Սոլոմոն Ռիսինսկի

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Սոլոմոն Ռիսինսկի
բելառուս․՝ Саламон Рысінскі
Ծնվել էմոտ 1560[1]
ԾննդավայրՊոլոցկի վոյեվոդություն, Լիտվական մեծ իշխանություն
Վախճանվել էնոյեմբերի 13, 1625(1625-11-13)
Վախճանի վայրԴելյատիչի, Նովոգրուդոկի շրջան, Նովոգրուդեկի վոյեվոդություն, Լիտվական մեծ իշխանություն, Ռեչ Պոսպոլիտա
Գրական անունPantherus
Մասնագիտությունգրող և բանաստեղծ
Լեզուլատիներեն
Քաղաքացիություն Լիտվական մեծ իշխանություն և  Ռեչ Պոսպոլիտա
ԿրթությունԱլտդորֆի համալսարան

Սոլոմոն Ռիսինսկի (բելառուս․՝ Саламо́н Рысі́нскі, լատին․՝ Solomonis Risinius (Pantherus), մոտ 1560[1], Պոլոցկի վոյեվոդություն, Լիտվական մեծ իշխանություն - նոյեմբերի 13, 1625(1625-11-13), Դելյատիչի, Նովոգրուդոկի շրջան, Նովոգրուդեկի վոյեվոդություն, Լիտվական մեծ իշխանություն, Ռեչ Պոսպոլիտա), բանահյուսագետ, բանաստեղծ, կալվինականության գործիչ։

Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Սոլոմոն Ռիսինսկին ծնվել է, հավանաբար, Պոլոցկի վոյեվոդության Ռիսին տոհմական կալվածքում։ 1582 թվականին սովորել է Լայպցիգում, ապա դասավանդել Ժամայտիայում ու Փոքր Լեհաստանում։ 1586 թվականին ընդունվել է Ալտդորֆի համալսարան՝ գրանցվելով որպես Solomo Pantherus Leuсorussus (Leuсorussus հին հունարենից թարգմանաբար նշանակում է բելառուս)։ Ընկերոջը՝ Կոնրադ Ռիտերսհաուզենին ուղղված նամակում իր երկիրը կոչել է Leucorossia (հին հունարենից թարգմանաբար՝ Բելառուս)։ 1596 թվականից ծառայել է Ռաձիվիլ կոմսերի մոտ։ Մասնակցել է Սլուցկում բողոքական դպրոցի կազմակերպմանը[2]։

Մահացել է 1625 թվականի նոյեմբերի 13-ին Դելյատիչիում (ներկայում՝ Նովոգրուդոկի շրջան, Բելառուս

Ստեղծագործությունը[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1618 թվականին հրատարակել է սլավոնական ժողովրդական առածների ու ասացվածքների՝ աշխարհում առաջին ժողովածուն։ Հեղինակել է տրակտատ Ռաձիվիլների տոհմաբանության վերաբերյալ, ինչպես նաև գրական, բանահյուսական ու պատմական այլ ստեղծագործությունների վերաբերյալ[3]։

Մատենագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Epistolarum Salomonis Pantheri libros duos. Aldorphii, 1587.
  • Exercitationum epistolicarum ad Ausonium virum consularem libri duo. Aldorphii, 1589.
  • Psalmy Dawida podlug dawnych not wierszem polskim. Lubecz ad Chronum, 1614.
  • Proverbiorum Polonicorum a Solomone Rysinio Collectorum Centuriae Decem et Octo. Lubecz ad Chronum, 1618.
  • Solomonis Rysinii Sarmatae, ad epistolas L. Annaei Senecae, philosophi Stoici, notarum sive conjecturarum liber. Noribergae, 1620.
  • Trumpas pasakojimas apie garsiuosius sviesiausiojo didiko, Birzu ir Dubingiu kunigaikscio Kristupo Radvilos zygius. Vilnius։ Lietuviu literaturos ir tautosakos institutas, 2000. 253 p.

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. 1,0 1,1 CERL ThesaurusConsortium of European Research Libraries.
  2. Латышонак, А. Навуковыя крыніцы самаакрэслення Саламона Рысінскага як беларуса / А. Латышонак // Рэфармацыя і грамадства : XVI стагоддзе : Матэрыялы Міжнароднай навуковай канферэнцыі. — Мінск : Беларускі кнігазбор, 2005. — С. 126—131.
  3. Жлутка, А. А. Саламон Рысінскі / А. А. Жлутка // Гісторыя беларускай літаратуры XI—XIX стагоддзяў : У 2 т. Т. 1. — Мінск : Беларуская навука, 2007. — С. 642—657.

Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Порецкий, Я. И. Соломон Рысинский։ Solomo Pantherus Leucorussus (конец XVI — начало XVII в.) / Я. И. Порецкий. — Минск։ Издательство БГУ, 1983. — 158 с. (ռուս.)
  • Lulewicz, H. Rysinski Salomon / H. Lulewicz // Polski Slownik Biograficzny, T. XXXIII/4, Z. 139. — Wroclaw etc., 1992. — S. 553—557. (լեհ.)
  • Narbutas, S. Risinskis, Saliamonas. Trumpas pasakojimas apie garsiuosius šviesiausiojo didiko Biržų ir Dubingių kunigaikščio Kristupo Radvilos žygius / parengė, iš lot. k. vertė ir pratarmę parašė S. Narbutas. — Vilnius։ LLTI, 2000. — 253 p. (լիտվ.)

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]