Jump to content

Ռոբերտ Ֆուրչգոթ

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Ռոբերտ Ֆուրչգոթ
անգլ.՝ Robert F. Furchgott
Դիմանկար
Ծնվել էհունիսի 4, 1916(1916-06-04)[1][2][3][…]
ԾննդավայրՉարլստոն, Հարավային Կարոլինա, ԱՄՆ[4][5][6]
Մահացել էմայիսի 19, 2009(2009-05-19)[7][8][9][…] (92 տարեկան)
Մահվան վայրՍիեթլ, Վաշինգտոն, ԱՄՆ[10][11]
ԳերեզմանKahal Kadosh Beth Elohim Cemetery[12]
Քաղաքացիություն ԱՄՆ
Կրոնհուդայականություն
ԿրթությունՀարավային Կարոլինայի համալսարան, Հյուսիսային Կառոլինայի համալսարան Չապել Հիլում, Հյուսիսարևմտյան համալսարան և Feinberg School of Medicine?
Գիտական աստիճանպրոֆեսոր
Մասնագիտությունկենսաքիմիկոս, բժիշկ, դեղագործ, համալսարանի դասախոս, քիմիկոս և դեղաբան
ԱշխատատուՄայամիի համալսարան և Վաշինգտոնի համալսարան Սենտ Լուիսում
Պարգևներ և
մրցանակներ
ԱնդամությունԱՄՆ-ի Գիտությունների ազգային ակադեմիա[18] և Արվեստների և գիտությունների ամերիկյան ակադեմիա
Ստորագրություն
Изображение автографа
 Robert F. Furchgott Վիքիպահեստում

Ռոբերտ Ֆրենսիս Ֆուրչգոթ (հունիսի 4, 1916(1916-06-04)[1][2][3][…], Չարլստոն, Հարավային Կարոլինա, ԱՄՆ[4][5][6] - մայիսի 19, 2009(2009-05-19)[7][8][9][…], Սիեթլ, Վաշինգտոն, ԱՄՆ[10][11]) ամերիկացի կենսաքիմիկոս, Նոբելյան մրցանակի դափնեկիր, ով նպաստել է ազոտի օքսիդի հայտնաբերմանը որպես անցողիկ բջջային ազդանշան կաթնասունների համակարգերում:

Վաղ տարիք և կրթություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ֆուրչգոթը ծնվել է Չարլսթոնում, Հարավային Կարոլինա, Արթուր Ֆուրչգոտի (դեկտեմբեր 1884 – հունվար 1971), հանրախանութի սեփականատեր և Պենա (Սորենտրու) Ֆուրչգոտի ընտանիքում։ 1937 թվականին նա ավարտել է Հյուսիսային Կարոլինայի համալսարանը Չապել Հիլում՝ ստանալով քիմիկոսի կոչում և 1940 թվականին Հյուսիսարևմտյան համալսարանում ստացավ կենսաքիմիայի դոկտորի կոչում։[19]

Կարիերա

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ֆուրչգոթը և 1998 թվականի Նոբելյան մրցանակի այլ դափնեկիրներ ԱՄՆ նախկին նախագահ Բիլ Քլինթոնի հետ, 1998 թվականի նոյեմբեր

Ֆուրչգոթը 1940-1949 թվականներին Կոռնելի համալսարանի բժշկական քոլեջի, 1949-1956 թվականներին Վաշինգտոնի համալսարանի բժշկական դպրոցի, 1956-ից 1989 թվականներին SUNY Բրուքլինի և 1989 թվականից մինչև իր կարիերայի ավարտը Մայամիի համալսարանի պրոֆեսորադասախոսական կազմի անդամ և դեղագիտության պրոֆեսոր էր:

1978 թվականին Ֆուրչգոթը էնդոթելային բջիջներում հայտնաբերեց մի նյութ՝ էնդոթել, որը թուլացնում է արյան անոթները՝ այն անվանելով էնդոթելիից ստացված հանգստացնող գործոն (EDRF):[20] Մինչև 1986 թվականը նա աշխատեց EDRF-ի բնույթի և գործողության մեխանիզմի վրա և նշեց, որ EDRF-ն իրականում ազոտի օքսիդ է (NO), ինչը կարևոր միացություն է սրտանոթային ֆիզիոլոգիայի բազմաթիվ ասպեկտներում: Այս հետազոտությունը կարևոր է մարդու առողջության և հիվանդությունների համար կենտրոնական նշանակություն ունեցող նեյրոնային, սրտանոթային և ընդհանուր ֆիզիոլոգիական պրոցեսների լայն ասպեկտներ բացատրելու համար:[21]

Ֆուրչգոտի հայտնագործությունը, որ ազոտի օքսիդը լայնացնում է արյան անոթները, երկար սպասված բացատրություն էր նիտրոգլիցերինի թերապևտիկ ազդեցության վերաբերյալ, օգտագործվում էր անգինա պեկտորիսը բուժելու համար և հետագայում մեծ դեր ունեցավ էրեկտիլ դիսֆունկցիայի դեմ պայքարող «Վիագրա» դեղամիջոցի ստեղծման գործում:[22]

Անձնական կյանք

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ֆուրչգոթը հրեա էր:[23] Նա ամուսնացած էր Լենոր Մանդելբաումի հետ[24] 1941 թվականից մինչև նրա մահը 68 տարեկանում։ Նրանք երեք դուստր ունեցան՝ Ջեյնը, Թերին և Սյուզանը։

Ֆուրչգոտն իր վերջին տարիներn անցկացրեց Մարգարեթ Գալագեր Ռոթի հետ, ով մահացավ 2006 թվականի մարտի 14-ին:[25]

Ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  1. ↑ 1,0 1,1 Encyclopædia Britannica
  2. ↑ 2,0 2,1 Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.)
  3. ↑ 3,0 3,1 Չեխիայի ազգային գրադարանի կատալոգ
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 Robert F. Furchgott dies at 92; scientist won Nobel Prize // Los Angeles Times — El Segundo: 2009. — ISSN 0458-3035; 2165-1736
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 Nobel laureate Robert Furchgott dies in Seattle // The Seattle Times — Seattle: 2009. — ISSN 0745-9696; 2642-7192
  6. ↑ 6,0 6,1 6,2 Robert Furchgott // The Guardian.com — 2009. — ISSN 1756-3224; 1354-4322; 0261-3077
  7. ↑ 7,0 7,1 7,2 Robert Furchgott, Nobelist for Work on a Gas, Dies at 92 // The New York Times / J. Kahn — Manhattan: New York Times Company, A. G. Sulzberger, 2009. — ISSN 0362-4331; 1553-8095; 1542-667X
  8. ↑ 8,0 8,1 8,2 Life In Legacy - Week ending Saturday, May 23, 2009
  9. ↑ 9,0 9,1 9,2 McGrath J. C. Endothelium in pharmacology: 30 years on. // Br. J. Pharmacol. — Wiley-Blackwell, 2009. — Vol. 157, Iss. 4. — P. 491—493. — ISSN 0007-1188; 1476-5381 — doi:10.1111/J.1476-5381.2009.00366.X — PMID:19630830
  10. ↑ 10,0 10,1 10,2 Snyder S. H. Obituary: Robert Furchgott (1916-2009). // Nature / M. Skipper — NPG, Springer Science+Business Media, 2009. — Vol. 460, Iss. 7251. — P. 47. — ISSN 1476-4687; 0028-0836 — doi:10.1038/460047A — PMID:19571876
  11. ↑ 11,0 11,1 11,2 Ritter J. M. Endothelial progenitor cells & translational research // Br. J. Clin. Pharmacol. — Wiley-Blackwell, 2009. — Vol. 68, Iss. 4. — P. 477—479. — ISSN 0306-5251; 1365-2125 — doi:10.1111/J.1365-2125.2009.03538.X — PMID:19843048
  12. ↑ Find A Grave — 1996.
  13. ↑ 1996 Winners — Lasker Foundation.
  14. ↑ The Nobel Prize in Physiology or Medicine 1998 — Nobel Foundation.
  15. ↑ Table showing prize amounts — Nobel Foundation, 2019.
  16. ↑ GRANTS AND AWARDS PROGRAM FACT SHEET
  17. ↑ https://www.aspet.org/aspet/meetings-awards/aspet-awards/aspet-scientific-achievement-awards/julius-axelrod-award-in-pharmacology
  18. ↑ Notable Names Database — 2002.
  19. ↑ Robert F. Furchgott at Encyclopedia Britannica
  20. ↑ Furchgott, Robert F.; Zawadzki, John V. (November 1980). «The obligatory role of endothelial cells in the relaxation of arterial smooth muscle by acetylcholine». Nature (անգլերեն). 288 (5789): 373–376. Bibcode:1980Natur.288..373F. doi:10.1038/288373a0. ISSN 0028-0836. PMID 6253831. S2CID 4303932.
  21. ↑ «Summary: The Nobel Prize in Physiology or Medicine 1998». NobelPrize.org. Nobel Media AB 2020. Վերցված է 4 January 2020-ին.
  22. ↑ BBC News vom 23. Mai 2009: US „Viagra scientist“ dies at 92.
  23. ↑ «Seymour "Sy" Brody's». Fau.edu. Վերցված է 2015-08-11-ին.
  24. ↑ «RootsWeb: Database Index». Ssdi.rootsweb.ancestry.com. Վերցված է 2015-08-11-ին.
  25. ↑ «Paid Notice - Deaths ROTH, MARGARET - Paid Death Notice - NYTimes.com». New York Times. 2006-03-17. Վերցված է 2015-08-11-ին.
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Ռոբերտ_Ֆուրչգոթ&oldid=10258340» էջից