Սուրբ Կլիմենտ Օխրիդսկու անվան ազգային և համալսարանական գրադարան
 | |
| Երկիր |  Հյուսիսային Մակեդոնիա |
|---|---|
| Տեսակ | ազգային գրադարան և գիտական գրադարան |
| Հիմնվել է | 1944 |
| Տեղադրություն | Սկոպիե[1] |
| Անվանված է | Կլիմենտ Օխրիդսկի |
| Այլ տվյալներ | |
| Կայք | nubsk.edu.mk(մակեդ.) |
«Սուրբ Կլիմենտ Օխրիդսկու» անվան ազգային և համալսարանական գրադարան (մակեդոներեն՝ Национална и универзитетска библиотека „Св. Климент Охридски“), Մակեդոնիայի ազգային գրադարան։ Գտնվում է երկրի մայրաքաղաք Սկոպյեում։ 1944 թվականի նոյեմբերի 23-ին Մակեդոնիայի ազգային ազատագրական շարժման (ASNOM) հակաֆաշիստական ժողովի որոշմամբ հաստատված առաջին ինստիտուտներից մեկն է։
Մակեդոնիայի Հանրապետության հողում հարուստ գրադարանային ավանդույթների արմատները հասնում են Սուրբ Կյուրեղին (826-869 թթ.) և Մեթոդիոսին (820-885 թթ.), որոնց հենքի վրա գրադարանը սկսեց կառուցել և զարգացնել իր գործունեությունը։ Նրա հովանավորը՝ Սուրբ Կլիմենտ Օխրիդսկին (840-916 թթ.), հիմնել է Օխրիդի Սուրբ Պանտելեմոնի վանքի առաջին վանական գրադարանը։ Մակեդոնիայի մի շարք միջնադարյան վանական գրադարաններ Մակեդոնիայի տարածքում շարունակել են այդ գրադարանային ավանդույթը։
«Սուրբ Կլիմենտ Օխրիդսկու» անվան ազգային և համալսարանական գրադարանի նախնական ֆոնդը կազմում է 150000 գրադարանային միավոր, հիմնականում համալսարանական դասագրքեր և հումանիտար ու հասարակական գիտությունների բնագավառում գիտական հրապարակումներ, գրականություն, ազգագրություն, աշխարհագրություն, պատմություն և այլն, ինչպես նաև տեղեկատու գրքերից (հանրագիտարաններ, բառարաններ, մատենագիտություններ) և գրեթե 300 անուն պարբերականներ։ 1945 թվականին, ASNOM-ի որոշմամբ Ազգային համալսարանական գրադարանը սկսում է ստանալ Մակեդոնիայի և նախկին Հարավսլավիայում հրապարակությունների պատճենները։ Այսպիսով, այն դառնում է Մակեդոնիայի նախկին ժողովրդական հանրապետության դեպոզիտային գրադարանը և Հարավսլավիայի ութ դեպոզիտային գրադարաններից մեկը։ 1991 թվականից, Մակեդոնիայի Հանրապետության անկախությունից հետո, գրադարանը դարձել է մակեդոնյան հրատարակչական արտադրության գրապահոցը[2]։
1962 թվականի Սկոպյեի ջրհեղեն ու 1963 թվականի երկրաշարժը դաժանորեն խաթարեցին գրադարանի զարգացումը։ Գրադարանի շենքը գրեթե ամբողջությամբ ոչնչացվեց, և այդ ժամանակահատվածում շուրջ 500 հազար միավորի հասնող ֆոնդը մեծ վնասներ կրեց։ 1964 թվականի սկզբին ֆոնդը տեղափոխվեց և տեղավորվեց մաքսային կառույցում, որտեղ գրադարանը գործեց, մինչև 1972 թվականին տեղափոխվեց նոր և ժամանակակից շենք։
Հավաքածու[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Հիմնադրվել են հետևյալ բաժինները
- Բիբլիոգրաֆիական կենտրոն (1949 թ.) որպես Մակեդոնիայի ազգային մատենագիտության ստեղծման համար պատասխանատու միավոր
- Գրադարանային կենտրոն և գրադարանավարության զարգացում (1954 թ.)
- Միկրոֆիլմերի լաբորատորիա (1966 թ.)
- Պահպանման և վերականգնման լաբորատորիա (1970 թ.)
- Ուղղորդող կենտրոն (1976 թ.), որը հետագայում սկսեց գրադարանային գործընթացների ավտոմատացման հետ կապված նախնական գործողություններ
Հատուկ հավաքածու[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Հետագայում աստիճանաբար ստեղծվեցին հատուկ հավաքածուներ։ Դրանք ներառում են` հին տպագիր նյութեր և հազվագյուտ գրքեր, հին սլավոնական ձեռագրեր, արևելյան ձեռագրեր, գեղարվեստական, քարտեզագրական նյութեր, երաժշտական, արխիվային, դոկտորական և մագիստրոսական թեզեր և այլն։
Բացի իր հիմնական գործառույթը՝ Մակեդոնիայի Հանրապետության ազգային և կենտրոնական գրադարանային գլխամաս լինելը, գրադարանն ընդունում է նաև համալսարանական գործառույթ, որը թույլատրվում է 1960 թվականից Գրադարանների մասին օրենքին համաձայն[3]։
Գրադարանի տեղեկատվական համակարգ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
1987 թվականին Ազգային գրադարանը, որը պատասխանատու է յուրահատուկ գրադարանային և տեղեկատվական համակարգի զարգացման համար և միավորում է երկրում գրադարանների բոլոր տեսակները, մասնակցեց գրադարանային և տեղեկատվական համակարգի ստեղծմանը և Հարավսլավիայում գիտական և տեխնոլոգիական տեղեկատվության համակարգի ստեղծմանը։
1996 թվականին Ազգային գրադարանը սկսեց կիրառել COBISS համակարգը։ 2001 թվականին այս գրադարանները միացնելով՝ COBISS.MK-ն, ստեղծվեց համընդհանուր գրացուցակների համակարգ, որը 2004 թվականի դեկտեմբերի 3-ին պաշտոնականորեն դարձավ ազգային գրադարանային տեղեկատվական համակարգ։ Այնուհետև, Ազգային գրադարանը և IZUM-ը Մակեդոնիայի Հանրապետությունում ստորագրել են COBISS.MK համակարգի ներդրման մասին համաձայնագիր և հիմնադրվել է Մակեդոնիայի վիրտուալ գրադարանային կենտրոնը (VLM Center) և ստանձնել այդ համակարգի ազգային գրադարանային տեղեկատվության ծառայությունը։
2003 թվականին Ազգային գրադարանը, Մակեդոնիայի բոլոր գրադարանների անունից, կնքել է COBISS.Net ցանցի ստեղծման մասին համաձայնագիր, որի միջոցով COBISS.MK ազգային գրադարանային տեղեկատվական համակարգը կապված էր տարածաշրջանում COBISS-ի մյուս գրադարանային տեղեկատվական համակարգերի հետ։ Այսօր COBISS.Net-ի միջոցով VLM կենտրոնը կապում և համագործակցում է Սլովենիայի, Սերբիայի, Մոնտենեգրոյի, Բոսնիա և Հերցեգովինայի, Բուլղարիայի և Ալբանիայի COBISS համակարգերում ավելի քան 700 մասնակից գրադարանների հետ։
Անդամակցություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ազգային և համալսարանական գրադարանի միջազգային համագործակցությունը շատ ակտիվ է և հարուստ։ Գրադարանը մի քանի միջազգային ասոցիացիաների և մարմինների անդամ է, այդ թվում`IFLA, CENL, LIBER, EBLIDA, ISSN, ISBN, ISMN: Գրադարանը Եվրոպական գրադարանի[4] և Համաշխարհային թվային գրադարանի գործընկերն է։ Բացի այդ, Ազգային գրադարանում տեղակայված են Գերմանական ընթերցասրահը, Կոնֆուցիուսի ինստիտուտը, ինչպես նաև ռուսական ընթերցասրահը, ԵՄ տեղեկատվության կետը և Ամերիկյան անկյունը։
2008 թվականի սկզբին դրվեց նոր և ժամանակակից շենքի հիմնաքարը և գրադարանն ունեցավ լրացուցիչ 3000 քմ։ Նոր շենքում տեղավորված են հատուկ հավաքածուներ, Մակեդոնիայի վիրտուալ գրադարանը և թվայնացման կենտրոնը։ Նոր շենքը պաշտոնապես բացվել է 2009 թվականի մայիսի 24-ին։
Մրցանակներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Մակեդոնիայի գիտական, մշակութային և ընդհանուր սոցիալական զարգացմանը նպաստելու համար գրադարանը ստացել է հետևյալ պարգևները՝
- Պատվո շքանշան (1972 թ.)
- «Հոկտեմբերի 11» մրցանակ` որպես SRM-ի գիտության բնագավառում նշանակալի նվաճումների համար ամենաբարձր սոցիալական ճանաչում (1975 թ.) Մշակութային խարտիա (1984 թ.)
- «Կլիմենտ Օխրիդսկի» մրցանակ (1984 թ. և 1994 թ.)
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ http://nubsk.edu.mk/en/contact
- ↑ «IFLA Survey of National Libraries of Education (Macedonia)»։ Արխիվացված է օրիգինալից 2012-02-03-ին։ Վերցված է 2018-11-26
- ↑ Macedonian law for libraries(չաշխատող հղում)
- ↑ The European Library-archive link
Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- National and University Library "St. Kliment of Ohrid" – website
- Digital Library of Macedonia
- Online Public Access Catalog(չաշխատող հղում)
- Old Slavic Manuscripts from Macedonia Archived 2015-01-18 at the Wayback Machine.
- Macedonian eLibraries
| ||||||||
|
Վիքիպահեստ նախագծում կարող եք այս նյութի վերաբերյալ հավելյալ պատկերազարդում գտնել Սուրբ Կլիմենտ Օխրիդսկու անվան ազգային և համալսարանական գրադարան կատեգորիայում։ |