Ռութ Ուիլյամս Կհամա

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Ռութ Ուիլյամս Կհամա
Ռութ Ուիլյամս և Սերետսե Կհամաները և նրանց երեք որդիները
Դրոշ
Դրոշ
Բոտսվանայի Առաջին տիկին
սեպտեմբերի 30, 1966 - հուլիսի 13, 1980
Հաջորդող Գլեդիս Օլեբիլ Մասիր
 
Կուսակցություն՝ Բոտսվանայի դեմոկրատական կուսակցություն
Մասնագիտություն՝ քաղաքական գործիչ
Ծննդյան օր դեկտեմբերի 9, 1923(1923-12-09)[1]
Ծննդավայր Բլեքհիթ
Վախճանի օր մայիսի 22, 2002(2002-05-22) (78 տարեկան)
Վախճանի վայր Գաբորոնե, Բոտսվանա
Թաղված Սերովե
Քաղաքացիություն  Բոտսվանա
Հայր George Williams?
Ամուսին Սերետսե Կհամա[2]
Զավակներ Յան Կհամա և Տսհեկեդի Կհամա II

Ռութ Ուիլյամս Կհամա, Լեդի Կհամա (անգլ.՝ Ruth Williams Khama, Lady Khama, դեկտեմբերի 9, 1923(1923-12-09)[1], Բլեքհիթ - մայիսի 22, 2002(2002-05-22), Գաբորոնե, Բոտսվանա), եղել է Բոտսվանայի առաջին նախագահ, Բամանգվատո ցեղի ավագ ղեկավար Սըր Սերետսե Կհամայի կինը։ 1966-1980 թվականներին եղել է Բոտսվանայի առաջին Առաջին տիկինը։

Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Լեդի Կհամայի ծննդյան անունը Ռութ Ուիլյամս է, ծնվել է հարավարևելյան Լոնդոնի Էլթհեմ շրջանում[3][4]՝ Ջորջ և Դորոթի Ուիլյամսների ընտանիքում[5]։ Հայրը Հնդկաստանում եղել է Բրիտանական բանակի կապիտան, հետագայում աշխատել է ծովային առևտրի ոլորտում։ Ռութը մտերիմ է եղել քրոջ՝ Մուրիել Ուիլյամս-Սենդերսոնի հետ[6]։

Ռութ Ուիլամսը սովորել է Էլթհեմի ավագ դպրոցում, այնուհետև Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի ժամանակ Անգլիայի հարավում եղել է Կանանց օժանդակ օդային ուժերի շտապ օգնության վարորդ տարբեր օդանավակայաններում։ Պատերազմից հետո Լոնդոնի Լլոյդս անդերռայթինգ ֆիրմայում Քաթբերթ Հիֆի մոտ աշխատել է որպես քարտուղար։

Ամուսնություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1947 թվականի հունիսին Լոնդոնյան միսիոներական ընկերության կողմից կազմակերպված Nutford House-ում պարի ժամանակ Ռութի քույրը նրան ներկայացրեց այն ժամանակվա արքայազն Սերետսե Կհամայի հետ։ Նա Բամանգվատո ժողովրդի գլխավոր ղեկավար Սեկգոմա II- ի որդին էր, և մեկ տարի Օքսֆորդի Բալիոլի քոլեջում սովորելուց հետո Լոնդոնում իրավագիտություն էր ուսանում Inner Temple-ում։ Զույգը ջազի սիրահար էր և արագ սիրահարվեցին միմյանց[7]։ Նրանց ամուսնության պլանները հակասություն առաջացրեցին ինչպես Բեկուանալենդի (Հարավային Աֆրիկայում Մեծ Բրիտանիայի պրոտեկտորատ) ցեղային ավագների, այնպես էլ Հարավային Աֆրիկայի կառավարության հետ, որը հաստատել էր ռասայական սեգրեգացիայի համակարգ, որը հայտնի է որպես ապարտհեյդ։

Բրիտանական կառավարությունը միջամտել է ամուսնությունը դադարեցնելու փորձին։ Լոնդոնի եպիսկոպոս Ուիլյամ Վանդը հայտարարել է, որ թույլ կտա եկեղեցական հարսանիք միայն այն դեպքում, եթե կառավարությունը համաձայներ[8]։ 1948 թվականի սեպտեմբերին զույգն ամուսնացել է Քենսինգթոնի գրանցման գրասենյակում[9]։ Հարավային Աֆրիկայի վարչապետ Դանիել Մալան նրանց ամուսնությունը նկարագրել է որպես «գարշելի»[8][10]։ Այն ժամանակ ուսանող-ուսուցիչ, հետագայում Տանզանիայի նախագահ Ջուլիուս Ներերեն ասել է, որ այն «աշխարհի ամենահրաշալի սիրային պատմություններից մեկն է»[9]։

Զույգը վերադարձավ Բեկուանալենդ, որն այն ժամանակ Բրիտանիայի պրոտեկտորատն էր և աջակցություն ստացավ այնտեղ։ 1950 թվականին Սերետսեին կանչեցին Լոնդոն բանակցելու բրիտանացի պաշտոնյաների հետ և արգելեցին տուն վերադառնալ, և նա մնաց աքսորում։ Ռութը միացավ նրան Անգլիայում և մինչև 1951 թվական ամուսիններն որպես աքսորյալներ ապրեցին Կրոյդոնում[8]։

Բեկուանալենդում շարունակվում էր ժողովրդական աջակցությունը և բողոքը։ Ամուսիններին թույլատրեցին վերադառնալ 1956 թվականին, երբ Բամանգվատոյի ժողովուրդը հեռագիր ուղարկեց թագուհի Եղիսաբեթ II-ին։ Սերետսեն հրաժարվեց իր ցեղի գահից և Սերովեում դարձավ ֆերմեր։

Սերետսեն հիմնադրել է ազգայնական Բեկուանալենդի դեմոկրատական կուսակցությունը և հաղթել 1965 թվականի ընդհանուր ընտրություններում։ Որպես Բեկուանալենդի վարչապետ, նա պայքարեց անկախության համար, որին երկիրը հասավ 1966 թվականին։ Սերետսե Կհաման դարձավ անկախ Բոտսվանայի առաջին նախագահը և արժանացավ Բրիտանական կայսրության շքանշանի։ Ամուսնու պաշտոնավարման չորս անընդմեջ ժամկետներում՝ 1966-1980 թվականներին, Լեդի Կհաման եղել է ազդեցիկ և քաղաքականապես ակտիվ Առաջին տիկին։

Ընտանիք[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Կհաման և ամուսինն ունեցել են չորս երեխա։ Անդրանիկ զավակը՝ Ջակլինը, ծնվել է Բեկուանալենդում 1950 թվականին, Սերետսեի աքսորից որոշ ժամանակ անց։ Առաջին որդին՝ Յան Կհաման, ծնվել է 1953 թվականին՝ Անգլիայում, և երկվորյակներ՝ Էնթոնի և Տսհեկեդի Կհամաները Բեկուանալենդում 1958 թվականին (Էնթոնիի անունը դրել են Թոնի Բենի պատվին, հայտնի որպես Էնթոնի Ուեդվուդ Բեն, ով 1950-ական թվականներին օգնել է նրանց վերադառնալու աքսորից[10]): Ռութ Ուիլյամս Կհաման Բոտսվանայում է մնացել ամուսնու մահից հետո և նրան անվանել են "Mohumagadi Mma Kgosi" (մայր թագուհի)։

Նրանց որդիներից երկուսը՝ Յանն ու Տսեկեդին, հայտնի քաղաքական գործիչներ են Բոտսվանայում։ Յան Կհաման 2008 թվականին ընտրվել է Բոտսվանայի նախագահ։

Մահ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Կհաման մահացել է կոկորդի քաղցկեղից 78 տարեկան հասակում Գաբորոնեում։ Թաղված է Բոտսվանայում՝ ամուսնու կողքին[8][10]։

Հանրահայտ մշակույթում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1990 թվականին Կհամայի մասին նկարահանվել է «Անհարմար ամուսնություն» ֆիլմը՝ հիմնված Մայքլ Դաթֆիլդի համանուն գրքի վրա[11]։ Colour Bar գիրքը պատմում է Կհամայի հարաբերությունների ու պայքարի մասին[12]։

Լեդի Կհամայի դերը ռեժիսոր Ամմա Ասանտեի 2016 թվականին նկարահանված «Միացյալ թագավորություն» ֆիլմում մարմնավորել է Ռոզամունդ Փայկը[13]։

Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Williams, Susan. 2006. Colour Bar. Allen Lane. 0-7139-9811-3
  • Dutfield, Michael. 1990. "A Marriage of Inconvenience, The Persecution of Ruth and Seretse Khama". Routledge. 0-04-440495-6

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. 1,0 1,1 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
  2. https://en.wikipedia.org/wiki/Ruth_Williams_Khama
  3. Q. N. Parsons, ‘Khama, Sir Seretse (1921–1980)’, Oxford Dictionary of National Biography, Oxford University Press, 2004; online edn, May 2011 accessed 23 Mar 2016
  4. Sometimes described as being in Lewisham or Blackheath.
  5. A Life of Service - Lady Khama Արխիվացված 2018-10-27 Wayback Machine, Sunday Standard, 20 August 2012
  6. Sir Seretse Khama’s sister in law, Muriel Sanderson, is no more Արխիվացված 2019-11-12 Wayback Machine, The Monitor, 29 June 2015
  7. Ruth Williams Khama obituary, The Independent, 30 May 2002
  8. 8,0 8,1 8,2 8,3 Obituary: Lady Ruth Khama, The Guardian, 29 May 2002
  9. 9,0 9,1 Lady Khama (Ruth Williams) Արխիվացված 2017-08-12 Wayback Machine, The Scotsman, 30 May 2002
  10. 10,0 10,1 10,2 Lady Khama, The Daily Telegraph, 24 May 2002
  11. A Marriage of Inconvenience (1990), IMDb, 14 August 1990
  12. The bride wore black, The Guardian, 19 August 2006
  13. 'Belle' Filmmaker to Direct David Oyelowo, Rosamund Pike in 'A United Kingdom, The Hollywood Reporter, Kit Borys

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Նախորդող
Պաշտոնը ստեղծվել է
Բոտսվանայի առաջին տիկին
Ռութ Ուիլյամս Կհամա

սեպտեմբերի 30, 1966 - հուլիսի 13, 1980
Հաջորդող
Գլեդիս Օլեբիլ Մասիր