Սովորական սոխակ

Սոխակներ

Սովորական սոխակ

Թագավորություն	Կենդանիներ
Տիպ	Քորդավորներ
Դաս	Թռչուններ
Կարգ	Ճնճղուկանմաններ
Ընտանիք	Կեռնեխներ
Ցեղ	Սովորական սոխակներ
Տեսակ	Սովորական սոխակ

Լատիներեն անվանում

Luscinia luscinia

Հատուկ պահպանություն

Քիչ մտահոգող տեսակ
IUCN 3.1 Least Concern : ???

Արեալ

Սովորական սոխակ (լատ.՝ Luscinia), ճնճղուկանմանների կարգին պատկանող փոքր թռչուն, որն անցյալում դասվել է կեռնեխների, իսկ այժմ՝ ճանճորսների ընտանիքին։ Երգեցիկ միջատակեր թռչուն է, բնադրող-չվող, տարածված է Եվրոպայում և Ասիայում, իսկ ձմեռում է Աֆրիկայում։ Ձվադրում է հողին մոտ՝ խիտ թփուտներում։

Չափերով մոտ է արշալուսիկին: Մարմինը վերևից դարչնամոխրագույն է, ներքևից՝ սպիտակ, կուրծքը՝ խայտերով, պոչը՝ շիկակարմիր։ Սեռերը նման են, ունի մյուս սոխակներին նման, բայց ավելի երգեցիկ ձայն։

Արտաքին կառուցվածք[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Մարմնի երկարությունը 16,5 սմ է, թևերի բացվածքը՝ 18-24-26,5 սմ, կենդանի զանգվածը՝ 25 գ։ Մարմինը վերևից դարչնամոխրագույն է, ներքևից՝ սպիտակ, կուրծքը՝ խայտերով, պոչը՝ շիկակարմիր։ Երիտասարդը ներքևից մուգ, խիտ պտերով է։ Երգում է գիշեր-ցերեկ։ Բնակվում է անտառներում, այգիներում։ Գերադասում է խիտ բուսուտները։ Բազմացման սեզոնի ավարտին՝ հուլիսին և օգոստոսին ունենում են միանգամյա փետրափոխություն^[9]:

Ձայն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Արուի երգը (օգնություն • ինֆո) բարձր է, տարբեր սուլոցներով, թրթիռներով և կազմված է ֆլեյտայի ձայն հիշեցնող «պիոո» ձայնից՝ զանգ հիշեցնող տոնով։ Հաճախ երգը միջամտվում է ճռռացող «դսեռ» ձայնով։ Սոխակի երգը չունի բարձր սուլող թռչուններին բնորոշ աճող ձայներերանգ։ Հաճախ երգում են նաև ձմեռման տարածքում^[9]:

Տարածվածություն և բնակության պայմաններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Սովորական սոխակը չվող թռչուն է։ Այն տարածված է արևելյան Եվրոպայում և արևմտյան Ասիայում։ Ամառային բնակության հյուսիսային սահմանը հասնում է մինչև Դանիա, հարավային Նորվեգիա և Շվեդիա, Բալկանյան երկրներ, Կոստրոմա, Վոլոգդա, Պերմ, Ղազախստան, Թուրքմենստան և Ալտայ: Հարավային սահմանը հասնում է մինչև Ավստրիա, Չեխիա, Ռումինիա, Բուլղարիա, Հարավային Ռուսաստան, Ղրիմ և Հյուսիսային Կովկաս: Թռչունը ձմեռում է Աֆրիկայում՝ Սահարայի հարավային հատվածում^[9]: Որպես պատահական չվահյուր հանդիպում է Բրիտանական կղզիներում^[10]:

Սովորական սոխակը նախընտրում է թփերով հարթ վայրերը, խիտ թփուտները, ճահճոտ տարածքները և ջրերի շրջակայքը։ Ձմեռման ժամանակ բնակվում է փշավոր թփուտներում, ջրային տարածություններին կից դաշտերում և հաճախ անտառամերձ տարածությունների խիտ խոտածածկույթում^[9]:

Վարք[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Սովորական սոխակը սնվում է հողում բնակվող որդերով, սարդերով, իսկ հասուն թռչունները նաև որոշ միջատների՝ բզեզների, փոքր թիթեռների և ճանճերի թրթուրներով և հարսնյակներով։ Սոխակը կարող է սնվել նաև հատապտուղներով, ինչպիսին օրինակ հաղարջն է^[9]: Մինչև իր չվի ժամանակ Սահարա անապատը կտրելը, սոխակը կուտակում է ճարպի պաշարներ։ Հայտնի է, որ թռչունների այս վարքը կարող են խթանել մագնիսական ալիքները։ Մագնիսական դաշտի ազդեցությունն է ստիպում թռչուններին պատրաստվել Շվեդիայից գաղթին՝ մարմնի ճարպի քանակն ավելացնելով^[11]:

Բնադրում է մեռած տերևների, խոտի վրա՝ գետնին։ Բույնը պատրաստում է խոտաբույսերից։ Դնում է 22 մմ տրամագծով, բաց ձիթապտղագույն-կանաչ՝ կարմրավուն պտերով 5-6 ձու։ Երիտասարդ թռչուններին կերակրում են երկու ծնողները մինչև մոտ տասնմեկ օրականը, իսկ թռչունները լրիվ անկախ են դառնում դրանից մոտ տասներկու օր հետո^[9]:

Կարգավիճակ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ըստ BirdLife International-ի մոտավոր հաշվարկների՝ Եվրոպայում կա մոտ 11-20 միլիոն սովորական սոխակ, որը կազմում է թռչունների ընդհանուր քանակի 50-74%-ը։ Թռչունի ընդհանուր պոպուլյացիան 15-41 միլիոն առանձնյակ է։ Եվրոպայում ըստ որոշ տվյալների պոպուլյացիան փոքր աճ է գրանցել։ Ըստ բնության պահպանության միջազգային միության դասակարգման՝ սովորական սոխակը համարվում է քիչ մտահոգող տեսակ^[12]:

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

↑ Integrated Taxonomic Information System — 1999.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q82575"></a>
↑ IOC World Bird List. Version 6.3 — 6.3 — 2016. — doi:10.14344/IOC.ML.6.3
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q27042747"></a>
↑ IOC World Bird List, Version 6.4 — 2016. — doi:10.14344/IOC.ML.6.4
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q27907675"></a>
↑ IOC World Bird List, Version 7.1, آئی او سی ورلڈ برڈ لسٹ 7.1 — 2017. — doi:10.14344/IOC.ML.7.1
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q28971563"></a>
↑ IOC World Bird List. Version 7.2 — 2017. — doi:10.14344/IOC.ML.7.2
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q29937193"></a>
↑ IOC World Bird List. Version 7.3 — 2017. — doi:10.14344/IOC.ML.7.3
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q38258000"></a>
↑ IOC World Bird List. Version 8.1 — 2018. — doi:10.14344/IOC.ML.8.1
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q53908065"></a>
↑ HBW and BirdLife Taxonomic Checklist v2 / BirdLife International — 2017.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q55094440"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q210108"></a>
↑ ^9,0 ^9,1 ^9,2 ^9,3 ^9,4 ^9,5 Witherby H. F. (ed.) (1943)։ Handbook of British Birds, Volume 2: Warblers to Owls։ H. F. and G. Witherby Ltd.։ էջեր 192–193
↑ «Thrush Nightingale (Luscinia luscinia)»։ BirdGuides։ Վերցված է 2013-09-07
↑ Fransson, Thord; Jakobsson, Sven; Johansson, Patrik; Kullberg, Cecilia; Lind, Johan; Vallin, Adrian (2001)։ «Bird migration: Magnetic cues trigger extensive refuelling»։ Nature 414: 35–36։ doi:10.1038/35102115
↑ Butchart, S.; Ekstrom, J.։ «Thrush Nightingale: Luscinia luscinia»։ Species factsheet։ BirdLife International։ Վերցված է 2013-09-05

Պատկերասրահ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբանական տարբերակը վերցված է Հայաստանի բնաշխարհ հանրագիտարանից, որի նյութերը թողարկված են Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) թույլատրագրի ներքո։

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q728646_citetype_Q7689673_citetype_Q5570651"_data-entity-id="Q82575">[[:Միավորված_տաքսոնոմիական_տեղեկատվական_ծառայություն|Integrated_Taxonomic_Information_System]]<span_class="wef_low_priority_links">_—_1999.</span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q82575"></a></div>-1] Integrated Taxonomic Information System — 1999.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q82575"></a>

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q1714118_citetype_Q12139612"_data-entity-id="Q27042747">[[:d:Q27042747|IOC_World_Bird_List._Version_6.3]]<span_class="wef_low_priority_links">_—_6.3_—_2016._—_[http://dx.doi.org/10.14344/IOC.ML.6.3_doi:10.14344/IOC.ML.6.3]</span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q27042747"></a></div>-2] IOC World Bird List. Version 6.3 — 6.3 — 2016. — doi:10.14344/IOC.ML.6.3
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q27042747"></a>

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q1714118_citetype_Q12139612"_data-entity-id="Q27907675">[[:d:Q27907675|IOC_World_Bird_List,_Version_6.4]]<span_class="wef_low_priority_links">_—_2016._—_[http://dx.doi.org/10.14344/IOC.ML.6.4_doi:10.14344/IOC.ML.6.4]</span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q27907675"></a></div>-3] IOC World Bird List, Version 6.4 — 2016. — doi:10.14344/IOC.ML.6.4
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q27907675"></a>

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q1714118_citetype_Q12139612"_data-entity-id="Q28971563">[[:d:Q28971563|IOC_World_Bird_List,_Version_7.1]],_[[:d:Q28971563|آئی_او_سی_ورلڈ_برڈ_لسٹ_7.1]]<span_class="wef_low_priority_links">_—_2017._—_[http://dx.doi.org/10.14344/IOC.ML.7.1_doi:10.14344/IOC.ML.7.1]</span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q28971563"></a></div>-4] IOC World Bird List, Version 7.1, آئی او سی ورلڈ برڈ لسٹ 7.1 — 2017. — doi:10.14344/IOC.ML.7.1
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q28971563"></a>

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q1714118_citetype_Q12139612"_data-entity-id="Q29937193">[[:d:Q29937193|IOC_World_Bird_List._Version_7.2]]<span_class="wef_low_priority_links">_—_2017._—_[http://dx.doi.org/10.14344/IOC.ML.7.2_doi:10.14344/IOC.ML.7.2]</span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q29937193"></a></div>-5] IOC World Bird List. Version 7.2 — 2017. — doi:10.14344/IOC.ML.7.2
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q29937193"></a>

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q1714118_citetype_Q12139612"_data-entity-id="Q38258000">[[:d:Q38258000|IOC_World_Bird_List._Version_7.3]]<span_class="wef_low_priority_links">_—_2017._—_[http://dx.doi.org/10.14344/IOC.ML.7.3_doi:10.14344/IOC.ML.7.3]</span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q38258000"></a></div>-6] IOC World Bird List. Version 7.3 — 2017. — doi:10.14344/IOC.ML.7.3
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q38258000"></a>

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q1714118"_data-entity-id="Q53908065">[[:d:Q53908065|IOC_World_Bird_List._Version_8.1]]<span_class="wef_low_priority_links">_—_2018._—_[http://dx.doi.org/10.14344/IOC.ML.8.1_doi:10.14344/IOC.ML.8.1]</span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q53908065"></a></div>-7] IOC World Bird List. Version 8.1 — 2018. — doi:10.14344/IOC.ML.8.1
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q53908065"></a>

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q3331189"_data-entity-id="Q55094440">HBW_and_BirdLife_Taxonomic_Checklist_v2<span_class="wef_low_priority_links">_/_[[:en:BirdLife_International|BirdLife_International]]_—_2017.</span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q55094440"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q210108"></a></div>-8] HBW and BirdLife Taxonomic Checklist v2 / BirdLife International — 2017.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q55094440"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q210108"></a>

[Witherby4-9] 9,0 ^9,1 ^9,2 ^9,3 ^9,4 ^9,5 Witherby H. F. (ed.) (1943)։ Handbook of British Birds, Volume 2: Warblers to Owls։ H. F. and G. Witherby Ltd.։ էջեր 192–193

[10] «Thrush Nightingale (Luscinia luscinia)»։ BirdGuides։ Վերցված է 2013-09-07

[11] Fransson, Thord; Jakobsson, Sven; Johansson, Patrik; Kullberg, Cecilia; Lind, Johan; Vallin, Adrian (2001)։ «Bird migration: Magnetic cues trigger extensive refuelling»։ Nature 414: 35–36։ doi:10.1038/35102115

[BI-12] Butchart, S.; Ekstrom, J.։ «Thrush Nightingale: Luscinia luscinia»։ Species factsheet։ BirdLife International։ Վերցված է 2013-09-05

[9]

[10]

[11]

[12]

Սովորական սոխակ

Բովանդակություն

Արտաքին կառուցվածք[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ձայն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Տարածվածություն և բնակության պայմաններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Վարք[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Կարգավիճակ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Պատկերասրահ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Նավարկման ցանկ

Անձնական գործիքներ

Անվանատարածքներ

Տարբերակներ

Դիտումները

Ավելին

Որոնել

Նավարկում

Մասնակցել

Գործիքներ

Տպել/արտահանել

Այլ նախագծերում

Այլ լեզուներով