Սարգիս Արուտչյան

Սարգիս Արուտչյան
Ծնվել է	սեպտեմբերի 25, 1920
Ծննդավայր	Դոնի Ռոստով, Դոնի մարզ, ՌԽՖՍՀ
Վախճանվել է	մայիսի 12, 2000 (79 տարեկան)
Մահվան վայր	Լոս Անջելես, Կալիֆոռնիա, ԱՄՆ
Ազգություն	հայ
Քաղաքացիություն	ԽՍՀՄ և Հայաստան
Կրթություն	Փանոս Թերլեմեզյանի անվան գեղարվեստի պետական քոլեջ (1941) և Երևանի պետական գեղարվեստաթատերական ինստիտուտ (1950)
Մասնագիտություն	բեմանկարիչ և նկարիչ
Պարգևներ	, , ; , , և ՀԽՍՀ պետական մրցանակ (1975)
Կուսակցություն	ԽՄԿԿ

Սարգիս Տիգրանի Արուտչյան (սեպտեմբերի 25, 1920(1920-09-25)^[1]^[2], Դոնի Ռոստով, Դոնի մարզ, ՌԽՖՍՀ^[1]^[2] - մայիսի 12, 2000(2000-05-12), Լոս Անջելես, Կալիֆոռնիա, ԱՄՆ), հայ նկարիչ, ՀԽՍՀ ժողովրդական նկարիչ (1984)։ ՀԽՍՀ պետական մրցանակի դափնեկիր։ Հայրենական մեծ պատերազմի մասնակից^[3]։

Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Սարգիս Արուտչյանը ծնվել է 1920 թվականի սեպտեմբերի 25-ին, Դոնի Ռոստովում։ Միջնակարգ կրթություն ստացել է Երևանի Խաչատուր Աբովյանի անվան դպրոցում։ 1941 թվականին ավարտել է Երևանի Փանոս Թերլեմեզյանի անվան գեղարվեստի ուսումնարանը։ Դիպլոմային աշխատանքը հանձնելուց հետո մեկնել է ռազմաճակատ։

Ռազմական մկրտությունը ստացել է Շախտի քաղաքում։ Զինվորական երդում ընդունել է 73-րդ հրաձգային դիվիզիայի հրետանային 11-րդ գնդում։ Ռազմական մարտերին մասնակցել է Միլլերովո, Դոնեցկ, Վորոշիլովգրադ, Բատայսկ, Նավոչերկասկ, Ռոստով քաղաքներում, Հյուսիսային Կովկասում և այլուր։ 1943 թվականին կոնտուզիայից և ծանր հիվանդությունից հետո զորացրվել է։ Պարգևատրվել է «Կովկասի պաշտպանության համար», «Գերմանիայի դեմ տարած հաղթանակի համար» և բազմաթիվ մարտական այլ մեդալներով^[3]։

1950 թվականին ավարտել է Երևանի գեղարվեստի ինստիտուտը։ 1951 թվականին՝ ԵՊՀԹ, 1951-1970 թվականներին և 1985 թվականից՝ Սունդուկյանի անվան, 1970-1985 թվականներին` Երևանի օպերայի և բալետի թատրոնների գլխավոր նկարիչ^[4]։

Սարգիս Արուտչյանի հուշատախտակը Երևանում

Սարգիս Արուտչյանի աշխատանքներից գտնվում են Հայաստանի ազգային պատկերասրահում^[5]։

Պարգևներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

«Կովկասի պաշտպանության համար» մեդալ
«Գերմանիայի դեմ տարած հաղթանակի համար» մեդալ

Ստեղծագործություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ձևավորել է շուրջ 20 ներկայացում` «Մեծապատիվ մուրացկաններ», «Ատամնաբույժն արևելյան», «Ուշ լինի, նուշ լինի», «Պըլը-Պուղի», «Եզոպոս», «Տարօրինակ միսիս Սևիչ», «Աստղերց իջած մարդ», «Խաղ սիրո և պատահականության», «Ցիլինդր», «Խանումի արարքները», «Գնա մեռի, արի սիրեմ» և այլն։

Դրամատիկական ներկայացումների ձևավորումներ

Ա. Միլլերի «Սալեմի վհուկները», 1965
Դոստոևսկու «Ապուշը», 1968
Վիլյամ Շեքսպիրի «Օթելլո», 1969, երեքն էլ Գաբրիել Սունդուկյանի անվան ազգային ակադեմիական թատրոն
Ա. Անկիլովի «Զինվորի այրին», 1974, ՀՀ պետական մրցանակ, 1975, ԵՌԹ

Օպերային ներկայացումների ձևավորումներ՝

Ռոսսինիի, Սևիլյան սափրիչը, 1974
Պուչինիի «Բոհեմա», 1986

Ներկայացումներ է ձևավորել նաև Թբիլիսիի, Լենինգրադի, Դյոր Շոպրոնի (Հունգարիա) և այլ թատրոններում։

Ցուցահանդեսներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1946 թվականից մասնակցել է բազմաթիվ ցուցահանդեսների։ 1967 թվականին, մասնակցել է Սան Պաուլոյի համաշխարհային ցուցահանդեսին։ Անհատական ցուցահանդես է ունեցել Երևանում (1974)։

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 ^1,5 ^1,6 Հայկական սովետական հանրագիտարան (հայ.) / Վ. Համբարձումյան, Կ. Խուդավերդյան — 1974. — հատոր 2. — էջ 153.
↑ ^2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 Հայկական համառոտ հանրագիտարան (հայ.) — 1990. — հատոր 1.
↑ ^3,0 ^3,1 Մուսաները չլռեցին։ Հայաստանի մշակույթի գործիչները 1941-1945 թթ. հայրենական մեծ պատերազմում, զոհված հայ արվեստագետներ։ Գիրք I. - Եր.: Խորհրդային գրող, 1989 թ., 392 էջ:
↑ Ով ով է. Հայեր. Կենսագրական հանրագիտարան, հատոր առաջին, Երևան, 2005
↑ Սարգիս Արուտչյանի ստեղծագործությունները Հայաստանի ազգային պատկերասրահում

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 2, էջ 153)։

[_257d0336ed1244ea-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 ^1,5 ^1,6 Հայկական սովետական հանրագիտարան (հայ.) / Վ. Համբարձումյան, Կ. Խուդավերդյան — 1974. — հատոր 2. — էջ 153.

[_f2211eaa3c3b35a0-2] 2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 Հայկական համառոտ հանրագիտարան (հայ.) — 1990. — հատոր 1.

[books-3] 3,0 ^3,1 Մուսաները չլռեցին։ Հայաստանի մշակույթի գործիչները 1941-1945 թթ. հայրենական մեծ պատերազմում, զոհված հայ արվեստագետներ։ Գիրք I. - Եր.: Խորհրդային գրող, 1989 թ., 392 էջ:

[4] Ով ով է. Հայեր. Կենսագրական հանրագիտարան, հատոր առաջին, Երևան, 2005

[5] Սարգիս Արուտչյանի ստեղծագործությունները Հայաստանի ազգային պատկերասրահում

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]