Սինոպե (արբանյակ)

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից

Սինոպե
(Յուպիտեր IX)
Sinope
Հիմնական տվյալներ
Հայտնաբերվել է21 հուլիս 1914 թ. (Սեթ Նիկոլսոնի կողմից)
Բացարձակ մեծություն (H)18,3[1]
Հեռավորությունը Յուպիտեր23 540 000 կմ[2]
Ուղեծրային տվյալներ
Պերիհելին18 237 600 կմ
Ապոհելին30 191 200 կմ
Էքսցենտրիսիտետ0,25[2]
Սիդերիկ պարբերություն724,1 օր (1,95 երկրային տարի)[2]
Ուղեծրային արագություն2,252 կմ/վ
Թեքվածություն128° (խավարածրի հարթության նկատմամբ)
153,12° (Յուպիտերի հասարակածի նկատմամբ)[2]
Ֆիզիկական հատկանիշներ
Շառավիղ~19 կմ[3][4]
Մակերևույթի մակերես~4500 կմ2
Ծավալ~28 700 կմ3
Զանգված7,5×1016 կգ (ենթադրված)
Միջին խտություն2,6 գ/սմ3 (ենթադրված)[3]
Հասարակածային մակերևութային ձգողություն0,014 մ/վ2 (0,001 g)
2-րդ տիեզերական արագություն~0,023 կմ/վ
Ալբեդո0,04 (ենթադրություն)[3][4]
Մթնոլորտային տվյալներ

Սինոպե (հուն․՝ Σινώπη), Յուպիտերի անկանոն բնական արբանյակներից է, ունի հակադարձ շարժում։ Հայտնաբերվել է Լիկի աստղադիտարանում Սեթ Նիկոլսոնի կողմից, 1914 թվականին[5]։ Անվանվել է Հունական դիցաբանության կերպար Սինոպեի անունով։

Արբանյակը անունը ստացել է 1975 թվականին[6][7], մինչ այդ այն կոչվում էր Յուպիտեր IX: 1955-ց մինչ 1975-ը ընկած ժամանակահատվածում արբանյակը երբեմն անվանում էին «Հադես»[8]։

Ուղեծիր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Պասիֆեի խումբ. Նկարում ցույց է տրվում Սինոպեի ուղեծրի էլեմենտները խմբի մյուս անդամների հետ:

Սինոպեն պտտվում է Յուպիտերի շուրջ մեծ էքսցենտրիսիտետով և ուղեծրի թեքմամբ հակադարձ ուղեծրով։ Արբանյակի ուղեծրի էլեմենտները այս պահին գրանցված են 2000 թվականի հունվար ամսվա դրությամբ[2], սակայն դրանք անընդհատ փոփոխվում են կապված Արեգակի և մոլորակների ձգողական դաշտերի ազդեցությունների հետ։ Սինոպեն հատկացվում է Յուպիտերի արբանյակների Պասիֆեի խմբին[4]։ Այնուամենայնիվ, նրա խմբի անդամներից տարբերվող միջին թեքվածության և գույնի պատճառով Սինոպեն կարող է լինել նաև անկախ մարմին, որի որսումը տեղի է ունեցել այլ պայմաններում, և կապված չէ խմբի մյուս անդամների ծագման պատճառի հետ[9]։

Ֆիզիկական հատկություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Սինոպեի տրամագիծը գնահատվում է 38 կմ (ենթադրելով, որ ալբեդոն 0,04 է)[4]։ Արբանյակը կարմիր է[9], ի տարբերություն Պասիֆեի, որը գորշ է։

Սինոպեի ինֆրակարմիր սպեկտրը նման է D դասի աստերոիդներին, և տարբերվում է Պասիֆեից[10]։ Այս տարբերությունները խոսում են այդ երկու մարմինների ծագման տարբեր աղբյուրների մասին։

Տես նաև[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. Scott S. Sheppard's Moons of Jupiter page on Carnegie Science website
  2. 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Jacobson, R. A. (2000). «The Orbits of the Outer Jovian Satellites». Astronomical Journal. 120 (5): 2679–2686. Bibcode:2000AJ....120.2679J. doi:10.1086/316817. Արխիվացված է օրիգինալից 2019 թ․ դեկտեմբերի 13-ին. Վերցված է 2019 թ․ սեպտեմբերի 18-ին.
  3. 3,0 3,1 3,2 «Planetary Satellite Physical Parameters». JPL (Solar System Dynamics). 2008 թ․ հոկտեմբերի 24. Վերցված է 2008 թ․ դեկտեմբերի 12-ին.
  4. 4,0 4,1 4,2 4,3 Scott S. Sheppard; and David C. Jewitt; An Abundant Population of Small Irregular Satellites Around Jupiter, Nature, Vol. 423 (May 2003), pp. 261-263
  5. Nicholson, S. B. (1914). «Discovery of the Ninth Satellite of Jupiter». Publications of the Astronomical Society of the Pacific. 26: 197–198. Bibcode:1914PASP...26..197N. doi:10.1086/122336. PMC 1090718.
  6. Nicholson, S. B. (1939 թ․ ապրիլ). «The Satellites of Jupiter». Publications of the Astronomical Society of the Pacific. 51 (300): 85–94. Bibcode:1939PASP...51...85N. doi:10.1086/125010. (in which he declines to name the recently discovered satellites (pp. 93–94))
  7. IAUC 2846: Satellites of Jupiter 1974 October (naming the moon)
  8. Payne-Gaposchkin, Cecilia; Katherine Haramundanis (1970). Introduction to Astronomy. Englewood Cliffs, N.J.: Prentice-Hall. ISBN 0-13-478107-4.
  9. 9,0 9,1 Tommy Grav; Matthew J. Holman; Brett J. Gladman; and Kaare Aksnes; Photometric Survey of the Irregular Satellites, Icarus, Vol. 166 (2003), pp. 33-45
  10. Grav, T.; Holman, M. J. (2004). «Near-Infrared Photometry of the Irregular Satellites of Jupiter and Saturn». The Astrophysical Journal. 605 (2): L141–L144. arXiv:astro-ph/0312571. Bibcode:2004ApJ...605L.141G. doi:10.1086/420881.