Սոս Էլբակյան

Սոս Փայլակի Էլբակյան
հունվարի 31, 1992 - հուլիսի 14, 2020 (28 տարեկան)
Ծննդավայր	Մարմաշեն, Ախուրյանի շրջան, Հայաստան
Մահվան վայր	Տավուշի մարզ, Հայաստան
Քաղաքացիություն	Հայաստան
Ծառայության տարիներ	2013-2020
Կոչում	Կապիտան
Պաշտոն	ՀՀ ՊՆ N զորամասի հրետանու շտաբի պետ-հրետանու պետի տեղակալ
Մարտեր/; պատերազմներ	Հայ-ադրբեջանական ռազմական բախում (հուլիս, 2020)
Պարգևներ	«Անբասիր ծառայության համար» I աստիճանի մեդալ,«Արիության» մեդալ

Սոս Փայլակի Էլբակյան (հունվարի 31, 1992(1992-01-31), Մարմաշեն, Ախուրյանի շրջան, Հայաստան - հուլիսի 14, 2020(2020-07-14), Տավուշի մարզ, Հայաստան, հայ-ադրբեջանական պետական սահմանագոտու հյուսիսարևելյան հատված, Տավուշի հատված), Հայաստանի զինված ուժերի սպա, կապիտան։ Զոհվել է Հայ-ադրբեջանական ռազմական բախման ընթացքում՝ Ադրբեջանի կողմից արձակած կրակից^[1]։

Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Սոս Էլբակյանը ծնվել է 1992 թվականի հունվարի 31-ին Շիրակի մարզի Մարմաշեն համայնքում։

2009 թվականին գերազանցությամբ ավարտել է Մարմաշենի միջնակարգ դպրոցը։

2013 թվականին ավարտել է Վազգեն Սարգսյանի անվան ռազմական համալսարանը, անցել է ծառայության ՀՀ ՊՆ N զորամասում։

Կապիտան Էլբակյանը Տավուշի սահմանապահ զորամասում ծառայության 7 տարիների ընթացքում զբաղեցրել է հրամանատարական տարբեր պաշտոններ, 2019 թվականից զորամասի հրետանու շտաբի պետի-հրետանու պետի տեղակալն էր։

Իր գործի նվիրյալ կապիտանը ծառայության ընթացքում արժանացել է բազում պարգևների ու պատվոգրերի, նրա ստորաբաժանումը լավագույնն է ճանաչվել մի շարք ստուգատեսներում։

Սոս Էլբակյանը մահացու վիրավորում է ստացել 2020 թվականի հուլիսի 14-ին հայ-ադրբեջանական պետական սահմանագոտու հյուսիսարևելյան հատվածում՝ հակառակորդի սադրիչ գործողությունների հետևանքով^[2]։

Սխրանքի նկարագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

2020 թ․ հուլիսի 12-ին վաղ առավոտյան իր զինանոցում ունեցած բոլոր զինատեսակները գործի դնելով՝ հակառակորդը փորձել է գրավել Հայաստանի հյուսիսարևելյան հատվածում տեղակայված ԱՆՎԱԽ մարտական դիրքը, սակայն մեծ մարդկային կորուստներ կրելով ետ է շպրտվել։

Կապիտան Սոս Էլբակյանը, զբաղեցնելով մարտակարգը, իր գրագետ և հմուտ ղեկավարմամբ կառավարել է հրետանու կրակը։ Նրա հմուտ գործողությունների արդյունքում՝ հրետանային մարտկոցների ճիշտ, նպատակային կրակով ճնշվել են հակառակորդի ականանետային մարտկոցների կրակները, ավերվել է ՀԴԿ-ն՝ ոչնչացնելով գրոհող հակառակորդի կենդանի ուժը։

Չկարողանալով հասնել առավելության ցամաքային զորքերի միջոցով՝ հակառակորդը սկսել է կիրառել անօդաչու սարքեր, որոնք էլ 14․07,2020-ին ժամը 13։30-ի սահմաններում հայտնաբերել են կապիտան Էլբակյանի զբաղեցրած ՀԴԿ-ն և կամիկածե կոչվող անօդաչու թռչող սարքով հարվածել։

Պարգևներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

ՀՀ Պաշտպանության նախարար Դավիթ Տոնոյանի հրամանով Սոս Էլբակյանը 2019 թվականի հունվարի 17-ին պարգևատրվել է ՀՀ Զինված ուժերի «Անբասիր ծառայության համար» I աստիճանի մեդալով։
ՀՀ նախագահ Արմեն Սարգսյանի հրամանագրով կապիտան Սոս Էլբակյանը 2020 թվականի հուլիսի 15-ին հետմահու պարգևատրվել է «Արիության» մեդալով^[3]։

Հիշատակի հավերժացում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Կապիտան Սոս Էլբակյանը 2020 թվականի հուլիսի 16-ին հուղարկավորվել է ծննդավայրի՝ Շիրակի մարզի Մարմաշեն գյուղի գերեզմանոցում։

Մոմավառություն է կազմակերպվել Գյումրու Վարդանանց հրապարակում՝ ի հիշատակ Տավուշում հայ֊ադրբեջանական սահմանին ռազմական գործողությունների ժամանակ զոհված 4 զինվորների^[4]։

Հայերը աշխարհի խոշոր քաղաքներում բազմամարդ ցույցեր են արել՝ ընդդեմ ադրբեջանական ագրեսիայի և հարգանքի տուրք մատուցելով զոհված հերոսներին^[5]^[6]։

2020 թվականի օգոստոսին կապիտանի հիշատակին նվիրված հուշաքար է տեղադրվել Տավուշի մարզի Այգեձոր համայնքում հարազատների կողմից^[7]^[8]։

2020 թվականի սեպտեմբերի 18-ին Սոս էլբակյանի անունով է անվանակոչվել Մարմաշեն համայնքի կենտրոնական փողոցը^[9]^[10]։

2020 թվականի սեպտեմբերի 19-ին Տավուշի մարզի Վերին Ծաղկավան համայնքում խաչքար է տեղադրվել՝ նվիրված հուլիսին Տավուշյան մարտերում զոհված հերոս տղաների հիշատակին։ Խաչքարի հեղինակը Ծաղկավան համայնքից Էրիկ Խառատյանն է^[11]։

2020 թվականի սեպտեմբերի 21-ին Սոս Էլբակյանի հիշատակին նվիրված երգ ու տեսահոլովակ է թողարկվել՝ «Մամ ջան, չլացես» խորագրով^[12]։

2020 թվականի սեպտեմբերի 23-ին հուլիսյան մարտերի հերոսներ Սոս Էլբակյանի, Գարուշ Համբարձումյանի, Գրիշա Մաթեւոսյանի, Սմբատ Գաբրիելյանի հիշատակին նվիրված խաչքար է տեղադրվել Շիրակի մարզի Կրաշեն համայնքի Սուրբ Սարգիս մատուռի հարևանությամբ։ Խաչքարի ու նախաձեռնության հեղինակը գյումրեցի Վարուժ Կարապետյանն է։

Հայաստանի զինված ուժերի կազմավորման և Սոս Էլբակյանի ծննդյան 29-ամյակի առթիվ «Զինուժ» Media-ի հերոսապատումը նվիրված է կապիտան Էլբակյանին^[13]։

2021 թվականի մայիսի 24-ին կապիտան Սոս Էլբակյանի հիշատակին նվիրված փառքի անկյուն է բացվել հայրենի գյուղի՝ Մարմաշենի միջնակարգ դպրոցում^[14]։

2021 թվականի օգոստոսի 8-ին լույս է տեսել գեղանկարիչ Գարիկ Հարությունյանի «Հավերժ ներկա» գիրքը, որում հուլիսյան մարտերի և 44-օրյա պատերազմի քաջարի մարտիկների դիմանկարներն են ու հերոսական պատմությունները^[15]։

2021 թվականի օգոստոսի 21-ին 3-րդ զորամիավորման զորամասերից մեկում բացվել է 2020 թվականի հուլիսյան մարտերում և 44-օրյա պատերազմում անմահացած հերոսների հիշատակին նվիրված հուշապատ։ Տավուշի թեմի առաջնորդ, գերաշնորհ Տեր Բագրատ եպիսկոպոս Գալստանյանի ձեռամբ կատարվել է հիշատակի ոգեկոչման կարգ և խաչքարի օծման արարողություն^[16]։

2022 թվականի հունվարին լույս է տեսել Գագիկ Վարդանյանի և Աննա Բաբուջյանի «Հայրենիքի անմնացորդ նվիրյալները» գիրքը, որը պատմում է 2020 թվականին հայրենիքի պաշտպանության համար անմահացած Շիրակցի հերոսների մասին։ Գրքում տեղ է գտել նաև կապիտան Սոս Էլբակյանի կենսագրական տվյալներն ու անցած մարտական ուղու հերոսական դրվագները^[17]։

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

[1] «Մամուլի հաղորդագրություն».

[2] «Ադրբեջանցի զինծառայողները փորձել են խախտել ՀՀ պետական սահմանը Տավուշի հատվածում».

[3] «ՀՀ ՆԱԽԱԳԱՀԻ ՀՐԱՄԱՆԱԳԻՐԸ Ս. Փ. ԷԼԲԱԿՅԱՆԻՆ ԱՐԻՈՒԹՅԱՆ ՄԵԴԱԼՈՎ ՊԱՐԳԵՎԱՏՐԵԼՈՒ ՄԱՍԻՆ».

[4] «Մոմավառություն ի հիշատակ հայ֊ադրբեջանական սահմանին ռազմական գործողությունների ժամանակ զոհված 4 հերոսների։».

[5] «Հայերը աշխարհի խոշոր քաղաքներում բազմամարդ ցույցեր են արել՝ ընդդեմ ադրբեջանական ագրեսիայի».

[6] «Ցույցեր Լոս Անջելոսում».

[7] «Սոսը վերադարձավ Տավուշ. հակառակորդի հարձակումից զոհված շիրակցի կապիտանի հուշաքարը տեղադրվել է Այգեձորում».

[8] «Սոսը վերադարձավ Տավուշ».

[9] «Հուլիսյան մարտերին սահմանին մահացու վիրավորում ստացած կապիտանի անունով փողոց է անվանակոչվել Մարմաշենում».

[10] «Տավուշի դեպքերի ժամանակ զոհված Սոս Էլբակյանի անունով փողոց է անվանակոչվել Մարմաշենում».

[11] «Այգեձոր գյուղում տեղադրվել է Տավուշում հուլիսի 14-ին զոհված կապիտան Սոս Էլբակյանի հուշաքարը».

[12] «ՍՈՍ ԷԼԲԱԿՅԱՆ - Մամ ջան չլացես //Գրիգոր Միրզոյան».

[13] «Հերոսապատում, որ նույնիսկ հետմահու է ապրում և ապրեցնում։ Կապիտան Էլբակյանի հրետանային յոթ տարին՝ «Զինուժ»-ի ռեպորտաժում։».

[14] «Փառքի անկյուն՝ Մարմաշենի դպրոցում».

[15] «Կայացավ նկարիչ Գարիկ Հարությունյանի «ՀԱՎԵՐԺ ՆԵՐԿԱ» գրքի շնորհանդեսը».

[16] «Բացվել է հուշապատ՝ նվիրված պատերազմի զոհերի հիշատակին».

[17] «Լույս է տեսել «Հայրենիքի անմնացորդ նվիրյալները» գիրքը».

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]