Սիրիայի նախագահ
Ենթակատեգորիա | Հանրապետության նախագահ, պետության գլուխ ![]() | |
---|---|---|
Մասն է | գործադիր իշխանություն ![]() | |
Ստեղծում | 17 ապրիլի 1946 ![]() | |
Նստավայր | Presidential Palace, Damascus, Tishreen Palace ![]() | |
Երկիր | Սիրիա ![]() | |
Իրավասությունը տարածվում է | Սիրիա ![]() | |
Substitute/deputy/replacement of office/officeholder | Vice President of Syria ![]() | |
Նախորդողը | • Սիրիական Դաշնության նախագահ • Սիրիայի պետության նախագահ • President of the Syrian Republic under French mandate ![]() |
Սիրիայի նախագահ (արաբ․՝ رئيس سوريا) Սիրիայի ղեկավար, որն օժտված է լայնածավալ լիազորություններով և վերջիններս իր տեղակալներին (փոխնախագահներին) պատվիրակելու հայեցողությամբ: Նախագահը, ըստ գործող սահմանադրության, նշանակում և ազատում է վարչապետին և Նախարարների խորհրդի (կաբինետի) մյուս անդամներին և զինվորական սպաներին[1]։
Պաշտոնը թափուր է 2024 թվականի դեկտեմբերի 8-ից, երբ տեղի ունեցավ Բաշշար ալ-Ասադը հեռացավ երկրից՝ 2024 թվականի սիրիական ընդդիմության հարձակման հաջողությունից հետո իր ռեժիմի տապալման արդյունքում[2]: Պետության ղեկավարի պարտականությունները ներկայումս իրականացնում է անցումային կառավարությունը՝ վարչապետի դերում Մուհամմադ ալ-Բաշիրի գլխավորությամբ։ Ահմադ ալ-Շառաան Սիրիայի դե ֆակտո ղեկավարն է անցումային կառավարության ստեղծման պահից։
Պաշտոնավարման ժամկետ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]2012 թվականի սահմանադրության 88-րդ հոդվածը նշում է, որ նախագահը պաշտոնավարում է յոթ տարի և «կարող է ընտրվել միայն ևս մեկ հաջորդական ժամկետով»[3][4]։ 155-րդ հոդվածում ասվում է, որ 88-րդ հոդվածը տարածվում է նախագահի վրա «հաջորդ նախագահական ընտրությունների դրությամբ»[3]։
Համապատասխանության չափանիշներ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]1973 թվականի հունվարի 31-ին Հաֆեզ ալ-Ասադը գործադրեց նոր սահմանադրություն, որը հանգեցրեց ազգային ճգնաժամի։ Ի տարբերություն նախորդ սահմանադրության, այս մեկը չէր պահանջում, որ Սիրիայի նախագահը պետք է մուսուլման լինի, ինչը հանգեցրեց կատաղի ցույցերի Համայում, Հոմսում և Հալեպում, որոնք կազմակերպվել էին «Մուսուլման եղբայրների» և ուլամայի կողմից: Նրանք Ասադին պիտակավորեցին որպես «Աստծո թշնամի» և կոչ արեցին ջիհադ սկսել նրա իշխանության դեմ[5]: Ռոբերտ Դ. Կապլանը համեմատել է Ասադի իշխանության գալը «Հնդկաստանում անձեռնմխելի մահարաջա դառնալու կամ Ռուսաստանում ցար դառնալու հրեայի հետ. աննախադեպ զարգացում, որը ցնցում է սուննի մեծամասնության բնակչությանը, որը մենաշնորհել էր իշխանությունը այդքան դարեր շարունակ»[6]։ Սահմանադրության դեմ ցուցարարների առարկությունն այն էր, որ իսլամը չի նշվում որպես պետական կրոն[7]: Ի պատասխան անկարգությունների՝ 1973 թվականի Սիրիայի սահմանադրությունը փոփոխվել է՝ սահմանելով, որ իսլամը նախագահի կրոնն է[7]:
2012 թվականի փետրվարին հաստատվեց նոր սահմանադրություն[8]։ Սիրիայի 2012 թվականի սահմանադրության 84-րդ հոդվածը պահանջում է, որ նախագահի թեկնածուները պետք է[3].
- Լինի առնվազն 40 տարեկան
- Լինի ծնունդով սիրիացի, ծնունդով սիրիացի ծնողներից
- Վայելի քաղաքացիական և քաղաքական իրավունքները և չդատապարտվի անպատվաբեր հանցագործության համար, նույնիսկ եթե նա վերականգնվել է
- Ամուսնացած չլինի ոչ սիրիացի կնոջ հետ
- Առաջադրվելուց հետո 10 տարի շարունակ ապրած լինի Սիրիայում։
2012 թվականի սահմանադրության մեջ իրավասության հետագա պահանջները ներառում են.
- Հանրապետության Նախագահի կրոնը իսլամն է. Իսլամական իրավագիտությունը պետք է լինի օրենսդրության հիմնական աղբյուրը։ Պետությունը հարգում է բոլոր կրոնները և ապահովում է այն բոլոր ծեսերը կատարելու ազատությունը, որոնք չեն վնասում հասարակական կարգին. Կրոնական համայնքների անձնական կարգավիճակը պետք է պահպանվի և հարգվի (հոդված 3)
- Թեկնածուն պետք է աջակցի Ժողովրդական ժողովի առնվազն 35 անդամ (հոդված 85)
- Նախագահը չի կարող ունենալ այլ քաղաքացիություն (հոդված 152)
Լիազորություններ և հեռացում
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Սիրիայի նախագահը սահմանադրորեն պատասխանատու է հետևյալի համար[9]՝
- Բանակի և զինված ուժերի գլխավոր հրամանատար
- Սիրիան միջազգային հարաբերություններում ներկայացում
- Ազգային քաղաքականության մշակում և իրականացում
- Վարչապետին և նախարարներին նշանակում և ազատում
- Ընդհանուր պետական քաղաքականության ստեղծում և վերահսկում
- Վետոյի իրավունք կամ օրենքների ընդունում
- Արտակարգ դրության հայտարարում
- Միջազգային պայմանագրերի կնքում
- Համաներման շնորհում
- Պարգևների և մեդալների շնորհում
- Ժողովրդական ժողովի ցրում
- Օրենքների ընդունում, երբ օրենսդիր մարմինը նիստերի չէ, կամ արտակարգ իրավիճակներում
- Պպարտադիր ազգային հանրաքվեի ներկայացում
- Օրենքների մշակում
Սիրիայի նախագահը կարող է պաշտոնանկ արվել հետևյալ հանգամանքներում[9]՝
- Ժողովրդական ժողովին հրաժարական ներկայացնելով
- 7-ամյա ժամկետի ավարտին, եթե չառաջադրվել է վերընտրվելու համար, կամ երկրորդ 7-ամյա ժամկետի ավարտին, եթե վերընտրվել է.
- Մշտական անաշխատունակության կամ մահվան դեպքում
- Սահմանադրական դատարանի կողմից պետական դավաճանության համար դատապարտվելով՝ ժողովի մեկ երրորդի առաջարկությամբ և երկու երրորդի կողմից հաստատվելով։
Ծանոթագրություններ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- ↑ «Syria - The President and the Cabinet».
- ↑ «Syrian rebels say Syria is free of Assad». The Guardian. 8 December 2024. Վերցված է 8 December 2024-ին.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 «Syrian Arab Republic's Constitution of 2012» (PDF). ConstituteProject.org. February 26, 2012. Վերցված է June 19, 2017-ին.
- ↑ «Qordoba - Translation of the Syrian Constitution Modifications 15-2-2012 | Citizenship | Presidents Of The United States». Scribd (անգլերեն). Վերցված է 2020-12-01-ին.
- ↑ Alianak, Sonia (2007). Middle Eastern Leaders and Islam: A Precarious Equilibrium. Peter Lang. էջ 55. ISBN 978-0-8204-6924-9.
- ↑ Kaplan, Robert (February 1993). «Syria: Identity Crisis». The Atlantic.
- ↑ 7,0 7,1 "Further rioting in Syria reported". The New York Times. February 28, 1973.
- ↑ MacFarquhar, Neil; Cowell, Alan (February 27, 2012). "Syrians Said to Approve Charter as Battles Go On". The New York Times.
- ↑ 9,0 9,1 «Constitutional history of Syria». constitutionniet.org. Վերցված է 11 December 2021-ին.
Արտաքին հղումներ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]![]() | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Սիրիայի նախագահ» հոդվածին։ |
|