Սուահիլի (լեզու)
Անվան այլ կիրառումների համար տե՛ս՝ Սուահիլի (այլ կիրառումներ)
 kiswahili | |
|---|---|
 | |
| Տեսակ | մակրոլեզու, կցական լեզու, լեզու և կենդանի լեզու |
| Ենթադաս | սաբակի |
| Երկրներ |            |
| Պաշտոնական կարգավիճակ |  |
| Խոսողների քանակ | 15 437 390 մարդ (2012)[1] |
| Վերահսկող կազմակերպություն | Baraza la Kiswahili la Taifa? |
| Լեզվակիրների թիվը | 5 մլն՝ առաջին լեզու; 70 մլն՝ երկրորդ լեզու |
| Գրերի համակարգ | Լատինական այբուբեն |
| IETF | sw |
| ԳՕՍՏ 7.75–97 | суа 631 |
| ISO 639-1 | sw |
| ISO 639-2 | swa |
| ISO 639-3 | swa, swc, swh |
 Swahili language Վիքիպահեստում | |
Սվահիլի, Աֆրիկայի ամենատարածված լեզուներից է, տարածված է Արևելյան և Կենտրոնական Աֆրիկայում։ Թանզանիայի, Քենիայի և Ուգանդայի պետական լեզուն է։ Հայտնի է նաև քիսվահիլի անվանումով։ Սվահիլի ժողովրդի մայրենի լեզուն է, պատկանում է բանտու լեզվախմբին։ Միաժամանակ ծառայում է որպես ազգամիջյան հաղորդակցման միջոց Աֆրիկյան Մեծ լճերի տարածաշրջանում և Աֆրիկայի արևելյան ու հարավարևելյան հատվածներում՝ ներառյալ Տանզանիան, Քենիան, Ուգանդան, Ռուանդան, Բուրունդին, Մոզամբիկը և Կոնգոյի Դեմոկրատական Հանրապետությունը[2]։
Սվահիլին որպես մայրենի կամ երկրորդ լեզու գործածողների ճշգրիտ թվաքանակը հստակ հայտնի չէ և մինչ օրս մնում է բանավեճերի առարկա։ Ըստ տարբեր գնահատումների՝ այն տատանվում է 50 միլիոնից 100 միլիոնի սահմաններում[3]։ Սվահիլին ազգային լեզու է համարվում Տանզանիայում, Քենիայում, Ուգանդայում, Կոնգոյի Դեմոկրատական Հանրապետությունում։ Կոմորյան կղզիներում որպես պաշտոնական լեզու գործածվող շիմաորե լեզուն էլ սերտորեն առնչվում է սվահիլիին[4]։ Վերջինս, վերոնշյալի հետ մեկտեղ, համարվում է Աֆրիկյան միության աշխտանքային լեզուն և, բացի այդ, պաշտոնապես իբրև ազգամիջյան հաղորդակցման լեզու է ճանաչված Արևելաաֆրիկյան համագործակցության երկրներում[5]։
Սվահիլի լեզվի բառապաշարում զգալի է արաբերենից փոխառված բառերի թիվը[6], որոնք մասամբ փոխանցվել են արաբախոս մուսուլման բնակիչների հետ շփումների արդյունքում[7]։
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ Ethnologue — 25 — Dallas, Texas: SIL International, 2022.
- ↑ Prins 1961
- ↑ «HOME - Home»։ Swahililanguage.stanford.edu։ Վերցված է 2016 թ․ հուլիսի 19։ «After Arabic, Swahili is the most widely used African language but the number of its speakers is another area in which there is little agreement. The most commonly mentioned numbers are 50, 80, and 100 million people. [...] The number of its native speakers has been placed at just under 2 million.»
- ↑ Nurse and Hinnebusch, 1993
- ↑ «Development and Promotion of Extractive Industries and Mineral Value Addition»։ East African Community
- ↑ The Routledge Concise Compendium of the World's Languages (2nd ed.), George L. Campbell and Gareth King. Routledge (2011), p. 678. 978-0-415-47841-0
- ↑ See pp. 11 and 52 in Ghil'ad Zuckermann (2003). Language Contact and Lexical Enrichment in Israeli Hebrew, Houndmills: Palgrave Macmillan, (Palgrave Studies in Language History and Language Change, Series editor: Charles Jones). 1-4039-1723-X.
Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Ashton, E. O. Swahili Grammar: Including intonation. Longman House. Essex 1947. 0-582-62701-X.
- Irele, Abiola and Biodun Jeyifo. The Oxford encyclopedia of African thought, Volume 1. Oxford University Press US. New York City. 2010. 0-19-533473-6
- Blommaert, Jan: Situating language rights: English and Swahili in Tanzania revisited Archived 2007-06-09 at the Wayback Machine. (sociolinguistic developments in Tanzanian Swahili) – Working Papers in Urban Language & Literacies, paper 23, University of Gent 2003
- Brock-Utne Birgit (2001)։ «Education for all – in whose language?»։ Oxford Review of Education 27 (1): 115–134։ doi:10.1080/03054980125577
- Chiraghdin, Shihabuddin and Mathias E. Mnyampala. Historia ya Kiswahili. Oxford University Press. Eastern Africa. 1977. 0-19-572367-8
- Contini-Morava, Ellen. Noun Classification in Swahili. 1994.
- Lambert, H.E. 1956. Chi-Chifundi: A Dialect of the Southern Kenya Coast. (Kampala)
- Lambert, H.E. 1957. Ki-Vumba: A Dialect of the Southern Kenya Coast. (Kampala)
- Lambert, H.E. 1958. Chi-Jomvu and ki-Ngare: Subdialects of the Mombasa Area. (Kampala)
- Marshad, Hassan A. Kiswahili au Kiingereza (Nchini Kenya). Jomo Kenyatta Foundation. Nairobi 1993. 9966-22-098-4.
- Nurse, Derek, and Hinnebusch, Thomas J. Swahili and Sabaki: a linguistic history. 1993. Series: University of California Publications in Linguistics, v. 121.
- Ogechi, Nathan Oyori: "On language rights in Kenya Archived 2011-07-16 at the Wayback Machine. (on the legal position of Swahili in Kenya)", in: Nordic Journal of African Studies 12(3): 277–295 (2003)
- Prins, A.H.J. 1961. "The Swahili-Speaking Peoples of Zanzibar and the East African Coast (Arabs, Shirazi and Swahili)". Ethnographic Survey of Africa, edited by Daryll Forde. London: International African Institute.
- Prins, A.H.J. 1970. A Swahili Nautical Dictionary. Preliminary Studies in Swahili Lexicon – 1. Dar es Salaam.
- Whiteley, Wilfred. 1969. Swahili: the rise of a national language. London: Methuen. Series: Studies in African History.
Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- UCLA report on Swahili Archived 2018-06-05 at the Wayback Machine.
- John Ogwana (2001) Swahili Yesterday, Today and Tomorrow: Factors of Its Development and Expansion
- List of Swahili Dictionaries
- Arthur Cornwallis Madan (1902)։ English-Swahili dictionary։ archive.org (Clarendon Press)։ էջ 555։ Արխիվացված օրիգինալից October 14, 2018-ին։ Վերցված է March 7, 2019
| ||||||||||||||||
