Ռոժե Բալյան

Ռոժե Բալյան; ֆր.՝ Roger Balian
Ծնվել է	հունվարի 18, 1933 (91 տարեկան); 5th arrondissement of Lyon, Լիոն
Քաղաքացիություն	Ֆրանսիա
Մասնագիտություն	ֆիզիկոս և ճարտարագետ
Հաստատություն(ներ)	Alternative Energies and Atomic Energy Commission?
Գործունեության ոլորտ	Վիճակագրական ֆիզիկա և Դաշտի քվանտային տեսություն
Անդամակցություն	Ֆրանսիական գիտությունների ակադեմիա և Royal Society of Sciences in Uppsala?
Ալմա մատեր	Պոլիտեխնիկական դպրոց և Փարիզի լեռնահանքային բարձրագույն դպրոց
Տիրապետում է լեզուներին	ֆրանսերեն
Պարգևներ	Ժան-Ռիկարի մրցանակ Paul Langevin Award? և Անրի Պուանկարեի մրցանակ

Ժան Ռոժե Բալյան (ֆր.՝ Jean Roger Balian, հունվարի 18, 1933(1933-01-18)^[1], 5th arrondissement of Lyon, Լիոն^[1]), ֆրանսահայ տեսաբան ֆիզիկոս, որն աշխատում է դաշտի քվանտային տեսության^[3], քվանտային թերմոդինամիկայի և չափումների տեսության վրա։ Բալյանը Ֆրանսիայի գիտությունների ակադեմիայի անդամ է^[4]։ Նրա կարևոր աշխատությունը Բալյան-Լոու թեորեմն է։ Պոլիտեխնիկական դպրոցում դասավանդում է վիճակագրական ֆիզիկա^[5]։ 2004 թվականից Հայաստանի գիտությունների ազգային ակադեմիայի արտասահմանյան անդամ է^[6]^[7]։ Պատվո լեգեոնի շքանշանի ասպետ։

Կենսագրություն

Ռոժե Բալյանի հայրը՝ Նուբարը^[8], որը Ֆրանսիա էր ժամանել 1920 թվականին, էլեկտրիկ էր։ Մոր անունը Նվարդ Ավետիսյան էր^[8]։

Ռոժե Բալյանը նախ եղել է տեխնիկական քոլեջի ուսանող։ Այնուհետև նա ընդունվել է Պոլիտեխնիկական դպրոց (ավարտել է 1952 թվականին), դարձել է հանքարդյունաբերության ինժեներ (1957) և վերջապես հանքարդյունաբերության գլխավոր ինժեներ (1975)։

Բալյանն իր ողջ կարիերան^[9] անցկացրել է Սակլեի Էներգիայի ատոմային և այլընտրանքային տեսակների կոմիսարիատում (CEA)՝ որպես ինժեներ գործուղվելով, սկզբում մաթեմատիկական ֆիզիկայի բաժին (1958-1967), այնուհետև՝ տեսական ֆիզիկայի ինստիտուտ (1967-1979), որի ղեկավարն է եղել 1979-1987 թվականներին^[8]։ Այժմ նա CEA-ի գիտական խորհրդատուն է։

Բալյանը վիճակագրական ֆիզիկա է դասավանդել Պոլիտեխնիկական դպրոցում, որպես դասախոս՝ 1972-1978 թվականներին, այնուհետև որպես պրոֆեսոր՝ 1978-1998 թվականներին^[8]։

Ֆրանսիայի գիտությունների ակադեմիայի անդամ է, ընտրվել է թղթակից 1977 թվականի նոյեմբերի 14-ին, անդամ է ընտրվել 1995 թվականի հոկտեմբերի 23-ին^[10]։ Նա նաև Ուփսալայի Գիտությունների թագավորական ընկերության անդամ է (1988 թվականից), ինչպես նաև 2004 թվականից Հայաստանի գիտությունների ազգային ակադեմիայի արտասահմանյան անդամ^[6]^[7]։

Նա գործունեություն է ծավալում^[9] վիճակագրական ֆիզիկայի և դաշտի քվանտային տեսության ոլորտներում (Բալյան-Լոու թեորեմ)։ Նա նաև Բալյան-Բլոխի բազմաթիվ արտացոլումների տեսության համահեղինակն է։

Ռոժե Բալյանին են պատկանում տարրական ֆիզիկայի, միջուկային ֆիզիկայի, վիճագրական մեխանիկայի, քվանտային մեխանիկայի, ջերմադինամիկայի, աստղաֆիզիկայի զարգացման նոր ուղիների, կապերի և մեթոդների մշակումները։ Բազմաթիվ հիմնարար աշխատությունների հեղինակ է։ Կարևոր գործերից է վիճագրական ֆիզիկայի մասին երկհատորյա «Միկրոֆիզիկայից մինչև մակրոֆիզիկա։ Եղանակները և կիրառությունները» մենագրությունը^[7]։

Ռոժե Բալյանի ջանքերով Հայաստանի գիտությունը զգալիորեն մերձեցել է եվրոպականին՝ 1993 թվականին ֆիզիկոսների հայկական ընկերությունն ընդգրկելով «Ֆիզիկոսների եվրոպական միության» կազմում^[7]։

Անձնական կյանք

Ռոժե Բալյանն ամուսնացած է Լորիս Դենիս Սեմերջյանի հետ։ Նրանք ունեն երեք զավակ՝ Ժակ, Կատյա, Պիեռ^[8]։

Պարգևներ, մրցանակներ

Անրի Պուանկարեի մրցանակ (1954)
Գիտությունների ակադեմիայի Լապլասի մրցանակ (1954)
Գիտությունների ակադեմիայի Ռիվո և Լամբ մրցանակ (1954)
Ֆրանսիական ֆիզիկական ընկերության Լանժևենի մրցանակ (1966)
Գիտությունների ակադեմիայի լաբորատորիաների մրցանակ (1972)
Ֆրանսիայի ֆիզիկական ընկերության Ժան-Ռիկարի մրցանակ (1977)^[8]
Պատվո լեգեոնի շքանշանի ասպետ
Ծառայությունների համար ազգային շքանշանի ասպետ
Ակադեմիական արմավենիների շքանշանի ասպետ

Հրապարակումներ

Roger Balian ; Du Microscopique au Macroscopique - Cours de physique statistique de l'École polytechnique (2 tomes), Ellipses (1973-1974) (révisions annuelles jusqu'en 1982, éditions jusqu'en 1986), 640 pp., 2-7298-9000-9 et 2-7298-9001-7. Cours de physique statistique s'appuyant sur la connaissance préalable de la mécanique quantique. Niveau second cycle universitaire.
A. Aspect, R. Balian, G. Bastard, J.P. Bouchaud, B. Cabane, F. Combes, T. Encrenaz, S. Fauve, A. Fert, M. Fink, A. Georges, J.F. Joanny, D. Kaplan, D. Le Bihan, P. Léna, H. Le Treut, J-P Poirier, J. Prost et J.L. Puget, Demain la physique, (Odile Jacob, 2009) 9782738123053

Ծանոթագրություններ

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 Lyon Municipal Archives — 1320.
↑ Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
↑ «Department of Mathematics | King's College London».
↑ «Roger Balian | Liste des membres de l'Académie des sciences / B | Listes par ordre alphabétique | Listes des membres | Membres | Nous connaître».
↑ Les polytechniciens en physique des particules et en physique théorique, École Polytechnique. Արխիվացված 2012-02-27 Wayback Machine
↑ ^6,0 ^6,1 «ՀՀ գիտությունների ազգային ակադեմիա». ՀՀ գիտությունների ազգային ակադեմիա. Վերցված է 2022 թ․ հունիսի 14-ին. {{cite web}}: |first= missing |last= (օգնություն)
↑ ^7,0 ^7,1 ^7,2 ^7,3 «Ֆրանսահայ ֆիզիկոս Ռոժե Բալյանին հանձնվեց ՀՀ ԳԱԱ արտասայմանյան անդամի դիպլոմ». armenpress.am. Վերցված է 2022 թ․ հունիսի 14-ին.
↑ ^8,0 ^8,1 ^8,2 ^8,3 ^8,4 ^8,5 Roger Balian, physicist
↑ ^9,0 ^9,1 «Académie des Sciences» (PDF).
↑ «Liste des membres de l'académie des sciences».(չաշխատող հղում)

Արտաքին հղումներ

Liste complète de publications (Service de Physique Théorique du CEA).
Roger Balian ; Le plaisir des mathématiques, Revue de Mathématiques Spéciales 116 (3) (2006).
Roger Balian ; Le temps macroscopique : texte d'une conférence sur l'irréversibilité et l'entropie donnée lors du premier colloques "Physique & Interrogations Fondamentales" : Le Temps et sa Flèche organisé par la Société Française de Physique le 8 décembre 1993 à Paris. Publié par : Etienne Klein & Michel Spiro (éditeurs) ; Le Temps et sa Flèche, Les Editions Frontières (1994) pp. 155–211. Repris en poche par Flammarion, Collection Champs (1995).
Roger Balian ; Entropie, information : un concept protéiforme : texte d'une conférence donnée à l'Université de tous les savoirs (239e conférence : Les Etats de la matière, 26 août 2000, Conservatoire national des Arts et Métiers, Paris). Publiée par Yves Michaud (éditeur) ; Université de tous les savoirs (Vol. 4), Odile Jacob (2001) pp. 947–959 / Repris en édition de poche : Université de tous les savoirs (Vol. 17), Poches Odile Jacob (2002) pp. 205–220
Roger Balian, Physique fondamentale et énergétique : les multiples visages de l'énergie : cours donné par l'auteur (Service de physique théorique du CEA, Saclay) à la première École d'été « e2phy » : L'énergie sous toutes ses formes : données scientifiques, contraintes, enjeux, 27-30 août 2001, site universitaire de Caen.
Roger Balian, Entropy, a Protean Concept : texte (en anglais) d'une conférence introductive donnée par l'auteur (Service de physique théorique du CEA, Saclay) au séminaire Poincaré du 6 décembre 2003 consacré à l'entropie. Publié dans : J. Dalibard, B. Duplantier et V. Rivasseau (éd.) ; Poincaré seminar 2003, Progress in Mathematical Physics 38, Birkhäuser (2004), 119-144.

[_66ad421288d1d31a-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 Lyon Municipal Archives — 1320.

[_210a57996c7bf88b-2] Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.

[3] «Department of Mathematics | King's College London».

[4] «Roger Balian | Liste des membres de l'Académie des sciences / B | Listes par ordre alphabétique | Listes des membres | Membres | Nous connaître».

[5] Les polytechniciens en physique des particules et en physique théorique, École Polytechnique. Արխիվացված 2012-02-27 Wayback Machine

[:0-6] 6,0 ^6,1 «ՀՀ գիտությունների ազգային ակադեմիա». ՀՀ գիտությունների ազգային ակադեմիա. Վերցված է 2022 թ․ հունիսի 14-ին. {{cite web}}: |first= missing |last= (օգնություն)

[:1-7] 7,0 ^7,1 ^7,2 ^7,3 «Ֆրանսահայ ֆիզիկոս Ռոժե Բալյանին հանձնվեց ՀՀ ԳԱԱ արտասայմանյան անդամի դիպլոմ». armenpress.am. Վերցված է 2022 թ․ հունիսի 14-ին.

[Կենս-8] 8,0 ^8,1 ^8,2 ^8,3 ^8,4 ^8,5 Roger Balian, physicist

[CV-9] 9,0 ^9,1 «Académie des Sciences» (PDF).

[10] «Liste des membres de l'académie des sciences».(չաշխատող հղում)

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]