Սովորական սոխակ

Սոխակ

Թագավորություն	Կենդանիներ
Տիպ	Քորդավորներ
Դաս	Թռչուններ
Կարգ	Ճնճղուկանմաններ
Ընտանիք	Կեռնեխներ
Ցեղ	Սոխակ
Տեսակ	Սոխակ

Լատիներեն անվանում

Luscinia luscinia

Հատուկ պահպանություն

Քիչ մտահոգող տեսակ
IUCN 3.1 Least Concern : ???

Արեալ

Սոխակ (լատ.՝ Luscinia), ճնճղուկանմանների կարգին պատկանող փոքր թռչուն, որն անցյալում դասվել է կեռնեխների, իսկ այժմ՝ ճանճորսների ընտանիքին։ Երգեցիկ միջատակեր թռչուն է, բնադրող-չվող, տարածված է Եվրոպայում և Ասիայում, իսկ ձմեռում է Աֆրիկայում։ Ձվադրում է հողին մոտ՝ խիտ թփուտներում։Այլ անուններ-Ծիրանեակ,Սիրահավ, խոսհակ,խոսնակ գիշերո, փիլոմել (հուն․), բլբուլ (թրքերեն)։

Չափերով մոտ է արշալուսիկին: Մարմինը վերևից դարչնամոխրագույն է, ներքևից՝ սպիտակ, կուրծքը՝ խայտերով, պոչը՝ շիկակարմիր։ Սեռերը նման են, ունի մյուս սոխակներին նման, բայց ավելի երգեցիկ ձայն։

Արտաքին կառուցվածք[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Մարմնի երկարությունը 16,5 սմ է, թևերի բացվածքը՝ 18-24-26,5 սմ, կենդանի զանգվածը՝ 25 գ։ Մարմինը վերևից դարչնամոխրագույն է, ներքևից՝ սպիտակ, կուրծքը՝ խայտերով, պոչը՝ շիկակարմիր։ Երիտասարդը ներքևից մուգ, խիտ պտերով է։ Երգում է գիշեր-ցերեկ։ Բնակվում է անտառներում, այգիներում։ Գերադասում է խիտ բուսուտները։ Բազմացման սեզոնի ավարտին՝ հուլիսին և օգոստոսին ունենում են միանգամյա փետրափոխություն^[14]:

Ձայն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Արուի երգը (օգնություն • ինֆո) բարձր է, տարբեր սուլոցներով, թրթիռներով և կազմված է ֆլեյտայի ձայն հիշեցնող «պիոո» ձայնից՝ զանգ հիշեցնող տոնով։ Հաճախ երգը միջամտվում է ճռռացող «դսեռ» ձայնով։ Սոխակի երգը չունի բարձր սուլող թռչուններին բնորոշ աճող ձայներերանգ։ Հաճախ երգում են նաև ձմեռման տարածքում^[14]:

Տարածվածություն և բնակության պայմաններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Սովորական սոխակը չվող թռչուն է։ Այն տարածված է արևելյան Եվրոպայում և արևմտյան Ասիայում։ Ամառային բնակության հյուսիսային սահմանը հասնում է մինչև Դանիա, հարավային Նորվեգիա և Շվեդիա, Բալկանյան երկրներ, Կոստրոմա, Վոլոգդա, Պերմ, Ղազախստան, Թուրքմենստան և Ալտայ: Հարավային սահմանը հասնում է մինչև Ավստրիա, Չեխիա, Ռումինիա, Բուլղարիա, Հարավային Ռուսաստան, Ղրիմ և Հյուսիսային Կովկաս: Թռչունը ձմեռում է Աֆրիկայում՝ Սահարայի հարավային հատվածում^[14]: Որպես պատահական չվահյուր հանդիպում է Բրիտանական կղզիներում^[15]:

Սովորական սոխակը նախընտրում է թփերով հարթ վայրերը, խիտ թփուտները, ճահճոտ տարածքները և ջրերի շրջակայքը։ Ձմեռման ժամանակ բնակվում է փշավոր թփուտներում, ջրային տարածություններին կից դաշտերում և հաճախ անտառամերձ տարածությունների խիտ խոտածածկույթում^[14]:

Վարք[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Սովորական սոխակը սնվում է հողում բնակվող որդերով, սարդերով, իսկ հասուն թռչունները նաև որոշ միջատների՝ բզեզների, փոքր թիթեռների և ճանճերի թրթուրներով և հարսնյակներով։ Սոխակը կարող է սնվել նաև հատապտուղներով, ինչպիսին օրինակ հաղարջն է^[14]: Մինչև իր չվի ժամանակ Սահարա անապատը կտրելը, սոխակը կուտակում է ճարպի պաշարներ։ Հայտնի է, որ թռչունների այս վարքը կարող են խթանել մագնիսական ալիքները։ Մագնիսական դաշտի ազդեցությունն է ստիպում թռչուններին պատրաստվել Շվեդիայից գաղթին՝ մարմնի ճարպի քանակն ավելացնելով^[16]:

Բնադրում է մեռած տերևների, խոտի վրա՝ գետնին։ Բույնը պատրաստում է խոտաբույսերից։ Դնում է 22 մմ տրամագծով, բաց ձիթապտղագույն-կանաչ՝ կարմրավուն պտերով 5-6 ձու։ Երիտասարդ թռչուններին կերակրում են երկու ծնողները մինչև մոտ տասնմեկ օրականը, իսկ թռչունները լրիվ անկախ են դառնում դրանից մոտ տասներկու օր հետո^[14]:

Կարգավիճակ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ըստ BirdLife International-ի մոտավոր հաշվարկների՝ Եվրոպայում կա մոտ 11-20 միլիոն սովորական սոխակ, որը կազմում է թռչունների ընդհանուր քանակի 50-74%-ը։ Թռչունի ընդհանուր պոպուլյացիան 15-41 միլիոն առանձնյակ է։ Եվրոպայում ըստ որոշ տվյալների պոպուլյացիան փոքր աճ է գրանցել։ Ըստ բնության պահպանության միջազգային միության դասակարգման՝ սովորական սոխակը համարվում է քիչ մտահոգող տեսակ^[17]:

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

↑ Integrated Taxonomic Information System — 1999.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q82575"></a>
↑ IOC World Bird List. Version 6.3 — 6.3 — 2016. — doi:10.14344/IOC.ML.6.3
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q27042747"></a>
↑ IOC World Bird List, Version 6.4 — 2016. — doi:10.14344/IOC.ML.6.4
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q27907675"></a>
↑ IOC World Bird List, Version 7.1 — 2017. — doi:10.14344/IOC.ML.7.1
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q28971563"></a>
↑ IOC World Bird List. Version 7.2 — 2017. — doi:10.14344/IOC.ML.7.2
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q29937193"></a>
↑ IOC World Bird List. Version 7.3 — 2017. — doi:10.14344/IOC.ML.7.3
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q38258000"></a>
↑ IOC World Bird List. Version 8.1 — 2018. — doi:10.14344/IOC.ML.8.1
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q53908065"></a>
↑ HBW and BirdLife Taxonomic Checklist v2 / BirdLife International — 2017.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q55094440"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q210108"></a>
↑ eBird Taxonomy v2018 — eBird, 2018.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q56249525"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q5322614"></a>
↑ Clements Checklist v2018 — 2018.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q56253948"></a>
↑ IOC World Bird List. Version 8.2 — 2018. — doi:10.14344/IOC.ML.8.2
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q56180957"></a>
↑ IOC World Bird List. Version 9.1 — 2019. — doi:10.14344/IOC.ML.9.1
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q61018800"></a>
↑ IOC World Bird List. Version 9.2 — 2019. — doi:10.14344/IOC.ML.9.2
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q65961410"></a>
↑ ^14,0 ^14,1 ^14,2 ^14,3 ^14,4 ^14,5 Witherby H. F. (ed.) (1943)։ Handbook of British Birds, Volume 2: Warblers to Owls։ H. F. and G. Witherby Ltd.։ էջեր 192–193
↑ «Thrush Nightingale (Luscinia luscinia)»։ BirdGuides։ Վերցված է 2013-09-07
↑ Fransson, Thord; Jakobsson, Sven; Johansson, Patrik; Kullberg, Cecilia; Lind, Johan; Vallin, Adrian (2001)։ «Bird migration: Magnetic cues trigger extensive refuelling»։ Nature 414: 35–36։ doi:10.1038/35102115
↑ Butchart, S.; Ekstrom, J.։ «Thrush Nightingale: Luscinia luscinia»։ Species factsheet։ BirdLife International։ Վերցված է 2013-09-05

Պատկերասրահ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբանական տարբերակը վերցված է Հայաստանի բնաշխարհ հանրագիտարանից, որի նյութերը թողարկված են Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) թույլատրագրի ներքո։

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q728646_citetype_Q7689673_citetype_Q5570651_citetype_Q7094076"_data-entity-id="Q82575">[[:Միավորված_տաքսոնոմիական_տեղեկատվական_ծառայություն|Integrated_Taxonomic_Information_System]]<span_class="wef_low_priority_links">_—_1999.</span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q82575"></a></div>-1] Integrated Taxonomic Information System — 1999.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q82575"></a>

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q1714118_citetype_Q12139612"_data-entity-id="Q27042747">[[:d:Q27042747|IOC_World_Bird_List._Version_6.3]]<span_class="wef_low_priority_links">_—_6.3_—_2016._—_[http://dx.doi.org/10.14344/IOC.ML.6.3_doi:10.14344/IOC.ML.6.3]</span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q27042747"></a></div>-2] IOC World Bird List. Version 6.3 — 6.3 — 2016. — doi:10.14344/IOC.ML.6.3
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q27042747"></a>

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q1714118_citetype_Q12139612"_data-entity-id="Q27907675">[[:d:Q27907675|IOC_World_Bird_List,_Version_6.4]]<span_class="wef_low_priority_links">_—_2016._—_[http://dx.doi.org/10.14344/IOC.ML.6.4_doi:10.14344/IOC.ML.6.4]</span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q27907675"></a></div>-3] IOC World Bird List, Version 6.4 — 2016. — doi:10.14344/IOC.ML.6.4
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q27907675"></a>

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q1714118_citetype_Q12139612"_data-entity-id="Q28971563">[[:d:Q28971563|IOC_World_Bird_List,_Version_7.1]]<span_class="wef_low_priority_links">_—_2017._—_[http://dx.doi.org/10.14344/IOC.ML.7.1_doi:10.14344/IOC.ML.7.1]</span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q28971563"></a></div>-4] IOC World Bird List, Version 7.1 — 2017. — doi:10.14344/IOC.ML.7.1
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q28971563"></a>

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q1714118_citetype_Q12139612"_data-entity-id="Q29937193">[[:d:Q29937193|IOC_World_Bird_List._Version_7.2]]<span_class="wef_low_priority_links">_—_2017._—_[http://dx.doi.org/10.14344/IOC.ML.7.2_doi:10.14344/IOC.ML.7.2]</span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q29937193"></a></div>-5] IOC World Bird List. Version 7.2 — 2017. — doi:10.14344/IOC.ML.7.2
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q29937193"></a>

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q1714118_citetype_Q12139612"_data-entity-id="Q38258000">[[:d:Q38258000|IOC_World_Bird_List._Version_7.3]]<span_class="wef_low_priority_links">_—_2017._—_[http://dx.doi.org/10.14344/IOC.ML.7.3_doi:10.14344/IOC.ML.7.3]</span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q38258000"></a></div>-6] IOC World Bird List. Version 7.3 — 2017. — doi:10.14344/IOC.ML.7.3
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q38258000"></a>

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q1714118"_data-entity-id="Q53908065">[[:d:Q53908065|IOC_World_Bird_List._Version_8.1]]<span_class="wef_low_priority_links">_—_2018._—_[http://dx.doi.org/10.14344/IOC.ML.8.1_doi:10.14344/IOC.ML.8.1]</span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q53908065"></a></div>-7] IOC World Bird List. Version 8.1 — 2018. — doi:10.14344/IOC.ML.8.1
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q53908065"></a>

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q3331189"_data-entity-id="Q55094440">HBW_and_BirdLife_Taxonomic_Checklist_v2<span_class="wef_low_priority_links">_/_[[:en:BirdLife_International|BirdLife_International]]_—_2017.</span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q55094440"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q210108"></a></div>-8] HBW and BirdLife Taxonomic Checklist v2 / BirdLife International — 2017.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q55094440"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q210108"></a>

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q3331189"_data-entity-id="Q56249525">[[:d:Q56249525|eBird_Taxonomy_v2018]]<span_class="wef_low_priority_links">_—_[[:en:EBird|eBird]],_2018.</span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q56249525"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q5322614"></a></div>-9] Bird Taxonomy v2018 — eBird, 2018.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q56249525"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q5322614"></a>

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q3331189"_data-entity-id="Q56253948">[[:d:Q56253948|Clements_Checklist_v2018]]<span_class="wef_low_priority_links">_—_2018.</span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q56253948"></a></div>-10] Clements Checklist v2018 — 2018.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q56253948"></a>

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q1714118"_data-entity-id="Q56180957">[[:d:Q56180957|IOC_World_Bird_List._Version_8.2]]<span_class="wef_low_priority_links">_—_2018._—_[http://dx.doi.org/10.14344/IOC.ML.8.2_doi:10.14344/IOC.ML.8.2]</span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q56180957"></a></div>-11] IOC World Bird List. Version 8.2 — 2018. — doi:10.14344/IOC.ML.8.2
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q56180957"></a>

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q1714118"_data-entity-id="Q61018800">[[:d:Q61018800|IOC_World_Bird_List._Version_9.1]]<span_class="wef_low_priority_links">_—_2019._—_[http://dx.doi.org/10.14344/IOC.ML.9.1_doi:10.14344/IOC.ML.9.1]</span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q61018800"></a></div>-12] IOC World Bird List. Version 9.1 — 2019. — doi:10.14344/IOC.ML.9.1
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q61018800"></a>

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q1714118"_data-entity-id="Q65961410">[[:d:Q65961410|IOC_World_Bird_List._Version_9.2]]<span_class="wef_low_priority_links">_—_2019._—_[http://dx.doi.org/10.14344/IOC.ML.9.2_doi:10.14344/IOC.ML.9.2]</span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q65961410"></a></div>-13] IOC World Bird List. Version 9.2 — 2019. — doi:10.14344/IOC.ML.9.2
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q65961410"></a>

[Witherby4-14] 14,0 ^14,1 ^14,2 ^14,3 ^14,4 ^14,5 Witherby H. F. (ed.) (1943)։ Handbook of British Birds, Volume 2: Warblers to Owls։ H. F. and G. Witherby Ltd.։ էջեր 192–193

[15] «Thrush Nightingale (Luscinia luscinia)»։ BirdGuides։ Վերցված է 2013-09-07

[16] Fransson, Thord; Jakobsson, Sven; Johansson, Patrik; Kullberg, Cecilia; Lind, Johan; Vallin, Adrian (2001)։ «Bird migration: Magnetic cues trigger extensive refuelling»։ Nature 414: 35–36։ doi:10.1038/35102115

[BI-17] Butchart, S.; Ekstrom, J.։ «Thrush Nightingale: Luscinia luscinia»։ Species factsheet։ BirdLife International։ Վերցված է 2013-09-05

[14]

[15]

[16]

[17]

Սովորական սոխակ

Բովանդակություն

Արտաքին կառուցվածք[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ձայն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Տարածվածություն և բնակության պայմաններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Վարք[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Կարգավիճակ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Պատկերասրահ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Նավարկման ցանկ

Անձնական գործիքներ

Անվանատարածքներ

Տարբերակներ

Դիտումները

Ավելին

Որոնել

Նավարկում

Մասնակցել

Գործիքներ

Այլ նախագծերում

Տպել/արտահանել

Այլ լեզուներով