Սառցե փոթորիկ
Սառցե փոթորիկ, հայտնի նաև որպես արծաթե փոթորիկ, ձմեռային փոթորիկի տեսակ, ինչին բնորոշ է սառցային անձրևը[1]։ ԱՄՆ ազգային եղանակային ծառայությունը սահմանում է սառցե փոթորիկը որպես փոթորիկ, որի ժամանակ առնվազն 6,4 մմ (0,25 դյույմ) սառույց է կուտակվում բաց մակերեսների վրա[2][3]։ Սովորաբար դրանք սաստիկ փոթորիկներ չեն, այլ սովորաբար դրանք ընկալվում են որպես մեղմ անձրևներ, որոնք գալիս են 0 աստիճանից ցածր ջերմաստիճանում:
Ձևավորում
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Սառույցի ձևավորումը սկսվում է մակերեսին ավելի մոտ գտնվող ենթասառցային օդի շերտից վերև գտնվող սառցակալած օդի շերտով: Սառեցված տեղումները հալչում են և վերածվում անձրևի, երբ անցնում են օդի տաք շերտով, այնուհետև սկսում են նորից սառչել ներքևի սառը շերտում: Եթե տեղումները սառչում են օդում, ապա ձնախառն անձրևի տեսքով ընկնում են գետնին։ Հակառակ դեպքում, անձրևի կաթիլները շարունակում են թափվել առանց սառչելու՝ անցնելով մակերևույթից անմիջապես վերև գտնվող օդի սառը շերտով։ Օդի այս բարակ շերտը սառեցնում է անձրևի կաթիլները մինչև 0 °C կամ 32 °F ցածր ջերմաստիճան: Այնուամենայնիվ, կաթիլներն իրենք չեն սառչում. այս երևույթը կոչվում է գերսառեցում (կամ «գերսառեցված կաթիլներ» առաջացում): Երբ այս գերսառեցված կաթիլները հարվածում են գետնին կամ 0 °C-ից (32 °F) ցածր ջերմաստիճան ունեցող որևէ այլ մակերեսի, ինչպիսիք են էլեկտրահաղորդման գծերը, ծառերի ճյուղերը կամ ինքնաթիռները, կուտակվում է սառույցի շերտ։ Սառը ջուրը հոսում է ներքև՝ ձևավորելով սառույցի աստիճանաբար խտացող թաղանթ, ինչը հանգեցնում է սառցակալած անձրևի ձևավորմանը[4][5][6]։
Թեև օդերևութաբանները կարող են կանխատեսել սառցե փոթորկի ժամանակը և վայրը, այնուամենայնիվ, որոշ փոթորիկներ տեղի են ունենում հանկարծակի, առանց նախազգուշացման[5]։ Միացյալ Նահանգներում սառցե փոթորիկների մեծ մասը տեղի է ունենում հյուսիս-արևելյան տարածաշրջանում, սակայն ավերիչ փոթորիկներ գրանցվել են նաև ավելի հարավում: 1994 թվականի փետրվարին սառցե փոթորիկը զգալի սառույցի կուտակումներ առաջացրեց մինչև Միսսիսիպի և վնասներ պատճառեց ինը նահանգներում[7][8]։
Հետևանքներ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Սառցե փոթորկի ժամանակ սառցակալած անձրևը ծածկում է ամեն ինչ սառույցի հաստ, հարթ շերտով[9]։ Բացի մեքենա վարելու և քայլելու վտանգավոր պայմաններից, սառույցի ծանրությունը կարող է հանգեցնել ծառերի ճյուղերի կամ նույնիսկ ամբողջ ծառերի ճաքճքմանը: Ճյուղերի անկումը կարող է փակել ճանապարհները, քանդել էլեկտրահաղորդման գծերն ու հեռախոսագծերը և պատճառել այլ վնասներ: Նույնիսկ եթե ծառերն ու ճյուղերը չեն ընկնում, սառույցի կշիռն ինքնին կարող է հեշտությամբ կոտրել էլեկտրահաղորդման գծերը, կոտրել և տապալել կոմունալ սյուները, իսկ որոշ դեպքերում նույնիսկ պողպատե էլեկտրական սյուները: Դա կարող է մարդկանց թողնել առանց էլեկտրականության մի քանի օր կամ նույնիսկ մեկ ամիս: Ըստ օդերևութաբանների մեծամասնության՝ ընդամենը 6,4 մմ (0,25 դյույմ) սառույցը կարող է ավելացնել մոտավորապես 230 կգ (500 ֆունտ) քաշ յուրաքանչյուր հաղորդման գծի վրա: Սառցե փոթորիկների վնասը կարող է հանգեցնել խոշոր քաղաքների լիակատար կործանմանը։
Բացի այդ, սառցե փոթորիկների ժամանակ էլեկտրաէներգիայի խափանումներն անուղղակիորեն առաջացնում են բազմաթիվ հիվանդություններ և մահեր՝ ածխածնի երկօքսիդի (CO) ոչ դիտավորյալ թունավորման պատճառով: Ցածր մակարդակներում CO թունավորումն առաջացնում է այնպիսի ախտանիշներ, ինչպիսիք են սրտխառնոցը, գլխապտույտը, հոգնածությունը և գլխացավը, բայց բարձր կոնցենտրացիաների դեպքում դա կարող է հանգեցնել ուշագնացության, սրտի անբավարարության և մահվան[10]։ Սառցե փոթորիկների ժամանակ ածխածնի երկօքսիդի թունավորման համեմատաբար բարձր մակարդակը պայմանավորված է ջեռուցման և պատրաստման այլընտրանքային մեթոդների կիրառմամբ էլեկտրաէներգիայի երկարատև անջատումների ժամանակ, որոնք հաճախ տեղի են ունենում ուժեղ սառցե փոթորիկներից հետո[11]։ Գազի գեներատորները, փայտածուխի և պրոպանի գրիլները և կերոսինի ջեռուցիչները կարող են նպաստել ածխածնի երկօքսիդի կուտակմանը, հատկապես, երբ օգտագործվում են ներսում[10]։ CO-ն առաջանում է, երբ սարքերը վառելիք են այրում առանց բավարար թթվածնի[12], օրինակ՝ նկուղներում և այլ փակ տարածքներում:
Սառցե փոթորիկների ժամանակ էլեկտրաէներգիայի անջատումները կարող են նաև հանգեցնել հիպոթերմիային, իսկ որոշ դեպքերում՝ մահվան: Բացի այդ, խողովակների մեջ ջրի սառեցումը կարող է հանգեցնել դրանց պայթելուն:
Պատկերասրահ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]-
Սառույցով պատված ծառ -
Սառույցով պատված սոճու կոն -
Սառցե փոթորիկից հետո ճյուղի վրա սառույցի կուտակում -
Մեքենան սառցե փոթորիկից հետո -
Սառցե փոթորիկից վնասված լացող ուռենի
Ծանոթագրություններ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- ↑ «NASA Earth Data». NASA. 2022. Արխիվացված է օրիգինալից 2022-10-13-ին. Վերցված է 2022-07-25-ին.
- ↑ Hauer, Richard J.; Dawson, Jeffrey O.; Werner, Les P. (2006). Trees and Ice Storms - The Development of Ice Storm-Resistant Urban Tree Populations (2 ed.). College of Natural Resources, University of Wisconsin–Stevens Point, and the Department of Natural Resources and Environmental Sciences and the Office of Continuing Education, University of Illinois at Urbana-Champaign. Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) February 21, 2007-ին.
- ↑ «NOAA Weather Glossary». National Weather Service. 2022.
- ↑ Gay, David A.; Robert E. Davis (1993-12-30). «Freezing rain and sleet climatology of the southeastern USA». Climate Research. 3 (1): 209–220. Bibcode:1993ClRes...3..209G. doi:10.3354/cr003209.
- ↑ 5,0 5,1 «Ice Storms». City of Savannah, Georgia. Արխիվացված է օրիգինալից 2007-07-28-ին. Վերցված է 2009-01-08-ին.
- ↑ University of Illinois. «Cyclones and Fronts: the definition of freezing rain». Վերցված է 2009-01-09-ին.
- ↑ Irland, Lloyd C. (2000-11-15). «Ice Storms and forest impacts». The Science of the Total Environment. 262 (1): 231–242. Bibcode:2000ScTEn.262..231I. doi:10.1016/S0048-9697(00)00525-8. ISSN 0048-9697. PMID 11087029.
- ↑ «WS Jackson, MS--February 1994 Delta Ice Storm». National Weather Service. 2022.
- ↑ «Ice Storm Facts for Kids». Fast Facts for Kids. 2022.
- ↑ 10,0 10,1 Hartling, L.; Brison, R.J.; Pickett, W. (November 1998). «Cluster of Unintentional Carbon Monoxide Poisonings Presenting to the Emergency Departments of Kingston, Ontario during 'Ice Storm 98'». Canadian Journal of Public Health. 89 (3): 388–390. doi:10.1007/BF03404080. PMC 6990320. PMID 9926497. Արխիվացված է օրիգինալից 2011-07-06-ին. Վերցված է 2009-11-28-ին.
- ↑ Wrenn, K.; Conners, G.P. (1997). Carbon monoxide poisoning during ice storms: A tale of two cities (4 ed.). Journal of Emergency Medicine.
- ↑ Griefe, A.L.; Goldenhar, L.M.; Freund, E. (1997). Carbon monoxide poisoning from gasoline-powered engines: Risk perception among midwest flood victims (3 ed.). American Journal of Public Health.
Արտաքին հղումներ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը] | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Սառցե փոթորիկ» հոդվածին։ |
