Սոցիալական արդարության մարտիկ
Սոցիալական արդարության մարտիկ (անգլ.՝ social justice warrior (SJW)), նսեմացուցիչ տերմին այն մարդու համար, ով քարոզում է սոցիալապես առաջադեմ հայացքներ (ինչպիսիք են ֆեմինիզմը, քաղաքացիական և քաղաքական իրավունքները և բազմամշակութայնությունը), պաշտպանելով դրանք ագրեսիվ ձևով։ «SJW» եզրույթը վիրավորական է համարում այն մարդկանց, ովքեր զբաղվում են ճնշված սոցիալական խմբերի գաղափարական պաշտպանությամբ, ներառյալ ԼԳԲՏ մարդկանց, արտաքինի առանձնահատկություններով այն մարդկանց, որոնք տարբերվում են ընդունված չափանիշներից, քրոնիկ հիվանդություններով և հոգեկան խանգարումներով (այլ կերպ ասած՝ հոմոֆոբիայի, բիֆոֆոբիայի, տրանսֆոբիայի, էյլենիզմի, փսիխոֆոբիայի և այլն) մարդկանց[1]։ «SJW» տերմինն առավել լայն տարածում է ստացել Արևմուտքի երկրներում (հատկապես ԱՄՆ-ում)։ Ռուսաստանում և ԱՊՀ երկրներում սա դեռ այդքան էլ հայտնի չէ[1]։
Որպես սոցիալական արդարության ակտիվիստ, այն ի հայտ եկավ 20-րդ դարի վերջին` որպես չեզոք կամ դրական եզրույթ սոցիալական արդարադատության ակտիվության մեջ ներգրավված մարդկանց համար։ 2011 թվականին տերմինն առաջին անգամ հայտնվել Է Twitter-ում, որից հետո դրա ենթատեքստը ծայրահեղ դրականից դարձավ ծայրահեղ բացասական[2]։
Գեյմերգեյթի հեշթեգի վեճի ժամանակ բացասական կոննոտացիան սկսում է զգալիորեն ավելի հաճախ օգտագործվել և ուղղվում է մասնավորապես նրանց ուղղությամբ, ովքեր հարում էին սոցիալական ազատականության հայացքներին, հանդես է գալիս հասարակության կողմից տարբեր մշակույթների կամ ֆեմինիզմի, ինչպես նաև` պոլիտկոռեկտ համարվող հայացքների ընդունման տեսանկյունից[3]։
Տերմինը մտել է մասսայական մշակույթ, այդ թվում` նմանակման դերասանական Social justice warriors վիդեոխաղում, որը թողարկվել է 2014 թվականին[4]։
Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Սկզբնապես սոցիալական արդարություն տերմինը մարդկանց, դասերի և սոցիալական խմբերի կյանքում հավասարության միջոց է, որը օբյեկտիվորեն պայմանավորված է հասարակության նյութական և հոգևոր զարգացման մակարդակով[5]։ 1990-ական թվականների սկզբից մինչև 2000-ական թվականների սկիզբը սոցիալական արդարության համար պայքարողի բառակապակցությունն օգտագործվում էր որպես չեզոք կամ հաճոյանալով նշանակություն ունեցող արտահայտություն[2], օրինակ, ինչպես 1991 թվականի Montreal Gazette-ի հոդվածում, որը նկարագրում է արհմիութենական ակտիվիստ Միշել Շարտրանին որպես «Քվեբեկի ազգայնական և սոցիալական արդարության մարտիկ»[2]։
Նվաստացուցիչ օգտագործում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Տերմինի նշանակությունը դրական իմաստից փոխվել է բացասականի մոտ 2011 թվականին առաջին անգամ օգտագործվելով Թվիթթերում, որպես վիրավորանք[2]։ Նույն տարում նաև հայտնվել է «Urban Dictionary» հոդվածը ևս այս տերմինի համար[2]։ Տերմինի բացասական օգտագործումը վերաճել է մեյնսթրիմի՝ 2014 թվականի Գեյմերգեյթ սկանդալների շարքի պատճառով։ Այդ պահից սկսած «սոցիալական արդարության մարտիկ» (SJW) հասկացությունը սկսում է հայտնվել որպես սկանդալի կողմնակիցների նախընտրած տերմին` իրենց գաղափարական հակառակորդներին նկարագրելու համար[2]։ Ինտերնետային մշակույթում և տեսախաղերի ոլորտում արտահայտությունը լայնորեն ասոցացվում է «Gamergate»-ի սկանդալների հետ, ինչպես նաև Tumblr պորտալում (ինչպես և ծառայության օգտվողների մեծ մասը) քննարկումների հետ։ Տերմինի նսեմացուցիչ օգտագործումը տարածված է այնպիսի կայքերում, ինչպիսիք են Reddit-ը, 4chan-ը և Twitter-ը[6]։
Բացասական իմաստ հիմնականում ուղղված է հետևորդների սոցիալական պրոգրեսիվիզմին, բազմամշակութայնությանը կամ ֆեմինիզմին։ Այս արտահայտությունն օգտագործողներից շատերի կարծիքով, սա ենթադրում է, որ անձն անկեղծ վեճերի կամ ակտիվության մեջ է մտնում սոցիալական արդարության խնդիրների վերաբերյալ` իր անձնական հեղինակությունը բարձրացնելու համար[7]։ Ալեգրա Ռինգոն Vice ամսագրի համար գրում է.
«Այլ կերպ ասած, SJW- ները չեն պահպանում իրենց խիստ սկզբունքները, բայց ձևացնում են, որ դրանք տարբեր են։ Խնդիրն այն է, որ սա մարդկանց իրական կատեգորիա չէ։ Դա պարզապես միջոց է մաքրելու (խույս տալու) յուրաքանչյուրին, ով բարձրացնում է սոցիալական արդարության թեման»։
Այս տերմինը սովորաբար օգտագործվում է առցանց բանավեճի մասնակիցների կողմից որպես ֆեմինիզմի քննադատություն[8]։ New Literary History ամսագրի համար իր հոդվածում Սքոթ Սելիսկերը գրում է.
«Ֆորումի անդամները հաճախ անձնական քննադատություններ են հնչեցնում այն բանի մասին, թե ինչն է նրանց համար «սոցիալական արդարության մարտիկ» տեսակը, այսինքն` անխոհեմ, սրբազան, կողմնակալ և ինքնապարծենկոտ ֆեմինիստի կարծրատիպը»։
2015 թվականի օգոստոսին social justice warrior-ը Օքսֆորդի բառարաններում ավելացված մի քանի նոր բառերից և արտահայտություններից մեկն էր[2][9]։
Հանրաճանաչ մշակույթ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
2014 թվականի մայիսին հայեցակարգը ներառվել է Social Justice Warriors կոչվող պարոդիական դերային տեսախաղում[4]։ Social Justice Warriors խաղը, որը մշակվել է Nonadecimal Creative ընկերության կողմից, ինտերնետ-տրոլների դեմ վեճեր Է նախատեսում, որոնք ռասիստական և այլ սադրիչ մեկնաբանություններ են ներկայացնում։ Պատասխանների մի քանի տարբերակներ կան ընտրելու, ինչպիսիք են՝ «ձեր տրամաբանությամբ կոտրել նրանց պնդումները», «հաղորդագրություն փոխանցել, որպեսզի մյուսները կարողանան հարձակվել դրա վրա» կամ «անձնական հարձակման գնալ»[10]։ Օգտատերերը կարող են ընտրել բնավորության դասը և գեյմփլեյը, խաղը ներառում է «Խելամտության և հեղինակության» օգտագործողի ցուցիչների փոփոխություններ[10]։ Խաղի ստեղծող Էրիկ Ֆորդը բացատրել է, որ խաղը մշակվել է քննադատական մտածողության զարգացման համար, ոչ մի կերպ «չի ենթադրում, որ չպետք է բացահայտ կերպով հանդես գալ ինտերնետում ռասիստական, սեքսիստական կամ այլ վիրավորական մեկնաբանությունների դեմ։ Նպատակն է խրախուսել քննադատական մտածողությունը, դա դարձնելով ավելի արդյունավետ և իրական սոցիալական արդարության մարտիկների ավելի քիչ կորուստների»[10]։
Քննադատություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
«SJW» տերմինի հակառակորդները պնդում են, որ օգտագործման մեծ մասը տրամաբանական մոլորություն է։ Խնդիրը վերագրվում է ագրեսիվ «արտոնյալ» առաջադիմականներին, ովքեր հաճախ դատապարտում են ողջ խումբը (սովորաբար բոլոր սպիտակամորթ տղամարդկանց)։
«SJW-ները հիմնականում երիտասարդ են, սպիտակամորթ և իրենց ժամանակն անցկացնում են սոցիալական ցանցերում` դատապարտելով նրանց, ովքեր չեն համապատասխանում իրենց բարոյական և էթիկական չափանիշներին»[6]։
Բեթի Բոուերսը սոցիալական առաջադիմականության բոլոր հետևորդներին գրել է.
«Եթե դուք վիրավորանք եք համարում մեղադրել մեկին սոցիալական արդարության կամ ֆաշիզմին դեմ լինելու մեջ, ապա պետք է աշխատեք ձեր «կոպիտ հումորի» վրա»։
«Վերջերս առաջին պլան եկան այն հիմնախնդիրները, որոնք սոցիալական արդարության պաշտպանները տասնամյակներ շարունակ ընդգծել են։ Սեռական բռնության և հարկադրանքի, օբյեկտիվացման և սեքսուալության, գենդերային անհավասարության մշակութային արդյունաբերության մեջ, և դա պատճառ է դարձել, որ հետամնաց, ճնշող գաղափարախոսություններին կառչածներն անեծք գտնեն նրանք, ովքեր համարձակվում են մարտահրավեր նետել հավատքի համակարգերին, որոնք հասարակության գագաթին պահում են սպիտակ, աշխատունակ, ուղիղ տղամարդկանց։ Այստեղից էլ սոցիալական արդարության մարտիկները»։
Տես նաև[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ 1,0 1,1 «Social Justice Warriors - расшифровка SJW». virgoclub.ru. Վերցված է 2019 թ․ հոկտեմբերի 20-ին.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 2,6 Abby Ohlheiser. «Why 'social justice warrior,' a Gamergate insult, is now a dictionary entry» (անգլերեն). Washington Post. Վերցված է 2019 թ․ հոկտեմբերի 23-ին.
- ↑ Eric Johnson (2014 թ․ հոկտեմբերի 10). «Understanding the Jargon of Gamergate» (անգլերեն). Vox. Վերցված է 2019 թ․ հոկտեմբերի 23-ին.
- ↑ 4,0 4,1 «Social Justice Warriors в Steam» (ռուսերեն). store.steampowered.com. Վերցված է 2019 թ․ հոկտեմբերի 23-ին.
- ↑ «Социальная справедливость» (ռուսերեն). Psyoffice.ru. Վերցված է 2019 թ․ հոկտեմբերի 25-ին.
- ↑ 6,0 6,1 Max Hill. «In defence of 'social justice warriors'». The Peak (անգլերեն). Վերցված է 2019 թ․ հոկտեմբերի 25-ին.
- ↑ Allegra Ringo (2014 թ․ օգոստոսի 28). «Meet the Female Gamer Mascot Born of Anti-Feminist Internet Drama» (անգլերեն). Vice. Վերցված է 2019 թ․ հոկտեմբերի 25-ին.
- ↑ New literary history(անգլ.) // New literary history.. — 1969. — ISSN 0028-6087.
- ↑ «Can You Use That In A Sentence? Dictionary Adds New Words» (անգլերեն). NPR.org. Վերցված է 2019 թ․ հոկտեմբերի 25-ին.
- ↑ 10,0 10,1 10,2 «Social Justice Warrior Review: Meh - GamerTell | TechnologyTell». web.archive.org. 2016 թ․ հունվարի 3. Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ հունվարի 3-ին. Վերցված է 2019 թ․ հոկտեմբերի 25-ին.
Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- «Social justice warrior: definition of social justice warrior in Oxford dictionary». Oxford Dictionaries; Oxford University Press. Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ հունվարի 28-ին.
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Սոցիալական արդարության մարտիկ» հոդվածին։ |