Ռոմելիա Ալարկոն Ֆոլգար
Ռոմելիա Ալարկոն Ֆոլգար | |
|---|---|
 | |
| Ծնվել է | հոկտեմբերի 27, 1900 |
| Ծննդավայր | Կոբան, Գվատեմալա |
| Վախճանվել է | հուլիսի 19, 1971 (70 տարեկան) |
| Վախճանի վայր | Գվատեմալա Սիթի, Գվատեմալա |
| Մասնագիտություն | բանաստեղծուհի, գրող, սուֆրաժիստ և լրագրող |
| Քաղաքացիություն |  Գվատեմալա |
| Ստեղծագործական շրջան | 1938-1971 |
Ռոմելիա Ալարկոն Ֆոլգար (իսպ.՝ Romelia Alarcón Folgar, հոկտեմբերի 27, 1900, Կոբան, Գվատեմալա - հուլիսի 19, 1971, Գվատեմալա Սիթի, Գվատեմալա), գվատեմալացի բանաստեղծ, լրագրող և սուֆրաժիստ։ Իր գրվածքներում բազմիցս անդրադարձել է շրջակա միջավայրի և կանանց իրավունքների հարցերին։ Համարվում է Գվատեմալայում 20-րդ դարի ամենահայտնի բանաստեղծներից մեկը։
Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ռոմելիա Ալարկոն Ֆոլգարը ծնվել է 1900 թվականի հոկտեմբերի 27-ին Գվատեմալայի Ալտա Վերապաս շրջանի Կոբան քաղաքում` Մարիա Բարրիոս Նորիգայի և Սալվադոր Ալարկոնի ընտանիքում[1]։ Ամուսնացել է Դոմինիկո Ֆոլգար Գառիդոյի հետ[1] և ունեցել են 7 երեխա։ Ստեղծագործել սկսել է ամուսնանալուց հետո, և նրա բոլոր ստեղծագործությունները կրում են նրա ամուսնական ազգանունը[2]։ Չունենալով ֆորմալ կրթություն, սակայն ունենալով լավ կապեր արվեստագետների և մտավորականների հետ, Ռոմելիան իրեն դրսևորում է լրագրության բնագավառում, ինչպես նաև հանդես է գալիս որպես բանաստեղծ[3]` դառնալով 20-րդ դարի գվատեմալյան լավագույն բանաստեղծներից մեկը[4]։ 1945 թվականին, ոգեշնչված Անգլիայում, Ֆրանսիայում և ԱՄՆ-ում սուֆրաժիստ կանանց հաջողություններով, Ալարկոնը միանում է Լաուրա Բենդֆելդտին, Մարիա Ալբերտինա Գալվեսին, Կլեմենսիա դե Էռարտեին, Գլորիա Մենենդես Մինային, Ադրիանա դե Պալարեային, Գրասիելա Քուանին և Մագդալենա Սպինոլային` ձևավորելու Comité Pro-Ciudadanía` հանուն Գվատեմալայի կանանց ընտրական իրավունքի պայքարելու համար[5]։
Ալարկոն Ֆոլգարը ռադիոյում աշխատել է որպես լրագրող, երբեմն աշխատել է նաև թերթերում[3], տպագրվել է նաև ամսագրերում[2]։ Հիմնադրել է Revista Minuto[3] և որպես Revista Pan-Americana խմբագիր` ճանապարհորդել է տարբեր երկրներում[2]։ Կենդանության օրոք նա տպագրել է 13 գիրք, իսկ մահից հետո նրա դուստրերից մեկը տպագրել է մոր ևս երկու գրքեր[6]։ Ալարկոն Ֆոլգարը բանաստեղծություններ սկսել է տպագրել 1938 թվականից` Llamaradas (Բոց) վերնագրով[6]։ Այս ստեղծագործությունում նա խոսում է որպես վաղ շրջակա միջավայրի և բնության պահպանման պարտավորության մասին, որպես մեստիզո բնակչության պաշտպանության միջոց։ Ի տարբերություն վերջին բանաստեղծությունների, որոնք հայտնի են իրենց սոցիալական մեկնաբանությամբ, Llamarades հավաքածուն միավորում է մեծ Մայա ծառի պաշտպանության հիմնական թեման[7]։ Նրա վաղ գործերից մի քանիսը կենտրոնանում են ներքին թեմաների վրա, մյուս ստեղծագործություններում քննարկվում է ստեղծագործելու պայքարը[6]։ Հետագա աշխատանքներում նա չի ընդունում հասարակության մեջ կնոջ դիրքը. նրանցում առկա է ազատության պակաս[8]։
Ալարկոն Ֆոլգարը մահացել է 1971 թվականի հուլիսի 19-ին։ Թաղված է Գվատեմալա քաղաքի գլխավոր գերեզմանատանը[1]։
Ստեղծագործություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Բանաստեղծություններ[1][խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- 1938 Plaquetes
- 1938 Llamaradas
- 1944 Cauce
- 1944 Clima verde en dimensión de angustia
- 1954 Isla de novilunios
- 1957 Viento de colores
- 1958 Día vegetal
- 1959 Vigilia blanca
- 1961 Claridad
- 1963 Poemas de la vida simple
- 1964 Sin brújula
- 1964 Plataforma de cristal
- 1966 Pasos sobre la yerba
- 1967 Casa de pájaros
- 1970 Tránsito terrestre
- 1972 Tiempo inmóvil
- 1976 Más allá de la voz
- 1976 El Vendedor de trinos
Կարճ պատմվածքներ[6][խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- 1950 Cuentos de la Abuelita
- 1964 Sin brújula: cuentos
- 1968 Gusano de luz: cuentos infantiles
- 1968 Vendedor de trinos: cuentos de misterio
Մատենագիտություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- André, María Claudia; Bueno, Eva Paulino (2014). Latin American Women Writers: An Encyclopedia. New York, New York: Routledge. ISBN 978-1-317-72634-0.
- Finzer, Erin (2014). «Grafting the Maya World Tree:Cosmic Conservation in Romelia Alarcón de Folgar's Llamaradas (Guatemala, 1938)». Interdisciplinary Studies in Literature and Environment. Association for the Study of Literature and Environment, Oxford University Press: 1–23. doi:10.1093/isle/isu129. Վերցված է 2016 թ․ հունվարի 21-ին.
- Monzón, Ana Silvia (2012 թ․ հոկտեմբերի 16). «Arbenz y la participación política de las mujeres». Revista Albedrio (Spanish). Guatemala: Paraninfo Universitario: 8–9. Վերցված է 2015 թ․ հունիսի 30-ին.
{{cite journal}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 Asociación de Amigos del País; Fundación para la Cultura y el Desarrollo (2004). «Romelia Alarcón de Folgar». WikiGuate (Spanish). Guatemala City, Guatemala: Diccionario Histórico Biográfico de Guatemala. Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ հունվարի 24-ին. Վերցված է 2016 թ․ հունվարի 24-ին.
{{cite web}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link) - ↑ 2,0 2,1 2,2 Finzer, 2014, էջ 6
- ↑ 3,0 3,1 3,2 André, Bueno, էջ 80
- ↑ André, Bueno, էջ 82
- ↑ Monzón, 2012, էջեր 8-9
- ↑ 6,0 6,1 6,2 6,3 André, Bueno, էջ 81
- ↑ Finzer, 2014, էջ 5
- ↑ Morard, Marylin (2014 թ․ հուլիսի 15). «Une femme remarquable (12): Romelia Alarcon Folgar» (French). Sion, Switzerland: L'1dex. Արխիվացված է օրիգինալից 2018 թ․ հուլիսի 5-ին. Վերցված է 2016 թ․ հունվարի 25-ին.
{{cite web}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)
Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
|
