Սիրիայի համընդհանուր ընդվզում (1936)
| Թվական | 1936  | |
|---|---|---|
Սիրիայի համընդհանուր ընդվզում, 1936 թվականին տեղի ունեցած 50-օրյա ընդվզում, որը կազմակերպվել էր որպես պատասխան Սիրիայի և Լիբանանի ֆրանսիական օկուպացիայի քաղաքականությանը։ Ընդվզումները երկու ամսով կաթվածահար արեցին երկիրը և ստիպեց Ֆրանսիային բանակցություններ վարել Ազգային դաշինքի հետ՝ ֆրանս-սիրիական անկախության պայմանագրի շուրջ:
Ընդհանուր ակնարկ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]1936 թվականի հունվարի 11-ին Ազգային դաշինքը ոգեկոչում կատարեց իր առաջնորդներից մեկի՝ Իբրահիմ Հանանուի հիշատակին, ով մահացել էր 1935 թվականի նոյեմբերին: Ժողովում հնչեցին մի քանի ելույթներ, որոնք ողբում էին և հարձակվում ֆրանսիական օկուպացիայի վրա[1]: Դրանից անմիջապես հետո ֆրանսիական մանդատային իշխանությունները փակեցին Ազգային բլոկի գրասենյակը Դամասկոսում և ձերբակալեցին կուսակցության երկու նշանավոր ազգայնական առաջնորդների՝ Ֆախրի ալ-Բարուդիին և Սեյֆ ալ-Դին ալ-Մամունին: Ի պատասխան՝ դաշինքը կոչ արեց գործադուլ անել Ֆրանսիայի օկուպացիոն քաղաքականության դեմ։ Գործադուլը, որը սկսվեց հունվարի 20-ին Դամասկոսում, Հոմսում, Համայում և Հալեպում աշխատանքային դադարներով և ուսանողների բողոքի ցույցերով, շուտով տարածվեց բոլոր խոշոր քաղաքներում[2]:
Ազգային դաշինքի առաջնորդները, ներառյալ Նասիբ ալ-Բաքրին, Ջամիլ Մարդամ բեյը, Լութֆի ալ-Հաֆարը և Ֆարիս ալ-Խուրին ակտիվորեն մասնակցեցին և ցույցեր կազմակերպեցին ընդդեմ ֆրանսիական օկուպացիայի և Ֆրանսիայի կողմից նշանակված նախագահ Թաջ ալ-Դին ալ-Հասանիի[3], և պահանջեց վերականգնել 1930 թվականի սահմանադրությունը, որը կասեցվել էր 1933 թվականին: Ազգայնական լիգան աջակցել է գործադուլին և մասնակցել Դամասկոսում երթերի և բողոքի ցույցերի կազմակերպմանը[4]։ Քաղաքացիական անհնազանդության ակցիան կաթվածահար արեց տնտեսությունը և արագորեն երկիրը հասցրեց «լիակատար փակման եզրին»[2]։
Ֆրանսիական արձագանք
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Ֆրանսիական գերագույն հանձնակատար Դամիեն դե Մարտելը շտապ հետ է կանչվել Բեյրութից Դամասկոս՝ իրավիճակը կարգավորելու համար[2], իսկ Լևանտի բանակի հրամանատար գեներալ Չարլզ Հանցիգերին հանձնարարվել է վերականգնել հանգստությունը։ Բլոկի մի քանի առաջնորդներ, ներառյալ Նասիբ ալ-Բաքրին և Մարդամ բեյը, աքսորվեցին, և ավելի քան 3000 մարդ ձերբակալվեց[1]:
Ցույցերը ցրելու համար ֆրանսիական զորքերը կրակ բացեցին բողոքող ամբոխի վրա՝ թողնելով տասնյակ զոհեր[2]։ Այնուամենայնիվ, միջոցները չկարողացան ճնշել ապստամբությունը, որն աջակցություն ստացավ արաբական այլ երկրների կողմից, երբ մարդիկ բողոքի ցույցեր անցկացրեցին Իրաքի, Լիբանանի, Պաղեստինի և Հորդանանի փողոցներում՝ ի համերաշխություն սիրիացի ժողովրդի հետ: Ֆրանսիական կառավարությունը նույնպես ենթարկվեց ծանր ճնշման Ֆրանսիայի ներսում ձախակողմյան լրատվամիջոցների և ձևավորվող Ժողովրդական ճակատի կողմից, որը կոչ էր անում ամբողջությամբ վերանայել իր քաղաքականությունը Սիրիայում և Լիբանանում[1]:
Բանաձև
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Մարտի 2-ին Ֆրանսիայի իշխանությունները զիջեցին և համաձայնեցին բանակցություններ սկսել Ազգային դաշինքի հետ: Նրանք նաև համընդհանուր համաներում են շնորհել ճգնաժամի ընթացքում ձերբակալված կամ աքսորվածների համար։ Դաշինքը դադարեցրել է գործադուլը մարտի 6-ին ձերբակալված առաջնորդների ազատ արձակումից հետո: Նույն տարում ավելի ուշ Ազգային դաշինքի պատվիրակությունը մեկնեց Փարիզ և ստորագրեց Ֆրանկո-սիրիական Անկախության պայմանագիրը[1]։
Ծանոթագրություններ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 Ṣulḥ, Raghīd (2004). Lebanon and Arabism: national identity and state formation. I.B.Tauris. էջեր 20–21. ISBN 978-1-86064-051-3.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 Thomas, Martin (2005). The French empire between the wars: imperialism, politics and society. Manchester University Press. էջ 295. ISBN 978-0-7190-6518-7.
- ↑ Moubayed, Sami M. (2006). Steel & Silk: Men & Women Who Shaped Syria 1900–2000. Cune Press. էջ 236. ISBN 1-885942-41-9.
- ↑ Commins, David Dean (2004). Historical dictionary of Syria. Scarecrow Press. էջ 113. ISBN 978-0-8108-4934-1.