Jump to content

Սիմոնա Վեյլ (քաղաքական գործիչ)

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Սիմոնա Վեյլ
ֆր.՝ Simone Veil
 
Կուսակցություն՝ Ֆրանսիական ժողովրդավարության միություն
Կրթություն՝ Փարիզի քաղաքական հետազոտությունների ինստիտուտ և Փարիզի համալսարանի իրավաբանական ֆակուլտետ
Գիտական աստիճան՝ լիցենցիատ
Մասնագիտություն՝ քաղաքական գործիչ, մագիստրատ, փաստաբան, հեղինակ և դատավոր
Ծննդյան օր հուլիսի 13, 1927(1927-07-13)[1][2][3][…]
Ծննդավայր Նիս[1][4]
Վախճանի օր հունիսի 30, 2017(2017-06-30)[5][1][2][…] (89 տարեկան)
Վախճանի վայր Փարիզ, Ֆրանսիա[6]
Թաղված Պանթեոն (Փարիզ)[7]
Քաղաքացիություն  Ֆրանսիա և  Բելգիա
Ի ծնե անուն ֆր.՝ Simone Annie Liline Jacob
Հայր André Jacob?
Մայր Yvonne Steinmetz?
Ամուսին Antoine Veil?
Զավակներ Jean Veil?, Pierre-François Veil? և Claude-Nicolas Veil?
 
Ինքնագիր Изображение автографа
 
Պարգևներ
Բրիտանական կայսրության կին կոմանդոր շքանշան «Վաստակի համար» շքանշանի ասպետ Պատվո լեգեոնի Մեծ խաչի ասպետ Պատվո լեգեոնի շքանշանի մեծ սրահ[15] golden class of the honour medal for Health and Social Affairs Երեք աստղերի շքանշան երկրորդ աստիճանի Դոմ Հենրի մանկան մեծ խաչ[12]

Schiller Prize of Marbach?

[8] Կարլ Մեծի միջազգային շքանշան[9] Աստուրիական արքայադուստրի մրցանակ միջազգային համագործակցության համար[10]

European Civil Rights Prize of the Sinti and Roma?

«Հյուսիս-հարավ» մրցանակ

«Մոնիսմանիա» մրցանակ

Երուսաղեմի հրեական համալսարանի պատվավոր դոկտոր

[11]

Բրյուսելի ազատ համալսարանի պատվավոր դոկտոր

Էդինբուրգի համալսարանի պատվավոր դոկտոր

Փրինսթոնի համալսարանի պատվավոր դոկտոր

[13]

Բալ Իլանի անվան համալսարանի պատվավոր դոկտոր

[14]

Մեքսիկայի ազգային ինքնավար համալսարանի պատվավոր դոկտոր

Բրանդիսի համալսարանի պատվավոր դոկտոր

Heinrich Heine Prize?

[16][17]

Բրյուսելի ազատ համալսարանի պատվավոր դոկտոր

[18]

Coudenhove-Kalergi Plaque?

 և

Բրյուսելի պատվավոր քաղաքացի

[19]

Սիմոնա Վեյլ (ֆր.՝ Simone Veil, հուլիսի 13, 1927(1927-07-13)[1][2][3][…], Նիս[1][4] - հունիսի 30, 2017(2017-06-30)[5][1][2][…], Փարիզ, Ֆրանսիա[6]), ֆրանսիացի իրավաբան, քաղաքական գործիչ և գրող։ Ֆրանսիայի առողջապահության նախարարը 1974-1979 թվականներին և 1993-1995 թվականներին։ Եվրոպական խորհրդարանի նախագահ (1979-1982 թվականներ) և պատգամավոր (1979-1993 թվականներ)։ Ֆրանսիայի Սահմանադրական խորհրդի անդամ (1998-2007 թվականներ)։ Լինելով Օսվենցիմի և Բերգեն-Բելզենի համակենտրոնացման ճամբարների մանկավարժ, Սիմոնա Վեյլը եղել է Հոլոքոստի հիշատակի հիմնադրամի նախագահը և անդամը (2001-2017)։ Ֆրանսիայի ակադեմիայի անդամ (2009 թվականից)։

Կենսագրություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Սիմոնա Ժակոբը ծնվել է աշխարհիկ հրեական ընտանիքում։

Սովորել է Նիսի լիցեյում, որն ավարտել է 1944 թվականին։

1944 թվականի մարտի 30-ին 16-ամյա Սիմոն Ժակոբը Նիսում ձերբակալվել է, իր քրոջ՝ Մադլենի և մոր՝ Իվոննի հետ միասին բանտարկվել է Դրանսիի համակենտրոնացման ճամբարում, այնուհետև նրանք արտաքսվել են Գերմանիա և պահվել Օսվենցիմում։ Օսվենցիմից նրանց խորհրդային զորքերի մոտենալուն պես տեղափոխել են Բերգեն-Բելզեն, որտեղ 1945 թվականի մարտի 15-ին տիֆից մահացել է մայրը (Սիմոնայի հայրը և եղբայրը՝ Ժանը անհայտ կորել են Լիտվայում)[20]։

Ֆրանսիա վերադառնալուց հետո ավարտել է Փարիզի համալսարանի իրավաբանական ֆակուլտետը։ Իրավաբանական գիտությունների լիցենցիատ է և Փարիզի Քաղաքական հետազոտությունների ինստիտուտի շրջանավարտ։

  • 1957-1959 թվականներին եղել է արդարադատության նախարարության կցորդ։
  • 1959-1970 թվականներին եղել է Ֆրանսիայի արդարադատության նախարարության դեպարտամենտի պետի տեղակալ։
  • 1968-1969 թվականներին եղել է Ռենե Պլևենի կառավարության տեխնիկական խորհրդական (կնիքի պահապան)։
  • 1970 թվականից՝ մագիստրատուրայի բարձրագույն խորհրդի գլխավոր քարտուղար։
  • 1972 թվականից ORTF-ի տնօրենն է (Ֆրանսիայի ռադիոհեռարձակման և հեռուստատեսության վարչություն)։
  • 1974-1976 թվականներին եղել է Ֆրանսիայի առողջապահության նախարար։
  • 1977 թվականից միջուկային էներգիայի տեղեկատվական խորհրդի նախագահն է։
  • 1976-1979 թվականներին եղել է առողջապահության նախարար, սոցիալական ապահովության պատասխանատու։
  • 1979-1993 թվականներին եղել է Եվրոպական խորհրդարանի պատգամավոր։
  • 1979-1982 թվականներին եղել է Եվրոպական խորհրդարանի նախագահ։
  • 1982-1984 թվականներին եղել է Եվրոպական խորհրդարանի իրավաբանական կոմիտեի նախագահ։
  • 1984-1989 թվականներին եղել է Եվրոպական խորհրդարանի լիբերալ դեմոկրատների և բարեփոխիչների խմբի նախագահ։
  • 1987 թվականին՝ շրջակա միջավայրի եվրոպական տարվա անցկացման Ֆրանսիական կոմիտեի նախագահ։
  • 1988 թվականին եղել է Եվրոպական կինոյի և հեռուստատեսության տարվա անցկացման Եվրոպական կոմիտեի նախագահը։
  • 1993-1995 թվականներին աշխատել է Ֆրանսիայի պետական, սոցիալական գործերի և առողջապահության նախարար։
  • 1997-1998 թվականներին եղել է ինտեգրման հարցերով բարձրագույն խորհրդի նախագահ։
  • 1998-2007 թվականներին եղել է Ֆրանսիայի Սահմանադրական խորհրդի անդամ։
  • 2003 թվականից՝ Միջազգային քրեական դատարանի որոշմանը համապատասխան ստեղծված տուժողների համար նպատակային հիմնադրամի ղեկավար կոմիտեի անդամ է։

2001-2007 թվականներին Վեյլը Հոլոքոստի հիշատակի հիմնադրամի առաջին նախագահն էր, ապա մինչև մահ՝ պատվավոր նախագահ[21]։

2008 թվականի հունվարի 11-ից նախագահ Նիկոլա Սարկոզիի հանձնարարությամբ զբաղվել է Ֆրանսիայի Սահմանադրության համար նոր նախաբանի պատրաստմամբ, որում ասվում էր, որ ազգային ինքնությունը չի կարող կառուցվել էթնիկ սկզբունքների վրա, սակայն այդ առաջարկը աջակցություն չի գտել[22]։ 2010 թվականի սկզբին անցկացված հարցման համաձայն՝ Սիմոնա Վեյլը հարցվածների կողմից ճանաչվել Է Ֆրանսիայի ամենահարգված կին[23]։ 2013 թվականի ապրիլին նրա ամուսնու՝ Անտուանի մահից հետո Սիմոն Վեյլը հեռացել է հանրային կյանքից[24]։

Սիմոնա Վեյլը մահացել է 2017 թվականի հունիսի 30-ին իր Փարիզի բնակարանում գրեթե 90 տարեկան հասակում։ Նույն օրը բազմաթիվ քաղաքական գործիչներ և հասարակական գործիչներ միմյանցից անկախ սկսել են դիմել Ֆրանսիայի նախագահ Էմանուել Մակրոնին՝ առաջարկելով հուղարկավորել Սիմոնա Վեյլի աճյունը Փարիզի պանթեոնում[25]։ Միաժամանակ համացանցում երկու խնդրագիր է գործարկվել պանթեոնում Վեյլին թաղելու համար․ մեկ օրում նրանցից մեկը 120 հազար ստորագրություն է հավաքել, իսկ մյուսը՝ 110 հազար ստորագրություն[26]։ Հուլիսի 5-ին նախագահ Էմանուել Մակրոնը հանդես է եկել ելույթով՝ հայտնելով, որ Վեյլը հարազատների հետ պայմանավորվածություն է ձեռք բերել պանթեոնում նրա թաղման և նրա ամուսնու աճյունը նրա հետ վերահուղարկավորելու մասին։

Այսպիսով, 2018 թվականի հուլիսի 1-ին Սիմոնա Վեյլը դարձել է հինգերորդ կինը, որը թաղված է նրանց հանգստության վայրում, ում Ֆրանսիայի Հանրապետությունը համարում է իր առավել արժանի ներկայացուցիչներ[27][28]։

Պետական պարգևներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  • Պատվո լեգեոնի շքանշանի Մեծ սպա (2009 թվականի հունվարի 1)[29]
  • Պատվո լեգեոնի շքանշանի Մեծ Խաչ (2012 թվականի հուլիսի 13)[30]
  • «Արժանիքների համար» Ազգային շքանշանի ասպետ
  • Բրիտանական կայսրության շքանշանի սպա

Պատվավոր գիտական աստիճաններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Մրցանակներ և այլ պարգևներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  • Աթենք Օնասիսի հիմնադրամի մրցանակ (1980 թվական)
  • Կարլ Մեծի մրցանակ (1981 թվական)
  • Էլեանոր և Ֆրանկլին Ռուզվելտների հիմնադրամի մրցանակ (1984 թվական)
  • Տրումենի խաղաղության մրցանակ (Երուսաղեմ, 1991 թվական)
  • B’Nai B’rith ոսկե մեդալ (Վաշինգտոն, 1993 թվական)
  • Շտեզեմանի ասոցիացիայի ոսկե մեդալ (Մայնց, 1993 թվական)
  • Առողջապահության համաշխարհային կազմակերպության «Առողջություն բոլորի համար» ոսկե մեդալ (1997 թվական)
  • Աստուրիայի Արքայազնի մրցանակ (2005 թվական)
  • Լորան Պերրիեի Մեծ Դարի մրցանակ (2005 թվական)

Ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 1,6 1,7 Mort de Simone Veil, icône de la lutte pour les droits des femmes (ֆր.) // Le Monde / J. Fenoglio — Paris: Société éditrice du Monde, 2017. — ISSN 0395-2037; 1284-1250; 2262-4694
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 FemBio տվյալների շտեմարան (գերմ.)
  3. ↑ 3,0 3,1 Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.)
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 Fichier des personnes décédées mirror
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 Simone Veil est décédée à 89 ans (ֆր.) // Le Journal du Dimanche — 2017. — ISSN 0242-3065; 2650-0027
  6. ↑ 6,0 6,1 6,2 Չեխիայի ազգային գրադարանի կատալոգ
  7. ↑ https://www.touteleurope.eu/histoire/entree-de-simone-veil-au-pantheon-h
  8. ↑ https://www.schillerstadt-marbach.de/index.php?id=270
  9. ↑ Die Karlspreisträgerin 1981 Simone Veil (գերմ.)
  10. ↑ http://www.fpa.es/es/premios-princesa-de-asturias/premiados/2005-simone-veil.html?especifica=0
  11. ↑ http://www3.huji.ac.il/htbin/hon_doc/doc_search.pl?search
  12. ↑ Ordens Honoríficas Portuguesas
  13. ↑ From Governor Belcher to President Clinton: Honorary Degreesat Princeton — 1996.
  14. ↑ Honorary Doctorate Recipients — Bar-Ilan University.
  15. ↑ Décret du 31 décembre 2008 portant élévation et nomination aux dignités de grand'croix et de grand officier — 2009.
  16. ↑ Heine-Preis für Simone Veil (գերմ.) // Bild — B: Axel Springer SE, 2010.
  17. ↑ Verfechterin Europas - Heine-Preis für Simone Veil (գերմ.) // Bild — B: Axel Springer SE, 2010.
  18. ↑ https://cavavub.be/nl/eredoctoraten
  19. ↑ https://datastore.brussels/web/data/dataset/ereburgers2/dataset-viewer-resource
  20. ↑ «Simone Veil, un engagement hanté par la Shoah» (ֆրանսերեն). le Figaro. 2017 թ․ հունիսի 30. Վերցված է 2017 թ․ հունիսի 30-ին.
  21. ↑ «Hommages à Simone Veil». Fondation pour la Mémoire de la Shoah (ֆրանսերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2020 թ․ օգոստոսի 8-ին. Վերցված է 2017 թ․ հուլիսի 21-ին.
  22. ↑ «Nicolas Sarkozy, Vœux aux corps constitués et aux agents de la Fonction Publique à Lille». Elysée (ֆրանսերեն). 2008 թ․ հունվարի 11. Արխիվացված է օրիգինալից 2009 թ․ փետրվարի 10-ին. Վերցված է 2017 թ․ հուլիսի 21-ին.
  23. ↑ «Veil, femme préférée des Français». Le Journal du Dimanche. (ֆրանսերեն). 2010 թ․ մարտի 5. Արխիվացված է օրիգինալից 2011 թ․ հունվարի 12-ին. Վերցված է 2017 թ․ հուլիսի 21-ին.
  24. ↑ Laura Meyer (2016 թ․ օգոստոսի 18). «Simone Veil, hospitalisée pour détresse respiratoire». Le Journal des femmes (ֆրանսերեն). Վերցված է 2017 թ․ հուլիսի 21-ին.
  25. ↑ Léo Caravagna (2017 թ․ հուլիսի 1). «De nombreux appels à inhumer Simone Veil au Panthéon». Le Figaro (ֆրանսերեն). Վերցված է 2017 թ․ հուլիսի 21-ին.
  26. ↑ «Simone Veil : pétitions et personnalités demandent son entrée au Panthéon». Le Parisien (ֆրանսերեն). 2017 թ․ հուլիսի 2. Վերցված է 2017 թ․ հուլիսի 21-ին.
  27. ↑ Pierre Bouvier et Anna Villechenon (2017 թ․ հուլիսի 5). «Simone Veil reposera avec son époux au Panthéon». Le Monde (ֆրանսերեն). Վերցված է 2017 թ․ հուլիսի 21-ին.
  28. ↑ Adrienne Sigel (2017 թ․ հուլիսի 5). «Simone Veil: quel calendrier pour son entrée au Panthéon». BFMTV (ֆրանսերեն). Վերցված է 2017 թ․ հուլիսի 21-ին.
  29. ↑ La promotion du Nouvel an de la Légion d'honneur fait la part belle aux scientifiques et au monde du showbiz (ֆր.)
  30. ↑ Légion d'honneur: Simone Veil, Juliette Gréco, Michel Blanc au menu de la promotion 2012(ֆր.)
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Սիմոնա Վեյլ (քաղաքական գործիչ)» հոդվածին։
 ⛭ 
  Թեմատիկ կայքեր
Բառարաններ և հանրագիտարաններ
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Սիմոնա_Վեյլ_(քաղաքական_գործիչ)&oldid=10002738» էջից