Jump to content

Սերգեյ Ստարոստին

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Սերգեյ Ստարոստին
ռուս.՝ Сергей Старостин
Դիմանկար
Ծնվել էմարտի 24, 1953(1953-03-24)
ԾննդավայրՄոսկվա, ՌԽՖՍՀ, ԽՍՀՄ[1]
Մահացել էսեպտեմբերի 30, 2005(2005-09-30) (52 տարեկան)
Մահվան վայրՄոսկվա, Ռուսաստան
ԳերեզմանԴոնսկոե գերեզմանատուն
Քաղաքացիություն ԽՍՀՄ և  Ռուսաստան
ԿրթությունՄոսկվայի պետական համալսարանի բանասիրույան ֆակուլտետ
ԿոչումՌուսաստանի գիտությունների ակադեմիայի թղթակից-անդամ
Գիտական աստիճանբանասիրական գիտությունների դոկտոր
Մասնագիտությունլեզվաբան
ԱշխատատուՍանտա Ֆե ինստիտուտ
Ծնողներհայր՝ Q4440674?
Պարգևներ և
մրցանակներ
ԵրեխաներGeorgiy Starostin?
 Sergey Starostin Վիքիպահեստում

Սերգեյ Անատոլևիչ Ստարոստին (ռուս.՝ Серге́й Анато́льевич Ста́ростин; մարտի 24, 1953(1953-03-24), Մոսկվա, ՌԽՖՍՀ, ԽՍՀՄ[1] - սեպտեմբերի 30, 2005(2005-09-30), Մոսկվա, Ռուսաստան)[3] ռուս պատմական լեզվաբան և բանասեր, հավանաբար հայտնի է հիպոթետիկ նախալեզուների վերակառուցումներով, ներառյակ նրա վիճելի աշխատանքը ալթայական տեսության վրա, դենե-կովկասյան վարկածի ձևակերպումը և ավելի վաղ ժամանակների բորեալ լեզվի առաջարկը: Նրա առաջարկած մակրո լեզվաընտանիքները լայն ընդունում չեն ստացել լեզվաբանության ոլորտում (և հիմնականում համարվում են անհավանական), չնայած նրա առաջարկները մնում են ազդեցիկ ակադեմիական շրջանակներից դուրս: Նա նաև լայնորեն հարգված հին չինարենի վերակառուցման հեղինակ էր[փա՞ստ]:

Տեսություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1986 թվականին Ստարոստինը և Իգոր Մ. Դյակոնովն առաջարկել են, որ հուրո-ուրարտյան լեզուները պատկանում են Հյուսիսարևելյան Կովկասյան լեզվաընտանիքին: Ստարոստինը կարևոր դեր է խաղացել նաև նախաքիրանտական, նախատիբեթո-բուրման, նախայենիսեյական, նախահյուսիս-կովկասյան և նախաալթայական լեզուների վերակառուցմանը։ Նա զարգացրեց այն հիպոթեզը, որը սկզբնապես առաջադրել էր Աբու ալ-Ղազի Բահադուր Խանը 17-րդ դարում, սակայն իրականում վերակենդանացվել է Գուստավ Յոհան Ռամստեդտի կողմից 20-րդ դարի սկզբում։ Ըստ այդ հիպոթեզի՝ ճապոներենը կապ ունի թուրքական և մոնղոլական լեզուների հետ՝ «ալթայական» լեզվաընտանիքի միջոցով[փա՞ստ]:

Դենե-Կովկասյան վարկածն առաջարկում է, որ հյուսիսարևմտյան կովկասյան, հյուսիսարևելյան կովկասյան, ենիսեյան, սինո-տիբետական և նա-դենե լեզուները կազմում են ավելի բարձր կարգի լեզվաընտանիք: Ստարոստինի կարծիքով, դենե-կովկասյան և ավստրիկ մակրոընտանիքները, ինչպես նաև նոստրատիկ մակրոընտանիքը (Վլադիսլավ Իլիչ-Սվիտիչի որոշ փոփոխություններով), կարող են ավելի վաղ փուլում կապված լինել, ինչը Ստարոստինն անվանեց Բորեալ (այսինքն՝ «հյուսիսային») լեզուներ:

Մարդկային լեզուների նախագծի էվոլյուցիա

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1985 թվականին Ստարոստինը մշակել է ՍՏԱՐԼԻՆԳ,[4] տվյալների բազաների կառավարման համակարգ, որը նախատեսված է իր «Բաբելոնյան աշտարակ» կայքի համար։ Ստարոստինին իր աշխատանքներում աջակցում էր[5] Նոբելյան մրցանակակիր ֆիզիկոս Մարրի Գել-Մանը[6]: Մահվան պահին նա Ռուսաստանի Պետական Հումանիտար համալսարանի պրոֆեսոր էր, հրավիրյալ պրոֆեսոր՝ Սանտա Ֆե ինստիտուտում, և հաճախակի հրավիրյալ դասախոս՝ Նիդեռլանդների Լեյդենի համալսարանում, որտեղ 2005 թվականի հունիսին նրան շնորհվել էր պատվավոր դոկտորի կոչում:

2005 թվականի սեպտեմբերի 30-ին Մոսկվայում՝ Ռուսաստանի պետական հումանիտար համալսարանում դասախոսությունից հետո Ստարոստինը մահացել է սրտի կաթվածից։ Նրա որդին՝ Գեորգի Ստարոստինը, նույնպես լեզվաբան է։

Ընտրված աշխատանքներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  • 1986. Co-authored with Igor M. Diakonoff. Hurro-Urartian as an Eastern Caucasian Language. Munich: R. Kitzinger.
  • 1989. Реконструкция древнекитайской фонологической системы [Reconstruction of Old Chinese Phonological System]. Moscow: Nauka.
  • 1991. Алтайская проблема и происхождение японского языка [The Altaic Problem and the Origin of the Japanese Language]. Moscow: Nauka.
  • 1994. Co-authored with Sergei Nikolaev. A North Caucasian Etymological Dictionary. Moscow: Asterisk Publishers.
  • 1995. "The historical position of Bai".[7] Московский лингвистический журнал 1, 174-190. Moscow.
  • 2003. Co-authored with Anna V. Dybo and Oleg A. Mudrak. Etymological Dictionary of the Altaic Languages, 3 volumes. Leiden: Brill. 9004131531.
  • 2005. Co-authored with Svetlana Burlak. Сравнительно-историческое языкознание [Comparative-Historical Linguistics]. Moscow: Academia. 5-7695-1445-0.

Ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  1. 1,0 1,1 1,2 Deutsche Nationalbibliothek Record #136040411 // Gemeinsame Normdatei (գերմ.) — 2012—2016.
  2. https://www.universiteitleiden.nl/en/about-us/facts-and-figures/laureates
  3. «The Tower of Babel». Starling.rinet.ru. 2005 թ․ սեպտեմբերի 30. Վերցված է 2012 թ․ օգոստոսի 7-ին.
  4. «The Tower of Babel». Starling.rinet.ru. Վերցված է 2012 թ․ օգոստոսի 7-ին.
  5. «"Sergei Starostin and I established the Evolution of Human Languages project" - Поиск в Google». Վերցված է 2012 թ․ օգոստոսի 7-ին.
  6. «Evolution of Human Languages». Ehl.santafe.edu. Վերցված է 2012 թ․ նոյեմբերի 27-ին.
  7. «The Historical Position of Bai» (PDF). Starling.rinet.ru. Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2012 թ․ հոկտեմբերի 12-ին. Վերցված է 2012 թ․ նոյեմբերի 27-ին.

Արտաքին հղումներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  • The Tower of Babel, a large linguistics database built largely by Sergei and George Starostin
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Սերգեյ Ստարոստին» հոդվածին։