Jump to content

Սիրիայի նախագահ

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Սիրիայի նախագահ
Elective office Խմբագրել Wikidata
ԵնթակատեգորիաՀանրապետության նախագահ, պետության գլուխ Խմբագրել Wikidata
Մասն էգործադիր իշխանություն Խմբագրել Wikidata
Ստեղծում17 ապրիլի 1946 Խմբագրել Wikidata
ՆստավայրPresidential Palace, Damascus, Tishreen Palace Խմբագրել Wikidata
ԵրկիրՍիրիա Խմբագրել Wikidata
Իրավասությունը տարածվում էՍիրիա Խմբագրել Wikidata
Subs­ti­tu­te/­de­pu­ty/­rep­la­ce­ment of offi­ce/of­fi­ce­hol­derVice President of Syria Խմբագրել Wikidata
ՆախորդողըՍիրիական Դաշնության նախագահ
 • Սիրիայի պետության նախագահ
  • President of the Syrian Republic under French mandate Խմբագրել Wikidata

Սիրիայի նախագահ (արաբ․՝ رئيس سوريا‎‎) Սիրիայի ղեկավար, որն օժտված է լայնածավալ լիազորություններով և վերջիններս իր տեղակալներին (փոխնախագահներին) պատվիրակելու հայեցողությամբ: Նախագահը, ըստ գործող սահմանադրության, նշանակում և ազատում է վարչապետին և Նախարարների խորհրդի (կաբինետի) մյուս անդամներին և զինվորական սպաներին[1]։

Պաշտոնը թափուր է 2024 թվականի դեկտեմբերի 8-ից, երբ տեղի ունեցավ Բաշշար ալ-Ասադը հեռացավ երկրից՝ 2024 թվականի սիրիական ընդդիմության հարձակման հաջողությունից հետո իր ռեժիմի տապալման արդյունքում[2]: Պետության ղեկավարի պարտականությունները ներկայումս իրականացնում է անցումային կառավարությունը՝ վարչապետի դերում Մուհամմադ ալ-Բաշիրի գլխավորությամբ։ Ահմադ ալ-Շառաան Սիրիայի դե ֆակտո ղեկավարն է անցումային կառավարության ստեղծման պահից։

Պաշտոնավարման ժամկետ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

2012 թվականի սահմանադրության 88-րդ հոդվածը նշում է, որ նախագահը պաշտոնավարում է յոթ տարի և «կարող է ընտրվել միայն ևս մեկ հաջորդական ժամկետով»[3][4]։ 155-րդ հոդվածում ասվում է, որ 88-րդ հոդվածը տարածվում է նախագահի վրա «հաջորդ նախագահական ընտրությունների դրությամբ»[3]։

Համապատասխանության չափանիշներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1973 թվականի հունվարի 31-ին Հաֆեզ ալ-Ասադը գործադրեց նոր սահմանադրություն, որը հանգեցրեց ազգային ճգնաժամի։ Ի տարբերություն նախորդ սահմանադրության, այս մեկը չէր պահանջում, որ Սիրիայի նախագահը պետք է մուսուլման լինի, ինչը հանգեցրեց կատաղի ցույցերի Համայում, Հոմսում և Հալեպում, որոնք կազմակերպվել էին «Մուսուլման եղբայրների» և ուլամայի կողմից: Նրանք Ասադին պիտակավորեցին որպես «Աստծո թշնամի» և կոչ արեցին ջիհադ սկսել նրա իշխանության դեմ[5]: Ռոբերտ Դ. Կապլանը համեմատել է Ասադի իշխանության գալը «Հնդկաստանում անձեռնմխելի մահարաջա դառնալու կամ Ռուսաստանում ցար դառնալու հրեայի հետ. աննախադեպ զարգացում, որը ցնցում է սուննի մեծամասնության բնակչությանը, որը մենաշնորհել էր իշխանությունը այդքան դարեր շարունակ»[6]։ Սահմանադրության դեմ ցուցարարների առարկությունն այն էր, որ իսլամը չի նշվում որպես պետական կրոն[7]: Ի պատասխան անկարգությունների՝ 1973 թվականի Սիրիայի սահմանադրությունը փոփոխվել է՝ սահմանելով, որ իսլամը նախագահի կրոնն է[7]:

2012 թվականի փետրվարին հաստատվեց նոր սահմանադրություն[8]։ Սիրիայի 2012 թվականի սահմանադրության 84-րդ հոդվածը պահանջում է, որ նախագահի թեկնածուները պետք է[3].

  • Լինի առնվազն 40 տարեկան
  • Լինի ծնունդով սիրիացի, ծնունդով սիրիացի ծնողներից
  • Վայելի քաղաքացիական և քաղաքական իրավունքները և չդատապարտվի անպատվաբեր հանցագործության համար, նույնիսկ եթե նա վերականգնվել է
  • Ամուսնացած չլինի ոչ սիրիացի կնոջ հետ
  • Առաջադրվելուց հետո 10 տարի շարունակ ապրած լինի Սիրիայում։

2012 թվականի սահմանադրության մեջ իրավասության հետագա պահանջները ներառում են.

  • Հանրապետության Նախագահի կրոնը իսլամն է. Իսլամական իրավագիտությունը պետք է լինի օրենսդրության հիմնական աղբյուրը։ Պետությունը հարգում է բոլոր կրոնները և ապահովում է այն բոլոր ծեսերը կատարելու ազատությունը, որոնք չեն վնասում հասարակական կարգին. Կրոնական համայնքների անձնական կարգավիճակը պետք է պահպանվի և հարգվի (հոդված 3)
  • Թեկնածուն պետք է աջակցի Ժողովրդական ժողովի առնվազն 35 անդամ (հոդված 85)
  • Նախագահը չի կարող ունենալ այլ քաղաքացիություն (հոդված 152)

Լիազորություններ և հեռացում

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Սիրիայի նախագահը սահմանադրորեն պատասխանատու է հետևյալի համար[9]՝

  • Բանակի և զինված ուժերի գլխավոր հրամանատար
  • Սիրիան միջազգային հարաբերություններում ներկայացում
  • Ազգային քաղաքականության մշակում և իրականացում
  • Վարչապետին և նախարարներին նշանակում և ազատում
  • Ընդհանուր պետական ​​քաղաքականության ստեղծում և վերահսկում
  • Վետոյի իրավունք կամ օրենքների ընդունում
  • Արտակարգ դրության հայտարարում
  • Միջազգային պայմանագրերի կնքում
  • Համաներման շնորհում
  • Պարգևների և մեդալների շնորհում
  • Ժողովրդական ժողովի ցրում
  • Օրենքների ընդունում, երբ օրենսդիր մարմինը նիստերի չէ, կամ արտակարգ իրավիճակներում
  • Պպարտադիր ազգային հանրաքվեի ներկայացում
  • Օրենքների մշակում

Սիրիայի նախագահը կարող է պաշտոնանկ արվել հետևյալ հանգամանքներում[9]՝

  • Ժողովրդական ժողովին հրաժարական ներկայացնելով
  • 7-ամյա ժամկետի ավարտին, եթե չառաջադրվել է վերընտրվելու համար, կամ երկրորդ 7-ամյա ժամկետի ավարտին, եթե վերընտրվել է.
  • Մշտական ​​անաշխատունակության կամ մահվան դեպքում
  • Սահմանադրական դատարանի կողմից պետական ​​դավաճանության համար դատապարտվելով՝ ժողովի մեկ երրորդի առաջարկությամբ և երկու երրորդի կողմից հաստատվելով։

Ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  1. «Syria - The President and the Cabinet».
  2. «Syrian rebels say Syria is free of Assad». The Guardian. 8 December 2024. Վերցված է 8 December 2024-ին.
  3. 3,0 3,1 3,2 «Syrian Arab Republic's Constitution of 2012» (PDF). ConstituteProject.org. February 26, 2012. Վերցված է June 19, 2017-ին.
  4. «Qordoba - Translation of the Syrian Constitution Modifications 15-2-2012 | Citizenship | Presidents Of The United States». Scribd (անգլերեն). Վերցված է 2020-12-01-ին.
  5. Alianak, Sonia (2007). Middle Eastern Leaders and Islam: A Precarious Equilibrium. Peter Lang. էջ 55. ISBN 978-0-8204-6924-9.
  6. Kaplan, Robert (February 1993). «Syria: Identity Crisis». The Atlantic.
  7. 7,0 7,1 "Further rioting in Syria reported". The New York Times. February 28, 1973.
  8. MacFarquhar, Neil; Cowell, Alan (February 27, 2012). "Syrians Said to Approve Charter as Battles Go On". The New York Times.
  9. 9,0 9,1 «Constitutional history of Syria». constitutionniet.org. Վերցված է 11 December 2021-ին.

Արտաքին հղումներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Սիրիայի նախագահ» հոդվածին։