Սանջայ Գանդի

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Սանջայ Գանդի
 
Կուսակցություն՝ Հնդկական ազգային կոնգրես
Կրթություն՝ Դուն դպրոց և Ուելհեմի տղաների դպրոց
Մասնագիտություն՝ քաղաքական գործիչ
Դավանանք հինդուիզմ
Ծննդյան օր դեկտեմբերի 14, 1946(1946-12-14)[1][2]
Ծննդավայր Նյու Դելի, Հնդկաստան
Վախճանի օր հունիսի 23, 1980(1980-06-23)[1][2] (33 տարեկան)
Վախճանի վայր Նյու Դելի, Հնդկաստան
Քաղաքացիություն  Հնդկաստան[3][4],  Բրիտանական Հնդկաստան և  Հնդկաստանի տիրապետություն
Հայր Ֆերոզ Գանդի
Մայր Ինդիրա Գանդի
Ամուսին Մանեկա Գանդի[5]
Զավակներ Վարուն Գանդի

Սանջայ Գանդի (հինդի՝ संजय गांधी, անգլ.՝ Sanjay Gandhi, դեկտեմբերի 14, 1946(1946-12-14)[1][2], Նյու Դելի, Հնդկաստան - հունիսի 23, 1980(1980-06-23)[1][2], Նյու Դելի, Հնդկաստան), հնդիկ քաղաքական և պետական գործիչ։

Ինդիրա Գանդիի կրտսեր որդին։

1970-ական թվականներին դիտարկվում էր որպես վարչապետի պաշտոնում նրա հաջորդողը[6]։ Հնդկական ազգային կոնգրեսի անդամ։

Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Վաղ տարիներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Սանջայ Գանդին ծնվել է 1946 թվականի դեկտեմբերի 14-ին Նյու Դելիում՝ Ֆերոզ Գանդիի և Ինդիրա Գանդիի ընտանիքում[7]։ Նրա պապը Ջավահառլալ Ներուն էր՝ անկախ Հնդկաստանի առաջին վարչապետը։ Սանջայը սովորել է մի քանի մասնավոր դպրոցներում, որոնցից է Դեհրադունի միջնակարգ դպրոցը[8], բայց այդպես էլ բարձրագույն կրթություն չի ստացել։ Որոշ ժամանակ Սանջայն ապրել է Մեծ Բրիտանիայում և աշխատել «Ռոլս Ռոյս» ընկերությունում[9][10]։ Հնդկաստան վերադառնալուց հետո հանդես է եկել «ժողովրդական մեքենայի» ստեղծման նախագծով։ Սանջայի գլխավորած «Maruti» ընկերությունը ստացել է պետական բազմակողմանի աջակցություն։  Դա հնդկական ընդդիմության կողմից մեղադրանքներ է առաջացրել վարչապետ Ինդիրա Գանդիի հասցեին։ Սանջայի կյանքի ընթացքում «ժողովրդական ավտոմեքենաների» արտադրությունն այդպես էլ չի սկսվել։

Դերն արտակարգ դրության ժամանակ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1970-ական թվականների կեսերի Հնդկաստանի քաղաքական ճգնաժամն ավարտվել է Ինդիրա Գանդիի՝ 1975 թվականին երկրում արտակարգ դրություն հայտարարելով։ Սահմանափակված էր ԶԼՄ-ների ազատությունը, ձերբակալվել էին ընդդիմության բազմաթիվ առաջնորդներ։ Այդ ժամանակ Սանջայ Գանդին հնդկական քաղաքականությունում դարձել է առանցքային դեմքերից մեկը, սակայն պաշտոնապես ոչ մի պաշտոնական պաշտոն չի զբաղեցրել, բայց փաստացի վճռական դեր է խաղացել Հնդկական ազգային կոնգրեսի քաղաքականության որոշման գործում։ Սանջայի պնդմամբ՝ աշխատանքից հեռացվել են Ինդիրա Գանդիի գրասենյակի շատ անդամներ, որոնք չէին աջակցել վարչապետի կուրսին։ Կառավարամետ մամուլը սկսել էր մեծ ուշադրություն դարձնել Սանջայի գործունեությանը, քանի որ նա դիտարկվում էր որպես կառավարության ապագա ղեկավար։ Սանջայն առաջարկել է սեփական «5 կետի ծրագիրը», որն ուղղված է եղել անգրագիտության և անձեռնմխելիության դեմ պայքարին[11]։

Դելիում հետնախորշերի ոչնչացման Սանջայի խիստ միջոցները նրանից հեռացրել են բնակչության ցածր շերտերին[12]։ Տխուր հայտնիություն էր նաև ստացել Հնդկական ազգային կոնգրեսի կողմից անցկացվող ծնելիության սահմանափակման քաղաքականությունը, որը որոշ դեպքերում վերածվել է տղամարդկանց բնակչության զանգվածային բռնի ստերջացման։ Հնդկական ազգային կոնգրեսում ստեղծվել էր ընդդիմություն, որն ուղղված էր ընդդեմ Ինդիրա Գանդիի և Սանջայ Գանդիի։ 1977 թվականին արտակարգ դրության վերացումից հետո Հնդկական ազգային կոնգրեսը պարտվել է ընտրություններում, իսկ Սանջայ Գանդին խորհրդարան չի ընտրվել։

Անձնական կյանք[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1974 թվականին Սանջայ Գանդին ամուսնացել է 18-ամյա Մանեկա Անանդի հետ[13]։ Սանջայի մահից քիչ առաջ ծնվել է նրա որդին։ 2014 թվականից Մանեկան Նարենդրա Մոդիի գրասենյակում զբաղեցնում է մայրության և մանկության հարցերով նախարարի պաշտոնը։

Վերջին տարիներ և մահ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1977 թվականից մինչև 1980 թվականը եղել է Ջանատա փարթիի կառավարության ընդդիմության առաջնորդներից մեկը[14][15][16]։ 1980 թվականին Հնդկական ազգային կոնգրեսն ամբողջ երկրում վերականգնել է իր դիրքերը[17]. Ինդիրա Գանդին հաղթել է երկու շրջաններում, իսկ Սանջայը՝ Ամետհիում[18][19][20]։ Իշխանության վերադառնալուց հետո Սանջայը կրկին դարձել էր կառավարության առաջնորդներից մեկը՝ 1980 թվականին զբաղեցնելով Հնդկական ազգային կոնգրեսի գլխավոր քարտուղարի պաշտոնը։ Սակայն հունիսի 23-ին Սանջայը կործանվել է մարզական ինքնաթիռով՝ չպարզված հանգամանքներում[21][22]։

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Munzinger Personen (գերմ.)
  3. ↑ http://www.nytimes.com/1984/07/31/world/a-gandhi-gandhi-race-splits-the-nehru-dynasty.html
  4. ↑ https://eci.gov.in/files/category/97-general-election-2014/
  5. ↑ https://m.tribuneindia.com/2002/20020210/spectrum/book5.htm
  6. ↑ «ДОЛЖНОЕ ВОЗДАДУТ ПОТОМКИ — Власть — gazeta.zn.ua». Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ մայիսի 14-ին. Վերցված է 2019 թ․ դեկտեմբերի 15-ին.
  7. ↑ Carol Dommermuth-Costa (2002). Indira Gandhi: Daughter of India. Twenty-First Century Books. էջ 60. ISBN 978-0-8225-4963-5.
  8. ↑ «Раджив и его младший брат Санджай | Институт социально-политических исследований». Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ փետրվարի 26-ին. Վերցված է 2014 թ․ մայիսի 13-ին.
  9. ↑ First Woman of India St. Petersburg Times, 10 January 1966.
  10. ↑ «Maruti and Sanjay Gandhi: The history of an illicit, extraordinary love affair». Motoroids.
  11. ↑ Subodh Ghildiyal (2010 թ․ դեկտեմբերի 29). «Cong blames Sanjay Gandhi for Emergency 'excesses'». Times Of India. Արխիվացված է օրիգինալից 2011 թ․ օգոստոսի 28-ին. Վերցված է 2013 թ․ հունվարի 19-ին.
  12. ↑ Индийцы против Индиры
  13. ↑ «Quiet Wedding in New Delhi». The Milwaukee Journal. New Delhi. AP. 1974 թ․ դեկտեմբերի 3. Վերցված է 2013 թ․ հունվարի 19-ին.(չաշխատող հղում)
  14. ↑ Maramkal, M-B (2013). «Chikmagalur remembers Indira Gandhi». No. 20 November. Times of India.
  15. ↑ «Mrs. Gandhi is Jeered». The Spokesman-Review. 1978 թ․ նոյեմբերի 21. Վերցված է 2017 թ․ ապրիլի 9-ին.
  16. ↑ «How Fernandes ran a high-voltage campaign for Chikkamagaluru bypoll - Times of India».
  17. ↑ «Indira Gandhi becomes Indian prime minister - Jan 19, 1966 - HISTORY.com». HISTORY.com. Վերցված է 2017 թ․ դեկտեմբերի 5-ին.
  18. ↑ Vijay Sanghvi (2006). The Congress, Indira to Sonia Gandhi. Gyan Publishing House. էջ 130. ISBN 978-81-7835-340-1.
  19. ↑ Subrata Kumar Mitra; Mike Enskat; Clemens Spiess (2004). Political Parties in South Asia. Greenwood Publishing Group. էջ 40. ISBN 978-0-275-96832-8.
  20. ↑ «Путь от Аметхи до Южного блока | Институт социально-политических исследований». Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ մայիսի 13-ին. Վերցված է 2014 թ․ մայիսի 13-ին.
  21. ↑ «Е.Пахомов — Отказавшаяся от рая: штрихи к портрету Сони Ганди | ЦентрАзия». Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ մարտի 4-ին. Վերցված է 2019 թ․ դեկտեմբերի 15-ին.
  22. ↑ «Three attempts were made to kill Sanjay Gandhi: WikiLeaks». The Times of India. 2013 թ․ ապրիլի 11.
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Սանջայ Գանդի» հոդվածին։
 ⛭ 
  Թեմատիկ կայքեր
Բառարաններ և հանրագիտարաններ
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Սանջայ_Գանդի&oldid=9457675» էջից