Սելևկիա (Սիրիա)
Անվան այլ կիրառումների համար տե՛ս՝ Սելևկիա (այլ կիրառումներ)
Սելևկիա (հին հունարեն՝ Σελεύκεια, Seleukeia), ժամանակակից Սիրիայի տարածքում գտնվող միակ Սելևկիան։ Մնացածներից տարբերվում է որպես Seleucia ad Belum[1] (հին հունարեն՝ Σελεύκεια πρὸς Βήλῳ, Seleúkeia pròs Bḗlōi[2] կամ πρὸς τῷ Βήλῳ, pròs tôi Seleu; ad Belum[1][3] կամ juxta Belum[4]) և հետագայում հայտնի որպես Սելևկոբելոս (Σελευκόβηλος, Seleukóbēlos)[4] կամ Սելևկոպոլիս[5], հին հունական և հռոմեական քաղաք էր Օրոնտես գետի վրա։ Նրա գտնվելու վայրը մնում է անորոշ։
Անվանում
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Բնակավայրի անվանումը պատվում էր Սելևկոս Ա Նիկատորին[6]՝ Ալեքսանդր Մակեդոնացու կայսրության Դիադոքոսի իրավահաջորդներից մեկը, թեև այն կարող էր հիմք հանդիսանալ նրա որդու և իրավահաջորդ Անտիոքոսի կողմից[1]։ Այն տարբերվում էր Սելևկիա անունով այլ քաղաքներից՝ հղում անելով «Բելուսին» կամ «Բելուսին», տեղանուն, որը տարբեր կերպ կիրառվել է Սիրիայի Կրաքարային զանգվածի վրա, որը գտնվում է քաղաքի հյուսիսում[7] և Սիրիայի տարբեր գետերի վրա[1]։ Այս դեպքում, ըստ երևույթին, Բելուս անունը Օրոնտների տիտղոսն էր[7]։
Պատմություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Ալեքսանդր Մակեդոնացու զորավարները (Դիադոքոսները) կայսեր մահից հետո սկսել են պայքարել կայսրության տարածքների համար։ Պտղոմեոսը, ով Մակեդոնացու մտերիմ զորավարներից էր և Եգիպտոսի սատրապը, առաջինն էր, ով ներդրեց նոր համակարգը, ինչը բերեց Պերդիկասի վախճանին։ Պտղոմեոսի ապստամբության արդյունքում կայրությունը նոր բաժանման ենթարկվեց։ Սելևկիոս I-ը, ով Պերդիկասից հետո կայսրության զորքերի գլխավոր հրամանատարն էր մեկնեց Բաբելոն, որտեղից սկսեց հավակնել կայսրության հիմնական տարածներին։ Սելևկիոսը մ. թ. ա. 312 թվականին հիմնեց Սելևկյանների կայսրությունը, նա տիրացավ ոչ միայն Բաբելոնին, այլ Մակեդոնացու կայսրության մեծ մասին։ Նա հիմնադրել է Սելևկիա և Անտիոք անունով քաղաքներ ինչպես ամբողջ պատմական Սիրիայում՝ Ասորիք, Փյունիկիա, Կիլիկիա, Հյուսիսային Միջագետք տարածաշրջաններում։
Սիրիայի տարածքում գտնվող Սելևկիա քաղաքը հիմնադրվել էր որպես հելլենիստական բնակավայր Սելևկյան կայսրության[6]։ Այն նստած էր Օրոնտեսի[6] արևմտյան ափին իր ակունքների մոտ՝ դիրքավորելով այն որպես հանգույց՝ այդ տարածքում ցամաքային առևտրի համար: Բնակավայրի ճշգրիտ վայրը մնում է անորոշ[8], քանի որ տարբեր ուսումնասիրողներ այն տեղադրում են ալ-Սուկեյլաբիայի[8], Ջիսր ալ-Շուղուրի կամ Բարայի մոտ[7], Պտղոմեոսը տեղադրում է քաղաքը Աֆամեայից (նախկին Պելլա) դեպի արևելք:
2-րդ դարից հետո այն սովորաբար հայտնի է եղել Սելևկոբելուս անունով[1]։
Ծանոթագրություններ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Cohen (2006), էջ. 135.
- ↑ Claudius Ptolemy, Geography, Bk. 5, Ch. 14, §12.
- ↑ Pliny the Elder, Natural History, Bk. 5, §82.
- ↑ 4,0 4,1 Bingham (1834), էջ. 306.
- ↑ Hazlitt (1851), էջ. 313.
- ↑ 6,0 6,1 6,2 Smith & al. (1862), էջ. 796.
- ↑ 7,0 7,1 7,2 Cohen (2006), էջ. 136.
- ↑ 8,0 8,1 Dodgeon & al. (1991), էջ. 361.
Գրականություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- Bingham, Joseph; և այլք: (1834), Origines Ecclesiasticae; or the Antiquities of the Christian Church, and Other Works, vol. II, London: William Straker.
- Dodgeon, Michael H.; և այլք: (1991), The Roman Eastern Frontier and the Persian Wars (AD 226–363): A Documentary History, London: Routledge, ISBN 0-415-10317-7.
- Cohen, Getzel M. (2006), Hellenistic Settlements in Syria, the Red Sea Basin, and North Africa, Hellenistic Culture and Society, Vol. 46, Los Angeles: University of California Press, ISBN 9780520931022
- Hazlitt, William (1851), The Classical Gazetteer: A Dictionary of Ancient Geography, Sacred and Profane, London: Whittaker & Co..
- Smith, William; և այլք: (1862), «Seleucia §3», A New Classical Dictionary of Greek and Roman Biography, Mythology, and Geography, Partially Based upon the Dictionary of Greek and Roman Biography and Mythology, New York: Harper & Bros..
- Μαρκιανός ο ερημίτης της Συρίας.
- Λεξικό της αρχαίας γεωγραφίας του Alexander MacBean και Samuel Johnson
- Compendium of ancient geography, Τόμος 1Από τον/την Jean Baptiste Bourguignon d' Anville
- Overtoom, Nikolaus (2020). Reign of Arrows: The Rise of the Parthian Empire in the Hellenistic Middle East. Oxford: Oxford University Press. ISBN 9780197680223.
- Chrubasik, Boris (2016). Kings and Usurpers in the Seleukid Empire. London: Oxford University Press. ISBN 9780198786924.
{{cite book}}: Text "Kings and Usurpers in the Seleukid Empire: The Men who would be King" ignored (օգնություն) - G. G. Aperghis, The Seleukid Royal Economy. The Finances and Financial Administration of the Seleukid Empire, Cambridge, 2004.
- Laurent Capdetrey, Le pouvoir séleucide. Territoire, administration, finances d'un royaume hellénistique (312–129 avant J.C.). (Collection "Histoire"). Rennes: Presses Universitaires de Rennes, 2007.
- D. Engels, Benefactors, Kings, Rulers. Studies on the Seleukid Empire between East and West, Leuven, 2017 (Studia Hellenistica 57).
- A. Houghton, C. Lorber, Seleucid Coins. A Comprehensive Catalogue, Part I, Seleucus I through Antiochus III, With Metrological Tables by B. Kritt, I-II, New York – Lancaster – London, 2002.
- R. Oetjen (ed.), New Perspectives in Seleucid History, Archaeology and Numismatics: Studies in Honor of Getzel M. Cohen, Berlin – Boston: De Gruyter, 2020
- Michael J. Taylor, Antiochus the Great (Barnsley: Pen and Sword, 2013).
- Wünsch, Julian (2022). Großmacht gegen lokale Machthaber: die Herrschaftspraxis der Seleukiden an den Rändern ihres Reiches. Wiesbaden: Harrassowitz Verlag. ISBN 9783447119054.