Սերգեյ Ամիրխանյան (հասարակական գործիչ)

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Սերգեյ Ամիրխանյան
Ծնվել է1923
ԾննդավայրՍարիգյուղ, Հայաստան
Մահացել է1982
Մահվան վայրԵրևան, Հայկական ԽՍՀ, ԽՍՀՄ
Քաղաքացիություն ԽՍՀՄ
ԿուսակցությունԽՄԿԿ
Պարգևներ և
մրցանակներ
Սոցիալիստական աշխատանքի հերոս
Լենինի շքանշան Փառքի երրորդ աստիճանի շքանշան «Խիզախության համար» մեդալ (ԽՍՀՄ) և «Աշխատանքային արիության համար» մեդալ

Սերգեյ (Սերյոժա) Շաքարի Ամիրխանյան (1923, Սարիգյուղ, Հայաստան - 1982, Երևան, Հայկական ԽՍՀ, ԽՍՀՄ), քիմիական արդյունաբերության հայ խորհրդային աշխատող։ Սոցիալիստական աշխատանքի հերոս (1960 թվականին)[1]։ Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի Արևելյան ռազմաճակատի («Հայրենական մեծ պատերազմ», 1941-1945) մասնակից։

Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Սերգեյ Շաքարի Ամիրխանյանը ծնվել է 1923 թվականին Իջևանի շրջանի Սարիգյուղ գյուղում (այժմ՝ Հայաստանի Հանրապետության Տավուշի մարզում)՝ աշխատավոր գյուղացու ընտանիքում[2]։ Նրա հայրը երկար տարիներ եղել է սևագործ, իսկ 1930 թվականին դարձել է տեղի կոլտնտեսության ստեղծողներից մեկը, որտեղ հետագայում աշխատել է[3][4]։

Սերգեյ Ամիրխանյանը 7-ամյա միջնակարգ կրթություն է ստացել։ Դեռ դպրոցական տարիներին հետաքրքրվել է քիմիայով։ Ամիրխանյանն իր աշխատանքային գործունեությունը սկսել է տասնյոթ տարեկանում` 1940 թվականից մինչև 1942 թվականի դեկտեմբերը Ամիրխանյանն աշխատել է Իջևան քաղաքի հրշեջ պահպանությունում[5]։ Եղել է Կենտրոնական կոմիտեի անդամ (ՀԼԿԵՄ)։

1942 թվականին, խորհրդա-գերմանական պատերազմի («Հայրենական մեծ պատերազմ») սկսվելուց հետո Սերգեյ Ամիրխանյանը զորակոչվել է բանվորա-գյուղացիական Կարմիր բանակի շարքերը։ Գործող բանակում եղել է 1942 թվականի դեկտեմբերից[6]։ Մինչև 1943 թվականը ծառայել է Հյուսիս-Կովկասյան ճակատում՝ 19-րդ առանձին զենիթային հրետանային դիվիզիոնի կազմում։ Վիրավորվել էր 1943 թվականի հուլիսին՝ Մոլդավանկա գյուղի վրա հարձակման ժամանակ։ Ապաքինմամբ ծառայել է Մերձբալթյան 3-րդ ռազմաճակատում՝ 53-րդ հրաձգային դիվիզիայի կազմում։ 1944 թվականի հուլիսին գերմանական պաշտպանության ժամանակ Ամիրխանյանը վիրավորվել էր ձախ ոտքից։ Հետագայում ծառայել է 229-րդ հրաձգային դիվիզիայի կազմում` եղել է 811-րդ հրաձգային գնդի 1-ին գնդացրային վաշտի բաժանմունքի հրամանատար։ Գերմանացի զավթիչների դեմ մարտերում կրտսեր սերժանտ Ամիրխանյանը ծանր վիրավորում է ստացել, սակայն չի թողել ռազմի դաշտը, ինչի համար 1944 թվականի սեպտեմբերի 4-ին պարգևատրվել է «Խիզախության համար» մեդալով։

1944 թվականի սեպտեմբերի 17-ին մասնակցել է Վալգա քաղաքի գրավմանը։ Գետն արագացնելու ժամանակ սպանվել է դասակի հրամանատարը։ Աջ ոտքի վիրավորում ստացած Ամիրխանյանն իր վրա է վերցրել հրամանատարությունը և մարտնչել։ 1945 թվականի փետրվարին Ամիրխանյանը տեղափոխվել էր ԽՍՀՄ ներքին զորքերի կազմ` եղել է 57-րդ հրաձգային դիվիզիայի 371-րդ հրաձգային գնդի բաժանմունքի հրամանատար։ Ամիրխանյանը մասնակցել է Տարտու քաղաքի մերձակա մեծ գյուղում երեք զինվորներից բաղկացած հետախուզական խմբի աշխատանքներին։ Չորս օր դիտարկումներից հետո, ֆաշիստական համազգեստ հագած, խումբը ներխուժել է հակառակորդի շտաբ, որը գտնվում էր գյուղի ալրաղացի գործարանում[7]։ 1945 թվականի հուլիսի 11-ին սերժանտ Ամիրխանյանը պարգևատրվեց Փառքի 3-րդ աստիճանի շքանշանով։ Սերգեյ Ամիրխանյանը զորացրվել է Քյոնիգսբերգի ազատ արձակման ժամանակ[8]։

Զորացրվելուց հետո Սերգեյ Ամիրխանյանը վերադարձել է հայրենիք, որտեղ անցել է շրջխորհրդի գործկոմների հրահանգիչների դասընթացները։ Ամիրխանյանը նշանակվել է Իջևանի շրջխորհրդի գործկոմի հրահանգիչ, որից հետո եղել է ակումբի մասսայականը։ 1948 թվականին Ամիրխանյանը տեղափոխվել է Երևան և աշխատանքի է տեղավորվել ԽՍՀՄ քիմիական արդյունաբերության նախարարության Երևանի Կիրովի անվան քիմիական կոմբինատում։ Շուտով նա նշանակվել է 1-10 արտադրամասի ապարատուրա[6]։ Այդ ընթացքում արտադրության մեջ ներդրվեցին Ամիրխանյանի ռացիոնալիզատորական առաջարկները։ Նա առաջարկել է սառեցման համակարգի ներդրում չորացնող սարքի համար, քանի որ սարքից դուրս եկող շերտը հեշտությամբ ենթարկվել է արտաքին ազդեցության[9]։ Իսկ սարքի ռիթմիկ աշխատանքը վերականգնելու համար նա առաջարկել է փոխել լուծույթի կազմի մեջ մտնող նյութերի՝ նորմայի համաձայն սահմանված խտությունը, ինչը հանգեցրել է դրական արդյունքի[10]։

1951 թվականին Ամիրխանյանը, ով մեծ հաջողությունների է հասել սոցիալիստական մրցումներում, նշանակվել է Երևանի քիմիական կոմբինատի 30-30 Ա արտադրամասի սարքավորումների բրիգադիր[6]։ Այս արտադրամասը զբաղվում էր էմուլսիոն պոլիմերիզացիայով, ինչի արդյունքում քլորոպրենը վերածվում էր կաթնահյութի[11]։ Ամիրխանյանի 12 աշխատակիցներից բաղկացած բրիգադը սպասարկել է շերտի և այլ սարքավորումների արտադրության մեքենան[12]։ Առաջին բրիգադը Հայկական ԽՍՀ-ում մասնակցել է կոմունիստական աշխատանքի բրիգադի կոչման մրցմանը[8]։ Ամիրխանյանի առաջարկով բրիգադի սարքավարներն անցել են մի քանի ապարատների սպասարկմանը[13]։ Բրիգադի հաջողվել է բարելավել մեքենայացման տեխնոլոգիական գործընթացների, բարձրացնել արտադրողականությունը ազատելու բարձր որակի արտադրանք։ Նա արժանացել է կոմունիստական աշխատանքի բրիգադի կոչմանը[12]։ 1960 թվականի մայիսի 27-ից 30-ը Ամիրխանյանը մասնակցել է կոմունիստական աշխատանքի բրիգադների և հարվածային գործիքների մրցումների առաջամարտիկների համամիութենական խորհրդակցությանը[14]։

ԽՍՀՄ Գերագույն Խորհրդի նախագահության 1960 թվականի մայիսի 28-ի հրամանագրով ականավոր արտադրական հաջողությունների, կոմունիստական աշխատանքի բրիգադների և հարվածային գործիքների մրցումների կազմակերպման գործում ցուցաբերած նախաձեռնության համար Սերգեյ Շաքարի Ամիրխանյանին[Ն 1] շնորհվել է Սոցիալիստական աշխատանքի հերոսի կոչում' Լենինի շքանշանի և «Մանգաղ և Մուրճ» ոսկե մեդալի շնորհմամբ[15]։

Սերգեյ Ամիրխանյանը նույնպես ակտիվ հասարակական աշխատանք էր տանում։ Նա ԽՄԿԿ-ի XXII համագումարի պատվիրակն էր[16]։

Սերգեյ շաքարի Ամիրխանյանը մահացել է 1982 թվականի նոյեմբերի 11-ին Երևանում։

Մրցանակներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Նշումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. ↑ ԽՍՀՄ Գերագույն խորհրդի նախագահության հրամանագրում նշված է «Սերյոժա» անունը։

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. ↑ Лица, удостоенные почётных званий СССР. Герои Социалистического Труда // Армянская советская энциклопедия / В. А. Амбарцумян. — Ер., 1987. — Т. 13. Советская Армения. — С. 667. — 688 с.
  2. ↑ «Амирхонян Сергей Шакарович». Память народа. Վերցված է 2017 թ․ օգոստոսի 5-ին.
  3. ↑ Герои Социалистического Труда Армении, 1960, էջ 8
  4. ↑ Меликян, 1962, էջ 14
  5. ↑ Герои Социалистического Труда Армении, 1960, էջ 8—9
  6. ↑ 6,0 6,1 6,2 Герои Социалистического Труда Армении, 1960, էջ 9
  7. ↑ Меликян, 1962, էջ 12—13
  8. ↑ 8,0 8,1 Хечумян, 1960, էջ 1
  9. ↑ Меликян, 1962, էջ 21—22
  10. ↑ Меликян, 1962, էջ 23—24
  11. ↑ Герои Социалистического Труда Армении, 1960, էջ 9—10
  12. ↑ 12,0 12,1 Герои Социалистического Труда Армении, 1960, էջ 10
  13. ↑ Меликян, 1962, էջ 27—28
  14. ↑ Герои Социалистического Труда Армении, 1960, էջ 7
  15. ↑ 15,0 15,1 Указ Президиума Верховного Совета СССР «О присвоении звания Героя Социалистического Труда новаторам производства, передовикам соревнования за звание бригад и ударников коммунистического труда» от 28 мая 1960 года // Ведомости Верховного Совета СССР. — 1960. — № 21 (1005). — С. 283—285. Архивировано из первоисточника 28 Հոկտեմբերի 2014.
  16. ↑ XXII съезд Коммунистической Партии Советского Союза. Стенографический отчет. — М.: Госолитиздат, 1962. — Т. 3. — С. 368. — 592 с.
  17. ↑  Սերգեյ Ամիրխանյան (հասարակական գործիչ) «Երկրի հերոսներ» կայքում

Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Меликян Э. Г. Так приходит счастье = Այսպես է գալիս երջանկությունը. — Ер.: Айпетрат, 1962. — 39 с. — (Герои наших дней).
  • Саакян В. М., Геворкян В. А. Амирханян Серёжа Шакарович // Герои Социалистического Труда Армении = Հայաստանի սոցիալիստական աշխատանքի հերոսները. — Ер.: Айпетрат, 1960. — С. 7—10. — 325 с.
  • Хечумян В. Гражданин будущего = Ապագայի քաղաքացին // Авангард : орган ЦК ЛКСМ Армении. — 1960. — № 74 (5949). — С. 1.

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

 ⛭ 
  Թեմատիկ կայքեր
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Սերգեյ_Ամիրխանյան_(հասարակական_գործիչ)&oldid=9788900» էջից