Սիսիանի շրջանի հոգևոր կենտրոնների ցանկ
Արտաքին տեսք
(Վերահղված է Սիսիան համայնքի հոգևոր կենտրոնների ցանկից)
Ստորև ներկայացվում է Սիսիան համայնքի վանական համալիրների, եկեղեցիների և մատուռների ցանկը[1][2][3][4][5][6][7][8]
| # | Պատկեր | Անուն | Կառուցման տարեթիվ | Բնակավայր և հեռավորությունը նրանից | Լրացուցիչ տվյալներ |
|---|---|---|---|---|---|
| 1 | Սյունի վանք | 670-689 թթ | Սիսիան քաղաքի ամ կողմում | Վերանորոգված է | |
| 2 | Եկեղեցի Սբ. Սարգիս | 17 դ. | Ախլաթյան գյուղից մոտ 500 մ ամ, Այրիգետի աջ ափին | կիսավեր | |
| 3 | Եկեղեցի | վաղ միջնադար | Աղիտու գյուղի մեջ | միանավ է, կիսավեր | |
| 4 | Մատուռ «Ծաղկի սուրբ» | միջնադար | Անգեղակոթ գյուղի հվ-աե եզրին, Որոտանի կիրճի ձախ ափին, հրվանդանի վրա և լանջերին | ավերակ | |
| 5 | Մատուռ | միջնադար | Անգեղակոթ գյուղի հս եզրին, բարձունքի վրա, գերեզմանոցի հին թաղումների հատվածի հվ մասում | պահպանվել են հիմքերը | |
| 6 | Մատուռ | միջնադար | Անգեղակոթ գյուղի հս եզրին, բարձունքի վրա, գերեզմանոցի հին թաղումների հատվածի հվ մասում | պահպանվել են հիմքերը | |
| 7 | Մատուռ «Սառենց սուրբ» | միջնադար | Անգեղակոթ գյուղի հվ-աե եզրին, գերեզմանոցում | ավերակ | |
| 8 | Եկեղեցի | միջնադար | Անգեղակոթ գյուղից մոտ 5 կմ հս-ամ, Որոտանի կիրճում, գետի ձախ ափին | կիսավեր | |
| 9 | Եկեղեցի | միջնադար | Անգեղակոթ գյուղի կենտրոնում | կիսավեր | |
| 10 | Եկեղեցի Սբ. Աստվածածին | 17 դ. | Անգեղակոթ գյուղի մեջ | եռանավ բազիլիկ | |
| 11 | Եկեղեցի «Հազարափրկիչ» | ուշ միջնադար | Անգեղակոթ գյուղի հվ կողմում, քարի մշակման արտադրամասի մոտ | կիսավեր է, հս պատի դեր է կատարում խաչերով հարդարված ժայռը | |
| 12 | Եկեղեցի Սբ. Ստեփանոս | 1708 | Անգեղակոթ գյուղի մեջ | միանավ | |
| 13 | Եկեղեցի Սբ. Վարդան | 13 դ. | Անգեղակոթ գյուղից 0.5 կմ ամ, Անգեղակոթ - Շաղաթ ճանապարհից աջ | կիսավեր | |
| 14 | Եկեղեցի | վաղ միջնադար | Անգեղակոթ գյուղից 1.5-2 կմ ամ, Որոտանի ձախ ափին, Անգեղակոթ - Շաղաթ ճանապարհից աջ, Ներքին Գոդեձոր տեղամասում, հանրակացարանի շենքի շրջակայքում | ավերված | |
| 15 | Մատուռ | ուշ միջնադար | Անգեղակոթ գյուղի մեջ, Սբ. Աստվածածին եկեղեցուց մոտ 150 մ աե, Սեյրան Մկրտչյանի տան մոտ | ավերված | |
| 16 | Եկեղեցի | 19 դ. | Աշոտավան գյուղից մոտ 500 մ հվ-աե, ջրամբարի մոտ | եկեղեցին մնացել են Տոլորսի ջրամբարի տակ | |
| 17 | Թանահատի վանք | 491 թ. | Արևիս գյուղից 3 կմ հս, Սիսիան գետի վերին հոսանքի աջափնյակում | կիսավեր, այլ անվանում` Կարմիր վանք, Ղըզըլ վանք, միանավ, հվ-ից կից ունեցել է սրահ | |
| 18 | Եկեղեցի Սբ. Գևորգ | 17 դ. | Բալաք գյուղի մեջ | ||
| 19 | Եկեղեցի Սբ. Աստվածածին | վերակառ.19 դ. | Բնունիս գյուղի մեջ | ||
| 20 | Մատուռ «Նահատակի» | 19 դ. | Բնունիս գյուղի մեջ, Սբ. Աստվածածին եկեղեցուց հվ | կիսագետնափոր | |
| 21 | Եկեղեցի Սբ. Գրիգոր | 1704 թ. | Բռնակոթ գյուղի կենտրոնում | եռանավ բազիլիկ | |
| 22 | Եկեղեցի Կրո | 13-15 դդ. | Բռնակոթ գյուղի մեջ | ավերված | |
| 23 | Մատուռ | միջնադար | Բռնակոթ գյուղից մոտ 2 կմ աե, «Խաչեր» վայրում | ընդգծվում են աե, հվ և մասամբ` հս պատերի հիմքերը | |
| 24 | Եկեղեցի Սբ. Աստվածածին | 1651-1652 թթ. | Գետաթաղ գյուղի մեջ | եռանավ բազիլիկ, կիսավեր | |
| 25 | Մատուռ | 16-17 դդ. | Գետաթաղ գյուղից մոտ 1.5 կմ ամ, Տանձատափ գյուղատեղիում | պատերը պահպանվել են 0.8-1 մ բարձրությամբ | |
| 26 | Եկեղեցի Սբ. Աստվածածին | 1272 թ., վերակառ. 1677 թ. | Դարբաս գյուղի մեջ | կառ.` Տարսայիճ Օրբելյան և Մինախաթուն, ավերված, տեղում կառուցվել է նոր եկեղեցի | |
| 27 | Եկեղեցի Սբ. Ստեփանոս | 17 դ. | Դարբաս գյուղի մեջ | պահպանվել է խորանի հատվածը | |
| 28 | Եկեղեցի Սբ. Ստեփանոս | 19 դ. | Լծեն գյուղի կենտրոնում | միանավ սրահ | |
| 29 | Մատուռ Անապատ | 1347 թ. | Լծեն գյուղից 1.5 կմ ամ, անտառապատ լեռնալանջին | ||
| 30 | Եկեղեցի Սբ. Գևորգ | 1666 թ. | Լոր գյուղի մեջ | եռանավ բազիլիկ | |
| 31 | Եկեղեցի Ծառու Սբ. Հովհաննես | 1686 թ. | Լոր գյուղից 0.5 կմ հվ, հիմնովին ավերված Մարդակայր գյուղատեղիում, բլրալանջին | հվ-ից կից ունեցել է գավիթ | |
| 32 | Մատուռ Սբ. Աստվածածին («Սարգսի խաչեր») | 1345 թ. | Լոր գյուղից 300-500 մ հս-ամ | կիսագետնափոր | |
| 33 | Մատուռ «Դռնապան» | 12-13 դդ. | Լոր գյուղից մոտ 1 կմ աե, գետակի աջ ափին | կիսավեր | |
| 34 | Եկեղեցի | միջնադար | Ծղուկ գյուղից 1 կմ հյուսիս, սարահարթի վրա, դամբարանադաշտի տարածքում | ավերակ | |
| 35 | Մատուռ | 10 դ. | Հացավան գյուղի հս կողմում, սարի գագաթին, Վասակաբերդ ամրոցի տարածքում | ավերակ | |
| 36 | Եկեղեցի Սբ. Աստվածածին | 1870 թ | Մուծք գյուղի կենտրոնում | եռանավ կիսավեր սրահ է | |
| 37 | Եկեղեցի Սբ. Գևորգ | 1848 թ. | Շաղատ գյուղի մեջ, գերեզմանոցում | բազիլիկ, վերանորոգված | |
| 38 | Մատուռ | 14 դ. | Շաքի գյուղից մոտ 1 կմ ամ, բլրի գագաթին | ավերակ | |
| 39 | Եկեղեցի Սբ. Աստվածածին | 1860 թ | Շենաթաղ գյուղի մեջ | եռանավ բազիլիկ | |
| 40 | Եկեղեցի | 16-17 դդ. | Շենաթաղ գյուղից մոտ 4 կմ ամ, Մրոց գյուղատեղիում, բլրալանջին | ավերված | |
| 41 | Եկեղեցի | միջնադար | Շենաթաղ գյուղից 2 կմ հվ, թեք տեղանքում, Շլորդաց գյուղատեղիում | ավերված | |
| 42 | Եկեղեցի Սբ. Մարտիրոս | 1704 թ | Շենաթաղ գյուղի մեջ | ||
| 43 | Եկեղեցի Սբ. Սարգիս | միջնադար | Շենաթաղ գյուղի մեջ | ավերված | |
| 44 | Եկեղեցի Սբ. Աստվածածին | ուշ միջնադար | Սառնակունք գյուղից 2.2 կմ հվ, Ղալաջուղ գյուղատեղիում | ||
| 45 | Եկեղեցի | Սառնակունք գյուղից 2 կմ հս-աե, Մուխուրթորյան գյուղատեղիում | |||
| 46 | Եկեղեցի | 5 դ. | Սպանդարյան գյուղից 500 մ հվ, Որոտանի ձախ ափին, Մուխուրթորյան գյուղատեղիի աե մասում, սարալանջին | միանավ կիսավեր սրահ է | |
| 47 | Վանական համալիր Որոտնավանք | 10-11 դդ. | Վաղատին գյուղից 2 կմ հվ, Որոտանի կիրճի եզրին | վերանորոգված | |
| 48 | Եկեղեցի | ուշ միջնադար | Ույծ գյուղի հս եզրին, բլրի գագաթին, միջնադարյան ամրոցի տարածքում | պահպանվել է խորանը` մոտ 1 մ բարձրությամբ | |
| 49 | Եկեղեցի «Թևանի սուրբ» | 5-7 դդ. | Ույծ գյուղից մոտ 500 մ աե, ճանապարհի աջ կողմում | ավերված | |
| 50 | Եկեղեցի Սբ. Գևորգ | 1617 թ. | Ույծ գյուղի մեջ | կիսավեր |
Տես նաև
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- ՀՀ վանական համալիրների ցանկ
- Հայաստանի պատմության և մշակույթի անշարժ հուշարձանների ցանկ
- ՀՀ տաճարների ու եկեղեցական համալիրների ցանկ
- Արցախի վանական համալիրների ցանկ
- Թումանյանի շրջանի հոգևոր կենտրոնների ցանկ
- Գորիս համայնքի հոգևոր կենտրոնների ցանկ
- Մեղրի համայնքի հոգևոր կենտրոնների ցանկ
- Ստեփանավանի շրջանի հոգևոր կենտրոնների ցանկ
- Թալինի շրջանի հոգևոր կենտրոնների ցանկ
- Տաշիրի շրջանի հոգևոր կենտրոնների ցանկ
- Մարալիկի շրջանի հոգևոր կենտրոնների ցանկ
- Նոյեմբերյանի շրջանի հոգևոր կենտրոնների ցանկ
Ծանոթագրություններ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- ↑ Հայաստանի կառավարության որոշում N 628, 29 մայիսի 2002 թ․
- ↑ Հայաստանի կառավարության որոշում N 80, 9 հունվարի 2003 թ․
- ↑ Հայաստանի կառավարության որոշում N 754-Ն, 17 հունիսի 2003 թ․
- ↑ Հայաստանի կառավարության որոշում N 1793, 24 դեկտեմբերի 2003 թ․
- ↑ Հայաստանի կառավարության որոշում N 49, 29 հունվարի 2004 թ․
- ↑ Հայաստանի կառավարության որոշում N 1929-Ն, 30 դեկտեմբերի 2004 թ․
- ↑ Հայաստանի կառավարության որոշում N 2322-Ն, 29 դեկտեմբերի 2005 թ․
- ↑ Հայկական սովետական հանրագիտարան