Սխտորաշեն
| Գյուղ | ||
|---|---|---|
| Սխտորաշեն | ||
| ադրբ.՝ Şıx Dursun | ||
 | ||
| Երկիր |  Արցախ | |
| Շրջան | Մարտունի | |
| Բնակչություն | 19 մարդ (2005) | |
| Ազգային կազմ | Հայեր | |
| Ժամային գոտի | UTC+4 | |
| ||
Սխտորաշեն, գյուղ Արցախի Մարտունու շրջանում[1]։ Մտնում է Կարմիր Շուկա համայքնի մեջ[2]։
Աշխարհագրական դիրք[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Մարտունու շրջանի շրջկենտրոն Մարտունի քաղաքից հեռու է մոտ 23 կմ դեպի հարավ արևմուտք, գտնվում է Վարանդա գետի հովտի ձախափնյա լանջին։ Գյուղի կլիման մեղմ է։
Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
1890-ական թվականներին այստեղ կար 65 տուն, 484 բնակիչ[3]։ Հայրենական մեծ պատերազմին մասնակցել է 243 մարդ, որից 131-ը զոհվել է։ Գյուղը տվել է երկու գեներալ` Աշոտ Դադայան և Արշակ Դադայան։ Հետագայում գյուղի զարգացմանը և պահպանմանը որևէ ուշադրություն չի դարձվել, գյուղի տնտեսությունը միացվել է գյուղից մեծ հեռավորության վրա գտնվող Կարմիր շուկայի պետական տնտեսությանը, արդյունքում գյուղացիները ստիպված են եղել հեռանալ Ղարաբաղից կամ տեղափոխվել Կարմիր շուկա։ Մինչև 1984 թ. Սխտորաշենը համարյա ամայացած է եղել։ Միայն վերջին տարիներին մի քանի բնակիչներ վերադարձել են և վերակառուցել իրենց տները։ Ի վերջո, գյուղը վերածնվում է։
Բնակչություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Բնակավայրի ազգաբնակչության փոփոխությունը[4].
| Տարի | 2008 | 2009 | 2010 |
|---|---|---|---|
| Բնակիչ | 39 | 37 | 36 |
Պատմական հուշարձաններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Գյուղի եկեղեցին կառուցվել է 19-րդ դարի վերջերին։ Գյուղի մոտ գտնվող պատմական առավել մեծ հետաքրքրություն ներկայացնող օբյեկտներից են երեքական սառնորակ ու հորդառատ աղբյուրները և դրան հովանի` ավելի քան 2010 տարեկան սոսի (տնջրի) ծառը, որի բնի շրջագիծը 27 մ է, իսկ բարձրությունը 54 մ է։ Սխտորաշենի տնջրեն ուխտատեղի է ու սրբավայր։ Շատերն են գալիս գյուղ այդ ծառը տեսնելու համար։ Սրա հովանու տակ հանգստացել են պատմական շատ դեմքեր։ Չորրորդ դարի սկզբին Ամարաս տանող ճանապարհին այստեղ կանգ է առել Գրիգոր Լուսավորիչը, որը եկել էր Արցախ` քրիստոնեություն տարածելու նպատակով։ Դադար է առել նաև նրա թոռ, Հայոց արևելան կողմից առաջին եպիսկոպոս Գրիգորիսը, որը թաղված է Ամարասում։ Այստեղ եղել է նաև հայոց գրերի գյուտի հեղինակ Մեսրոպ Մաշտոցը, հայոց Աղվանքի Վաչագան Բարեպաշտ թագավորը, պատմագիրներ Կաղանկատվացին, Մխիթար Գոշը, Կիրակոս Գանձակեցին։ Ավելի ուշ դադար է առել հայ մեծ վիպասան Րաֆֆին, իսկ 1950-ական թվականների սկզբին`Ավետիք Իսահակյանը[5]։
Հետաքրքիր փաստեր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ոսկե ծիրան 13-րդ միջազգային փառատոնին ներկայացվել է «Հայկական համայնապատկեր» ազգային մրցույթի «Սխտորաշեն» վավերագրական ֆիլմը[6]։
Ֆիլմի ռեժիսոր Գարեգին Պապոյանը 2013 թվականին մեկնել է Արցախ` լուսանկարահանումներ անելու նպատակով և հայտնվել է Մարտունու շրջանի Սխտորաշեն գյուղում։ Այստեղ նա ֆիլմ է նկարահանել գյուղի միակ բնակչուհի 83-ամյա Լենա տատիկի մասին։ Նկարահանումները սկսվել են 2015 թվականին, տևել են 2 օր և բարեհաջող ավարտվել են։
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ Սխտորաշեն
- ↑ Ղահրամանյան Հակոբ (2015)։ Տեղեկաատու Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետության վարչատարածքային միավորների սոցիալ-տնտեսական բնութագրերի։ Երևան։ էջ 237
- ↑ Մելքումյան Ս., «Լեռնային Ղարաբաղ», Երևան, 1990, էջ 228
- ↑ «Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետություն. Բնակչություն ըստ համայնքների»։ Վերցված է 2021 Մայիսի 1
- ↑ Մելքումյան Ս., «Լեռնային Ղարաբաղ», Երևան, 1990, էջ 230
- ↑ «Սխտորաշեն». «Ոսկե ծիրան» 13-րդ փառատոնը խոստանում է ֆիլմառատ լինել
| |||||||||||||
