածում։ Այդ մասին փաստում է Caucasus Heritage Watch-ի հետաքննությունը[1]։
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ 1,0 1,1 Khatchadourian, Lori; Smith, Adam T.; Ghulyan, Husik; Lindsay, Ian (2022). Silent Erasure: A Satellite Investigation of the Destruction of Armenian Heritage in Nakhchivan, Azerbaijan (PDF) (English). Cornell Institute of Archaeology and Material Studies: Ithaca, NY. էջեր 246–249. Արխիվացված է օրիգինալից 2022 թ․ սեպտեմբերի 24-ին.
{{cite book}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link) - ↑ 2,0 2,1 2,2 Ayvazyan, Argam. The Historical Monuments of Nakhichevan. Transl. Krikor H. Maksoudian. Detroit: Wayne State University Press, 1990, p. 78-79.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 Ayvazyan, Argam. Nakhijevani ISSH haykakan hushardzannery. Hamahavak tsutsak. Yerevan: Hayastan, 1986, p. 89.