Սիրիլ Ռամաֆոսա

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Սիրիլ Ռամաֆոսա
 
Կուսակցություն՝ Աֆրիկյան ազգային կոնգրես[1]
Կրթություն՝ Հարվարդի համալսարան, Եյլի համալսարան և Damelin?
Գիտական աստիճան՝ իրավունքի բակալավր և կլինիկական հոգեբան
Մասնագիտություն՝ քաղաքական գործիչ, արհմիութենական գործիչ, գործարար և ձեռնարկատեր
Ծննդյան օր նոյեմբերի 17, 1952(1952-11-17)[2] (71 տարեկան)
Ծննդավայր Սոուետո, Հարավաֆրիկյան Միություն
Քաղաքացիություն  ՀԱՀ
Հայր Tshivhase Samuel Ramaphosa?[3]
Մայր Nyamuofhe Erdmuth Ramaphosa?[3]
Ամուսին Տշեպո Մոտսեպե
 
Պարգևներ

Մաթամելա Սիրիլ Ռամաֆոսա (անգլ.՝ Matamela Cyril Ramaphosa, նոյեմբերի 17, 1952(1952-11-17)[2], Սոուետո, Հարավաֆրիկյան Միություն), hարավաաֆրիկյան պետական, քաղաքական և արհմիութենական գործիչ։ Աֆրիկյան ազգային կոնգրեսի նախագահի գլխավոր քարտուղար (1991-1996) և տեղակալ (2012-2017), Հարավային Աֆրիկայի Հանրապետության փոխնախագահ (2014-2018)։ 2017 թվականի դեկտեմբերի 18-ից Աֆրիկայի ազգային կոնգրեսի նախագահ։ 2018 թվականի փետրվարի 15-ից Հարավային Աֆրիկայի Հանրապետության Նախագահ։

Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Երիտասարդ տարիներ, ընտանիք[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Մաթամելա Սիրիլ Ռամաֆոսան ծնվել է 1952 թվականի նոյեմբերի 17-ին Յոհաննեսբուրգի բազմազգ արվարձանում գտնվող «Վեսթերն-Նեյթիվ-տաունշիպ» գյուղում[4][5][6][7]։ Նա ոստիկան Սամուելի և տնային տնտեսուհի Էրդմութ Ռամաֆոսի ընտանիքում երրորդ երեխան էր, որը ներգրաված էր ալկոհոլի ապօրինի առևտրում։ Ծագել է վենդա ժողովրդից։ Հանքափոր պապը տատիկի հետ ապրել է Քալավհա գյուղում՝ Ուենդա թագավորի պալատի մոտակայքում[8][9][10]։ Քրիստոնյա է[9][11]։

1960 թվականին Շարպևիլում ցույցի կրակոցներից և ավելի քան 69 սևամորթ ցուցարարների սպանությունից հետո երկրում հայտարարվել է արտակարգ դրություն և զորքերը հայտնվել են այն տարածքում, որտեղ ապրում էր Ռամաֆոսաների ընտանիքը[12]։ Զինվորները Սիրիլին հարվածել և գցել են մոտակա ջրաղացը, ինչը նրան ստիպել է երկար տարիներ ատել սպիտակամորթներին[13]։ 1962 թվականին Ռամաֆոսայի ընտանիքը տեղափոխվել է Սոուետո՝ սևամորթ բնակչության համար արագ զարգացող թաղամաս, որտեղ Սիրիլը հաճախել է Չիլիջիի տարրական դպրոց[5][14][15]։ Նաև սովորել է Սեկանո-Նթոանե ավագ դպրոցում, իսկ 1971 թվականին ավարտել է Սիեբասեի Մֆաֆուլի միջնակարգ դպրոցը։ Ուսումնառության ընթացքում զբաղվել է քարոզչությամբ, երգով, պարով և ղեկավարել է դպրոցի բանավեճի թիմը։ 1972 թվականին բակալավրի աստիճան ստանալու նպատակով Հյուսիսային համալսարանում սովորել է իրավագիտություն[16][17]։

Քաղաքական և արհմիութենական գործունեություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Նա ակտիվ մասնակցություն է ունեցել ապարտհեյդի ռեժիմի դեմ պայքարում։ Ուսանողական տարիներին զբաղվել է քաղաքական գործունեությամբ՝ միանալով Հարավային Աֆրիկայի ուսանողական կազմակերպությանը և 1974 թվականին դարձել համալսարանական բաժնի նախագահ[18]։ Նա ուսանողական քրիստոնեական շարժման անդամ էր, որի նախագահը դարձել է նույն տարում[14][19]։

1974 թվականին համալսարանում հանրահավաքներ կազմակերպելուց հետո՝ ի պաշտպանություն ՖՐԵԼԻՄՈ մոզամբիկյան շարժման՝ դատապարտվել է 11 տարի ազատազրկման՝ Պրետորիայի կենտրոնական բանտում[20][5][21]։

Ազատ արձակվելուց հետո դարձել է «Սևամորթների միության» ակտիվիստ[5][22]։ 1976 թվականին Սովուետոյում տեղի ունեցած զանգվածային ընդվզումից հետո կրկին ենթարկվել է ճնշումների. ձերբակալվել է և վեց ամիս մենակության մեջ գտնվել Յոհաննեսբուրգի Յոհաննես-Ֆորսթեր պուրակի ոստիկանության բաժանմունքում՝ ահաբեկչության մեղադրանքով, առանց դատավարության կամ հետաքննության։ Այս դեպքից հետո հայրը, որը Մորոկի ոստիկանության բաժանմունքում սերժանտ էր՝ թողել է ծառայությունը։

1980-ականների վերջին հանքագործների ազգային միությունը դարձել է Հարավային Աֆրիկայի խոշորագույն միությունը, որտեղ գրանցված էր ավելի քան 250,000 անդամ[23]։ 1987 թվականի օգոստոսին աշխատավարձերի դրույքաչափերը բարձրացնելու փորձով Միությունը հայտարարել է ընդհանուր գործադուլ, որին միացել են երկրի սևամորթների ավելի քան 70%-ը[15][24]։ Մեկ ամիս անց՝ մասշտաբային արձակուրդների մեկնարկից հետո Միությունը որոշել է դադարեցնել գործադուլը, որը Հարավային Աֆրիկայի պատմության մեջ դարձել է խոշորագույնը և արդյունաբերողներին հասկացրել է, որ Ռամաֆոսան և միությունը իրական ուժ են, որոնց պետք է հաշվի առնել[25]։

Ընտանիք[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ռամաֆոսայի անձնական կյանքի մասին քիչ բան է հայտնի[26]։ Նա ամուսնացել է երկու անգամ․ սկզբից Հոուպ Ռամաֆոսայի, ապա Նոմազիզի Մտշոշիսեի հետ[27][28]։ 1996 թվականին ամուսնացել է Տշեպո Մոտսեպեի՝ առաջին և միակ սևամորթ միլիարդատեր Պատրիսա Մոտսեպեի քրոջ հետ։ Ռամաֆոսան ունի չորս երեխա[29][30]։

Մրցանակներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Մրցանակներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

• Բաոբաբի արծաթե շքանշան (մարտի 24, 2009 թվական)՝ «Բազմակուսակցական բանակցություններում անգնահատելի ներդրման և Սահմանադրական ժողովի գումարման համար»[31][32]։

Արտասահմանյան[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

• Ուլոֆ Պալմեի առաջին կարգի մրցանակ (սեպտեմբերի 16, 1987 թվականն, Շվեդիա)՝ «Հարավային Աֆրիկայի հանքափորների ազգային միության անդամների կողմից ցուցաբերած արիության համար»[33][34]։

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. ↑ 1,0 1,1 http://www.pa.org.za/person/matamela-cyril-ramaphosa/
  2. ↑ 2,0 2,1 Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.)
  3. ↑ 3,0 3,1 Geni(բազմ․) — 2006.
  4. ↑ «Ramaphosa, Matamela Cyril». Nelson Mandela Foundation[en]. Վերցված է 16 февраля 2018-ին.
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 Bill Keller (23 января 2013). «Could Cyril Ramaphosa Be the Best Leader South Africa Has Not Yet Had?». The New York Times. Վերցված է 15 февраля 2018-ին.
  6. ↑ Songezo Ndlendle (4 сентября 2017). «11 facts you have to know about Cyril Ramaphosa». IOL[en]. Արխիվացված է օրիգինալից 2018 թ․ փետրվարի 11-ին. Վերցված է 15 февраля 2018-ին.
  7. ↑ «Who is Cyril Ramaphosa?». The Sowetan[en]. 19 декабря 2017. Վերցված է 15 февраля 2018-ին.
  8. ↑ Samuel Osborne (19 декабря 2017). «Cyril Ramaphosa: Who is Jacob Zuma's successor as new leader of South Africa's ANC». The Independent. Վերցված է 15 февраля 2018-ին.
  9. ↑ 9,0 9,1 Poloko Tau (24 декабря 2017). «The Cyril you don't know». News24[en]. Արխիվացված է օրիգինալից 2018 թ․ հունիսի 13-ին. Վերցված է 18 февраля 2018-ին.
  10. ↑ John Greenwald (14 сентября 1987). «South Africa Striking Figure. The rise of a miner's grandson». Time. Վերցված է 18 февраля 2018-ին.
  11. ↑ «Cyril the suit». Africa Confidential[en]. 26 апреля 1997. Վերցված է 18 февраля 2018-ին.
  12. ↑ «Ramaphosa hopeful on weapons». BBC News. 9 мая 2000. Վերցված է 19 февраля 2018-ին.
  13. ↑ Sheila Rule (2 сентября 1985). «Union's determinated leader: Cyril Ramaphosa». The New York Times. Վերցված է 19 февраля 2018-ին.
  14. ↑ 14,0 14,1 «Profile of ANC presidential candidate: Matamela Cyril Ramaphosa». The New Age[en]. 16 декабря 2017. Վերցված է 15 февраля 2018-ին.
  15. ↑ 15,0 15,1 «Cyril Ramaphosa». Who's Who of Southern Africa[en]. Արխիվացված է օրիգինալից 2018 թ․ փետրվարի 24-ին. Վերցված է 15 февраля 2018-ին.
  16. ↑ Jendayi Frazer. Interview with M.C. Ramaphosa, Secretary General of the African National Congress (ANC) // Indiana University Press[en]. — Africa Today[en], 1994. — Вып. 40, № 1. — С. 7—10. — 107 с.
  17. ↑ «Cyril Ramaphosa» (PDF). Университет Мпумаланга[en]. Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2016 թ․ ապրիլի 29-ին. Վերցված է 15 февраля 2018-ին.
  18. ↑ Conor Gaffey (25 ноября 2016). «Who is Cyril Ramaphosa, Jacob Zuma's Likely Successor?». Newsweek. Վերցված է 16 февраля 2018-ին.
  19. ↑ Gastrow, 1993, էջ 264
  20. ↑ Togni, 1994, էջ 224
  21. ↑ «Matamela Cyril Ramaphosa». A Dictionary of Contemporary World History. Վերցված է 15 февраля 2018-ին.
  22. ↑ Thapelo Tselapedi (23 декабря 2017). «Ramaphosa at a glance». The Citizen[en]. Վերցված է 15 февраля 2018-ին.
  23. ↑ «Former SRC Presidents». Университет Лимпопо[en]. Վերցված է 15 февраля 2018-ին.
  24. ↑ Uazuva Kaumbi (17 января 2013). «The curious case of Comrade Cyril». Windhoek Observer[en]. Արխիվացված է օրիգինալից 2017 թ․ օգոստոսի 12-ին. Վերցված է 15 февраля 2018-ին.
  25. ↑ «List of organisations which support and are affiliates of the regional UDF». Nelson Mandela Foundation[en]. Վերցված է 16 февраля 2018-ին.
  26. ↑ «Malema's allegations 'complete rubbish' – Ramaphosa's son». The Citizen[en]. 15 августа 2017. Վերցված է 17 февраля 2018-ին.
  27. ↑ «Ramaphosa's ex-wife shuts down abuse allegations». eNCA[en]. 16 августа 2017. Արխիվացված է օրիգինալից 2018 թ․ փետրվարի 17-ին. Վերցված է 17 февраля 2018-ին.
  28. ↑ Yasmeen Osman (11 декабря 2017). «Cyril Ramaphosa: the 'charismatic and capable' man behind the politics». The Citizen[en]. Վերցված է 17 февраля 2018-ին.
  29. ↑ «Cyril Ramaphosa - South African union leader, mine boss, president». BBC. 15 февраля 2018. Վերցված է 15 февраля 2018-ին.
  30. ↑ Sipho Hlongwane (31 января 2013). «South Africa's only black billionaire donates half his fortune to charity». The Guardian. Վերցված է 15 февраля 2018-ին.
  31. ↑ Award of the Order of the Baobab // Government Gazette of South Africa[en]. — 24 марта 2009. — № 32055. — С. 3. — 6 с.
  32. ↑ «Cyril Ramaphosa. The Order of the Baobab in Silver». Президент ЮАР. Արխիվացված է օրիգինալից 2021 թ․ մայիսի 16-ին. Վերցված է 15 февраля 2018-ին.
  33. ↑ «Cyril Ramaphosa. Olof Palme Prize - 1987». Olof Palmes Minnesfond. 16 сентября 1987. Վերցված է 15 февраля 2018-ին.
  34. ↑ «South African union leader wins Palme Prize». United Press International. 24 октября 1987. Վերցված է 15 февраля 2018-ին.

Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Սիրիլ Ռամաֆոսա» հոդվածին։
Թեմատիկ կայքեր
Բառարաններ և հանրագիտարաններ
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Սիրիլ_Ռամաֆոսա&oldid=9403256» էջից