Սալբուտամոլ

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Jump to navigation Jump to search
Սալբուտամոլ
Salbutamol Enantiomers Structural Formulae.png
Քիմիական բանաձև C₁₃H₂₁NO₃
Մոլային զանգված 239,152 զանգվածի ատոմական միավոր[1] գ/մոլ
Քիմիական հատկություններ
Դասակարգում
CAS համար 18559-94-9
PubChem 2083
EINECS համար 242-424-0
SMILES CC(C)(C)NCC(C1=CC(=C(C=C1)O)CO)O
ЕС 242-424-0
ChEBI 1999
Եթե հատուկ նշված չէ, ապա բոլոր արժեքները բերված են ստանդարտ պայմանների համար (25 °C, 100 կՊա)

Սալբուտամոլ, հայտնի է նաև ալբուտերոլ և վաճառքային Վենտոլին անվանումներով[2], դեղանյութ, որը թոքերում բացում է միջին և խոշոր շնչուղիները[3]: Օգտագործվում է բրոնխային ասթմայի, այդ թվում նաև ասթմային նոպայի, ֆիզիկական լարվածությամբ պայմանավորված բրոնխոսպազմների (բրոնխոնեղացումների) և թոքերի քրոնիկ օբստրուկտիվ հիվանդության (ԹՔՕՀ) բուժման համար[3]: Այն կարելի է կիրառել նաև հիպերկալիեմիայի (արյան մեջ կալիումի բարձր մակարդակ) բուժման մեջ[4]: Սալբուտամոլը սովորաբար օգտագործվում է ինհալիատորով կամ ցողացրով (նեբուլայզեր), բայց հասանելի են նաև հաբերի և ներերակային լուծույթների տեսքով[3][5]: Ինհալիատորային միջոցների ազդցությունը սովորաբար սկսվում է դեղանյութի ընդունումից 15 րոպե անց և տևում է 2-6 ժամ[3]:

Հաճախ հանդիպող կողմնակի երևույթներն են՝ դող, գլխացավ, հաճախասրտություն, գլխապտույտ և տագնապի զգացում[3]: Վտանգավոր կողմնակի երևույթներից կարող են լինել բրոնխոսպազմի խորացումը, անկանոն սրտային կծկումները, հիպոկալիեմիան (արյան մեջ կալիումի ցածր մակարդակ)[3]: Սալբուտամոլը թույլատրվում է օգտագործել հղիության ընթացքում և կրծքով կերակրման ժամանակ, սակայն անվտանգությունն ամբողջովին պարզ չէ[3][6]: Հանդիսանում է կարճատև ազդեցության β2-ադրենալինային ընկալիչների համակորդ (ագոնիստ) և իր ազդեցությունը թողնում է շնչուղիների հարթ մկանները թուլացնելու շնորհիվ[3]:

Սալբուտամոլն առաջին անգամ ստեղծվել է Մեծ Բրիտանիայում 1967 թվականին և այնտեղ վաճառքի համար հասանելի է դարձել 1969 թվականին[7]: ԱՄՆ-ում բժշկական օգտագործման համար հաստատվել է 1982 թվականին[3]: Այն ընդգրկված է ԱՀԿ-ի (Առողջապահության Համաշխարհային Կազմակերպություն) հիմնական դեղանյութերի ցանկում (World Health Organization's List of Essential Medicines), և բժշկության մեջ անհրաժեշտ ամենաարդյունավետ ու անվտանգ դեղամիջոցներից է[8]: Հասանելի է որպես գեներիկ դեղորայք[3]:

2014 թվականի տվյալների համաձայն, զարգացող երկրներում 200 դեղաչափով ինհալիացիոն դեղաձևի արժեքը կազմում է 1.12-2.64 ամերիկյան դոլար[9]: ԱՄՆ-ում բուժման մեկամսյա կուրսի համար անհրաժեշտ է 25-50 ամերիկյան դոլար[10]:

Կիրառման ցուցումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Սալբուտամոլը սովորաբար օգտագործվում է բրոնխոսպազմների (ցանկացած պատճառի դեպքում՝ ալերգային ծագման բրոնխային ասթմա կամ ֆիզիկական ծանրաբեռնվածությամբ խթանված ասթմա), թոքերի քրոնիկ օբստրուկտիվ հիվանդությունների բուժման ժամանակ[3]: Որպես կարճատև ազդեցության բրոնխոլայնիչ օգտագործվում է բրոնխային ասթմայի նոպայի թուլացման համար, նաև հանդիսանում է անհետաձգելի բուժօգնության համար կիրառվող ինհալիատորների կազմի ամենատարածված դեղամիջոցներից մեկը[11]:

β2 ընկալիչների նկատմամբ համակորդ հատկության շնորհիվ, սալբուտամոլն օգտագործվում է նաև մանկաբարձության ոլորտում: Ներերակային սալբուտամոլն օգտագործվում է որպես տոկոլիտիկ թուլացնելով արգանդի հարթ մկանները, կանխարգելում է վաղաժամ ծննդաբերությունը: Չնայած, այն գերադասելի է ատոսիբանից և րիտոդրինից՝ սալբուտամոլի դերը մեծամասամբ փոխարինվել է կալցիումական անցուղիների պաշարիչ հանդիսացող նիֆեդիպինով, որն ավելի արդյունավետ է, ավելի տոլերանտ է (տանելի) և ներքին ընդունման ուղիով ներմուծվող դեղաձև է[12]:

Սալբուտամոլն օգտագործվում է սուր հիպերկալիեմիայի բուժման ժամանակ, քանի որ այն խթանում է կալիումի հոսքը դեպի բջիջներ՝ դրանով իսկ նվազեցնելով արյան մեջ կալիումի մակարդակը[4]:

Կողմնակի երևույթներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ամենատարածված կողմնակի երևույթներն են՝ փոքր ցնցումները, տագնապը, գլխացավը, մկանային կծկումը, բերանի չորությունը և սրտխփոցը[13]: Այլ երևույթներից են՝ հաճախասրտությունը, առիթմիան, մաշկի հիպերեմիան (գերարյունություն), սրտամկանի իշեմիա, քնի և վարքի խանգարում[13]: Հազվադեպ հանդիպող, բայց կարևոր ալերգիկ կողմնակի երևույթներն են՝ պարադոքսալ բրոնխոսպազմները, եղնջացանը, անգիոնևրոտիկ այտուցը (անոթայտուց), հիպոտենզիան (արյան ճնշման իջեցում) և թմբիրը (կոլլապս): Դեղանյութի բարձր դեղաչափերը կամ երկարատև օգտագործումը կարող է հանգեցնել հիպոկալիեմիայի, որը հատկապես կարևոր է երիկամային անբավարարություն ունեցող և միզամուղներ ու քսանթինի ածանցյալներ օգտագործող հիվանդների համար[13]:

Ֆարմակոլոգիա[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Սալբուտամոլի բութիլ խումբը նրան ավելի ընտրողական է դարձնում β2 ընկալիչների համար[14], որոնք կազմում են բրոնխային ընկալիչների հարթ մկանների գերակշռող մասը: Այս ընկալիչների ակտիվացման արդյունքում ադենոզինեռֆոսֆորական թթուն (ԱԵՖ) ադենիլիլ ցիկլազա ֆերմենտի մասնակցությամբ փոխակերպվում է ցիկլային ադենոզին մոնոֆոսֆորական թթվի (ցԱՄՖ), սկսվում է ազդանշանային կասկադը, որն ավարտվում է միոզինի ֆոսֆորիլացման արգելակմամբ և ներբջջային տարածությունում կալցիումի իոնների խտության նվազեցմամբ (միոզինի ֆոսֆորիլացումն ու կալցիումի իոններն անրաժեշտ են մկանների կծկման համար): ՑԱՄՖ-ի մակարդակի բարձրացումն արգելակում է շնչուղիներում գտնվող բորբոքային բջիջներին, ինչպիսիք են բազոֆիլները, էոզինոֆիլները և պարարտ բջիջները, և ցիտոկինների ու բորբոքային միջնորդանյութերի արտազատումը[15][16]: Սալբուտամոլը և β2 ընկալիչների այլ համակորդներ բարձրացնում են կալցիումի և կալիումի իոնների հանդեպ զգայուն անցուղիների անցանելիությունը՝ հանգեցնելով գերբևեռացման և բրոնխների հարթ մկանների թուլացման[17]:

Սալբուտամոլը, կա՛մ երիկամներում անմիջապես ենթարկվում է ֆիլտրացիայի, կա՛մ էլ սկզբում փոխակերպվում է 4՛-Օ-սուլֆատի և արտազատվում մեզի միջոցով[5]:

Քիմիա[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

(R)-(−)-սալբուտամոլ (վերևում) և (S)-(+)-սալբուտամոլ (ներքևում)

Կառուցվածք և ակտիվություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Սալբուտամոլը վաճառվում է ռացեմացված խառնուրդների տեսքով: (R)-(-)-էնանտիոմերը (ԿԻՊ-ի (Կան-Իգնոլդ-Պրելոգ) դասակարգում), որը ձախ կողմում գտնվող նկարի մեջ պատկերված է վերևում, պատասխանատում է դեղաբանական ազդեցության համար: (S)-(+)-էնանտիոմերն (ներքևում պատկերված) արգելակում է իր և ֆարմակոլոգիապես ակտիվ էնանտիմերների էլիմինացիան[18]: (S)-(+)-էնանտիոմերի դանդաղ նյութափոխանակությունը հանգեցնում է թոքերում վերջինիս կուտակմանը, ինչը կարող է առաջացնել շնչուղիների հիպերռեակտիվականություն և բորբոքում[19]:




Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Սալբուտամոլը հայտնաբերվել է 1966 թվականին, Ալլեն և Հանբուրիս ֆարմակոլոգիական ընկերության լաբորոտրորիայում Դեյվիդ Ջեքի և նրա գլխավորած թիմի կողմից (Ուեյր, Հարդֆորդշիր, Անգլիա) և թողարկվել է Վենտոլին անվամբ 1969 թվականին[20]:

1972 թվականին Մյունհենյան Օլիմպիադան առաջին Օլիմպիադան էր, որի ժամանակ իրականացվեցին հակադոպինգային միջոցառումներ, և այդ ժամանակներին բետա-2 ընկալիչների համակորդները համարվում էին ստիմուլյատորներ: Այդ խաղերի ժամանակ ինհալյացիոն սալբուտամոլները հակացուցված էին, բայց 1986 թվականից թույլատրված էին (չնայած այդ ժամանակ բետա-2 ընկալիչների համակորդների հաբային տարբերակներ չկային): 1990-ականներին բրոնխային ասթմա ունեցող և դրա բուժման համար բետա-2 ընկալիչների համակորդներ օգտագործող մարզիկների քանակի կտրուկ ավելացման հետևանքով նրանք պետք է ապացուցեին, որ ունեն բրոնխային ասթմա, որպեսզի կարողանային ընդունել ինհալիացիոն դեղանյութը[21]:

Հասարակություն և մշակույթ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Սալբուտամոլի 200 դեղաչափի միջազգային մեծածախ արժեք[9]

Արժեք[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

2014 թվականի տվյալների համաձայն, զարգացող երկրներում 200 դեղաչափով ինհալիացիոն դեղաձևի արժեքը կազմում է 1.12-2.64 ամերիկյան դոլար[9], իսկ ըստ 2015 թվականի տվյալների՝ Միացյալ Թագավորությունում կազմում է 1,50 բրիտանական ֆունտ ստերլինգ[22]: ԱՄՆ-ում բուժման մեկամսյա կուրսը կազմում է 25-50 ամերիկյան դոլար[10]:

Անվանումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Դեղամիջոցի՝ որպես սալբուտամոլ, անվանումն ընդունված է ամբողջ աշխարհում, իսկ ԱՄՆ-ում այն հայտնի է որպես ալբուտերոլ: Դեղանյութը սովորաբար արտադրվում և տարածվում է սուլֆատական աղի տեսքով (սալբուտամոլի սուլֆատ):

Առաջին անգամ այն վաճառվել է Ալլեն և Հանբուրիս ֆարմակոլոգիական ընկերության (Մեծ Բրիտանիա) կողմից Վենտոլին վաճառքային անվան տակ, և այդ օրվանից օգտագործվում է բրոնխային ասթմայի բուժման մեջ[23]: Դեղամիջոցը վաճառվում է ամբողջ աշխարհում՝ տարբեր անվանումներով[2]:

Վենտոլինի 2մգ հաբեր GSK (Թուրքիա)

Դոպինգ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

2011 թվականի տվյալների համաձայն չկար ոչ մի տեղեկություն այն մասին, որ սալբուտամոլի ներշնչման ժամանակ դիտվում է ֆիզիկական ակտիվության բարձրացում, սակայն կան դեղանյութի այդպիսի արդյունքների մասին տարբեր տեղեկություններ՝ ներքին ընդունման և ներերակային ուղիներով դրա ներմուծման ժամանակ[24][25]: 2011 թվականից ՀՀԴԿ-ն (Համաշխարհային Հակադոպինգային Կոդեքս) թույլատրեց սալբուտամոլի (առավելագույնը 1600 մկգ 24 ժամվա ընթացքում) և սալմետերոլի ինհալիացիոն տարբերակների օգտագործումը օլիմպիական մարզիկների շրջանում[26][27]:

Դեղանյութի չարաշահումը կարող է հաստատվել արյան պլազմայում և մեզի մեջ դրա հայտնաբերմամբ, որի խտությունը սովորաբար գերազանցում է 1000 նգ/մլ: Սալբուտամոլն ունի կարճ կիսատրոհման պարբերություն, որը նրա 4 մգ դեղաչափով ներքին ընդունման դեպքում կազմում է 5-6 ժամ, և դրա պատճառով այն մեզի մեջ կարելի է հայտնաբերել 24 ժամվա ընթացքում[28][29][30][31]:

Հետազոտություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Սալբուտամոլը փորձարկվել է Dok-7 գենի մուտացիայի հետ կապված բնածին միասթենիկ համախտանիշի ենթատիպերի ժամանակ[32]:

Դա նաև թեստավորվել է ողնաշարի մկանային ատրոֆիայի բուժման համար իրականացվող հետազոտություններում: Ենթադրվում է, որ այն խթանում է SMN2 գենի այլընտրանքային սփայսինգը, մեծացնելով SMN սպիտակուցի քանակը, որի պակասը դիտարկվում է որպես հիվանդության պատճառ[33][34]:

Օգտագործումը անասնաբուժության ոլորտում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Սալբուտամոլի ցածր թունայնությունը դարձնում է նրան անվնաս շատ կենդանիների համար, հեևաբար հանդիսանում է շատ տեսակերի մոտ հանդիպող շնչուղիների սուր օբստրուկցիաների բուժման ընտրության դեղամիջոց[19]: Այն սովորաբար օգտագործվում է կատուների ու շների բրոնխոսպազմների, և որպես բրոնխոլայնիչ՝ ձիերի շնչուղիների կրկնվող օբստրուկցիաների բուժման համար: Սալբուտամոլը կարող է օգտագործվել նաև անհետաձգելի իրավիճակներում՝ կատուների ասթմային նոպաների բուժման համար[35][36]:

Թունավոր ազդեցությունների հասունացման համար հարկավոր է դեղանյութի շատ բարձր դեղաչափեր, իսկ գերդոզավորումների շատ դեպքեր կապված են նրա հետ, որ շներն ուտում են հաբերը կամ ծակում են դեղամիջոցը պարունակող ինհալիատորների սրվակները[37]:

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. ↑ 1,0 1,1 Salbutamol
  2. ↑ 2,0 2,1 «Salbutamol»։ Drugs.com։ Արխիվացված օրիգինալից 2016-03-30-ին։ Վերցված է April 11, 2016 
  3. ↑ 3,00 3,01 3,02 3,03 3,04 3,05 3,06 3,07 3,08 3,09 3,10 «Albuterol»։ Drugs.com։ The American Society of Health-System Pharmacists։ Արխիվացված օրիգինալից 2015-12-08-ին։ Վերցված է Dec 2, 2015 
  4. ↑ 4,0 4,1 Mahoney BA, Smith WA, Lo DS, Tsoi K, Tonelli M, Clase CM (18 April 2005)։ «Emergency interventions for hyperkalaemia.»։ The Cochrane Database of Systematic Reviews (2): CD003235։ PMID 15846652։ doi:10.1002/14651858.CD003235.pub2 
  5. ↑ 5,0 5,1 Starkey ES, Mulla H, Sammons HM, Pandya HC (September 2014)։ «Intravenous salbutamol for childhood asthma: evidence-based medicine?»։ Archives of Disease in Childhood 99 (9): 873–7։ PMID 24938536։ doi:10.1136/archdischild-2013-304467։ Արխիվացված օրիգինալից-ից 2017-09-08-ին 
  6. ↑ Yaffe Sumner J. (2011)։ Drugs in pregnancy and lactation: a reference guide to fetal and neonatal risk (9th ed.)։ Philadelphia: Wolters Kluwer Health/Lippincott Williams & Wilkins։ էջ 32։ ISBN 9781608317080։ Արխիվացված օրիգինալից 2015-12-08-ին 
  7. ↑ Landau Ralph (1999)։ Pharmaceutical innovation: revolutionizing human health։ Philadelphia: Chemical Heritage Press։ էջ 226։ ISBN 9780941901215։ Արխիվացված օրիգինալից 2015-12-08-ին 
  8. ↑ «WHO Model List of Essential Medicines (19th List)»։ World Health Organization։ April 2015։ Արխիվացված օրիգինալից 13 December 2016-ին։ Վերցված է 8 December 2016 
  9. ↑ 9,0 9,1 9,2 «Salbutamol»։ International Drug Price Indicator Guide։ Վերցված է 5 December 2015 
  10. ↑ 10,0 10,1 Hamilton Richart (2015)։ Tarascon Pocket Pharmacopoeia 2015 Deluxe Lab-Coat Edition։ Jones & Bartlett Learning։ էջ 448։ ISBN 9781284057560 
  11. ↑ Hatfield Heather։ «Asthma: The Rescue Inhaler -- Now a Cornerstone of Asthma Treatment»։ WebMD։ Արխիվացված օրիգինալից 2017-07-16-ին։ Վերցված է 2017-06-27 
  12. ↑ Rossi S (2004)։ Australian Medicines Handbook։ AMH։ ISBN 978-0-9578521-4-3 
  13. ↑ 13,0 13,1 13,2 «3.1.1.1 Selective beta2 agonists – side effects»։ British National Formulary (57 ed.)։ London: BMJ Publishing Group Ltd and Royal Pharmaceutical Society Publishing։ March 2008։ ISBN 978-0-85369-778-7 
  14. ↑ Lemke T.L., Williams D.A., Roche V.F., Zito S.W. (2013)։ Foye's Principles of Medicinal Chemistry։ Philadelphia, PA: Lippincott Williams & Wilkins։ էջեր 1314–1320։ ISBN 9781609133450։ OCLC 748675182։ Արխիվացված օրիգինալից 2017-09-08-ին 
  15. ↑ Albuterol Sulfate". Rx List: The Internet Drug Index. Archived from the original on 2014-07-18. Retrieved 2014-07-13.
  16. ↑ Papich Mark G. (2007)։ «Albuterol Sulfate»։ Saunders Handbook of Veterinary Drugs (2nd ed.)։ St. Louis, Mo: Saunders/Elsevier։ էջեր 10–11։ ISBN 9781416028888 
  17. ↑ US Department of Health and Human Services (2017-04-28)։ «Albuterol - Medical Countermeasures Database»։ CHEMM։ Արխիվացված օրիգինալից 2017-08-03-ին։ Վերցված է 2017-06-23 
  18. ↑ Mehta Akul։ «Medicinal Chemistry of the Peripheral Nervous System – Adrenergics and Cholinergics their Biosynthesis, Metabolism, and Structure Activity Relationships»։ Արխիվացված օրիգինալից-ից 2010-11-04-ին։ Վերցված է 2010-10-20 
  19. ↑ 19,0 19,1 «Inhalation Therapy of Airway Disease»։ Merck Veterinary Manual։ Արխիվացված օրիգինալից 2017-06-25-ին։ Վերցված է 2017-06-22 
  20. ↑ «Sir David Jack, who has died aged 87, was the scientific brain behind the rise of the pharmaceuticals company Glaxo»։ The Telegraph։ Nov 17, 2011։ Արխիվացված օրիգինալից 2011-11-25-ին 
  21. ↑ Fitch KD (2006)։ «beta2-Agonists at the Olympic Games»։ Clinical Reviews in Allergy & Immunology 31 (2–3): 259–68։ PMID 17085798։ doi:10.1385/CRIAI:31:2:259 
  22. ↑ BNF 69: March 2015 - September 2015 (69 ed.)։ Pharmaceutical Pr։ March 31, 2015։ էջ 190։ ISBN 9780857111562 
  23. ↑ «Ventolin remains a breath of fresh air for asthma sufferers, after 40 years»։ The Pharmaceutical Journal 279 (7473): 404–405։ Արխիվացված օրիգինալից-ից October 15, 2007-ին 
  24. ↑ Pluim Babette M, De Hon Olivier, Staal J. Bart, Limpens Jacqueline, Kuipers Harm, Overbeek Shelley E, Zwinderman Aeilko H, Scholten Rob J.P.M (2011)։ «β2-Agonists and Physical Performance»։ Sports Medicine 41 (1): 39–57։ PMID 21142283։ doi:10.2165/11537540-000000000-00000 
  25. ↑ Davis E, Loiacono R, Summers R J (2008)։ «The rush to adrenaline: Drugs in sport acting on the β-adrenergic system»։ British Journal of Pharmacology 154 (3): 584–97։ PMC 2439523։ PMID 18500380։ doi:10.1038/bjp.2008.164 
  26. ↑ «The 2010 Prohibited List International Standard»։ WADA։ Արխիվացված օրիգինալից-ից 2013-09-11-ին։ Վերցված է 2010-10-20 
  27. ↑ «The 2011 Prohibited List International Standard»։ WADA։ Արխիվացված օրիգինալից 2012-05-13-ին։ Վերցված է 2012-05-22 
  28. ↑ Baselt R. (2008)։ Disposition of Toxic Drugs and Chemicals in Man (8th ed.)։ Biomedical Publications։ էջեր 33–35։ ISBN 978-0-9626523-6-3 
  29. ↑ Berges, Rosa, S, V, F, M, F, M, D (2000)։ «Discrimination of Prohibited Oral Use of Salbutamol from Authorized Inhaled Asthma Treatment»։ Clinical Chemistry 46 (9): 1365–75։ PMID 10973867։ Արխիվացված օրիգինալից 2011-07-17-ին 
  30. ↑ Schweizer C, Saugy M, Kamber M (2004)։ «Doping test reveals high concentrations of salbutamol in a Swiss track and field athlete»։ Clin. J. Sport Med. 14 (5): 312–315։ PMID 15377972։ doi:10.1097/00042752-200409000-00018։ Արխիվացված օրիգինալից 2012-10-05-ին Կաղապար:Closed access
  31. ↑ «Albuterol Sulfate»։ Rx List: The Internet Drug Index։ Արխիվացված օրիգինալից 2014-07-18-ին։ Վերցված է 2014-07-13 
  32. ↑ Liewluck Teerin, Selcen Duygu, Engel Andrew G. (November 2011)։ «Beneficial effects of albuterol in congenital endplate acetylcholinesterase deficiency and Dok-7 myasthenia»։ Muscle & Nerve 44 (5): 789–794։ PMC 3196786։ PMID 21952943։ doi:10.1002/mus.22176։ Արխիվացված օրիգինալից 2015-12-08-ին 
  33. ↑ Van Meerbeke J. P., Sumner C. J. (2011)։ «Progress and promise: The current status of spinal muscular atrophy therapeutics»։ Discovery Medicine 12 (65): 291–305։ PMID 22031667 
  34. ↑ Lewelt A., Newcomb T. M., Swoboda K. J. (2011)։ «New Therapeutic Approaches to Spinal Muscular Atrophy»։ Current Neurology and Neuroscience Reports 12 (1): 42–53։ PMC 3260050։ PMID 22134788։ doi:10.1007/s11910-011-0240-9 
  35. ↑ Plumb Donald C. (2011)։ «Albuterol Sulfate»։ Plumb's Veterinary Drug Handbook (7th ed.)։ Stockholm, Wisconsin; Ames, Iowa: Wiley։ էջեր 24–25։ ISBN 9780470959640 
  36. ↑ Clarke Kathy W., Trim Cynthia M. (2013-06-28)։ Veterinary Anaesthesia E-Book։ Elsevier Health Sciences։ էջ 612։ ISBN 9780702054235։ Արխիվացված օրիգինալից 2017-09-08-ին 
  37. ↑ Cote Etienne (2014-12-09)։ «Albuterol Toxicosis»։ Clinical Veterinary Advisor - E-Book: Dogs and Cats։ Elsevier Health Sciences։ էջեր 45–46։ ISBN 9780323240741։ Արխիվացված օրիգինալից 2017-09-08-ին 

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Սալբուտամոլ&oldid=6268324» էջից