Jump to content

Ռոբերտ Դալ

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Ռոբերտ Դալ
անգլ.՝ Robert Alan Dahl
Ծնվել էդեկտեմբերի 17, 1915(1915-12-17)[1][2][3][…]
Ինվուդ, Լիոն շրջան, Այովա, ԱՄՆ[4]
Մահացել էփետրվարի 5, 2014(2014-02-05)[2][3][5][…] (98 տարեկան)
Համդեն
Քաղաքացիություն ԱՄՆ
ՈւղղությունԲիհիբիորալիզմ[6]
Մասնագիտությունքաղաքագետ, պրոֆեսոր և սոցիոլոգ
Հաստատություն(ներ)Եյլի համալսարան[1][7]
Գործունեության ոլորտքաղաքագիտություն
Պաշտոն(ներ)նախագահ
ԱնդամակցությունԱՄՆ-ի Գիտությունների ազգային ակադեմիա[8], Արվեստների և գիտությունների ամերիկյան ակադեմիա, Ամերիկական փիլիսոփայական ընկերություն և Բրիտանական ակադեմիա
Ալմա մատերԵյլի համալսարան (1940)[1] և Վաշինգտոնի համալսարան (1936)[1]
Կոչումպրոֆեսոր
Գիտական աստիճանքաղաքագիտության դոկտոր
Տիրապետում է լեզուներինանգլերեն[9][10]
Գիտական ղեկավարՖրենսիս Կոկեր[11]
Եղել է գիտական ղեկավարՔեթրին Մաքքիննոն, Ջեյմս Ս. Ֆիշկին, Նելսոն Վ. Պոլսբի, Յան Շապիրո, Ռեյ Վուլֆինգեր, Ջենիֆեր Հոխշիլդ և Դենիել Հարիս Լեւին[11]
Հայտնի աշակերտներՆելսոն Վ. Պոլսբի[1], Ռեյ Վուլֆինգեր[1], Քեթրին Մաքքիննոն, Գիլերմո Օ ' Դոննել, Էդվարդ Թաֆթի, Ջեյմս Ս. Ֆիշկին և Յան Շապիրո
Պարգևներ
 Robert A. Dahl Վիքիպահեստում

Ռոբերտ Ալան Դալ (անգլ.՝ Robert Alan Dahl; դեկտեմբերի 17, 1915(1915-12-17)[1][2][3][…], Ինվուդ, Լիոն շրջան, Այովա, ԱՄՆ[4] - փետրվարի 5, 2014(2014-02-05)[2][3][5][…], Համդեն), ամերիկացի հայտնի քաղաքագետ։ Համարվում է պլյուրալիստական դեմոկրատիայի տեսության նախահայրերից մեկը։ Եղել է Յեյլի համալսարանի պրոֆեսոր։ 1995 թվականին դարձել է Յուհան Շյուտեի անվան մրցանակի դափնեկիր։

Կենսագրություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Մասնագիտական կրթությունը ստացել է Վաշինգտոնի համալսարանում (բակալավր, 1936 թվական) և Յեյլի համալսարանում (դոկտորանտուրա, 1940 թվական)։ Աշխատել է ամերիկյան կառավարական մի շարք համակարգերում։ 1944- 1945 թվականներին մասնակցել է Երկրորդ համաշխարհային պատերազմին՝ ԱՄՆ զինված ուժերի կազմում։ Պարգևատրվել է «Բրոնզե Աստղ» շքանշանով։ 1946 թվականին վերադարձել է Յեյլի համալսարան, որտեղ դասավանդել է մինչ 1986 թվականը։ Հետագայում դարձել է Յեյլի համալսարանի ստերլինգյան պրոֆեսոր։ Այս կոչումը տրվում է այն անձանց, ովքեր հսկայական ներդրում են ունեցել իրենց ոլորտի գիտական զարգացման ընթացքում։ 1966 1967 թվականներին եղել է Քաղաքագիտության ամերիկյան ասոցիացիայի նախագահ։

Գիտական ներդրում

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ռոբերտ Դալը ունեցել է մեծ ներդրում քաղաքագիտության զարգացման գործընթացում՝ տեղական ինքնակառավարման ոլորտում իր էմպիրիկ հետազոտությունների և տեսական կոնցեպցիաների վերաբերյալ, որոնք մեծապես կապված են դեմոկրատիայի և բազմակարծության հետ։ Նա առաջարկել է մինիմալ պահանջներ, որոնց պետք է բավարարի ժողովրդավարությունը՝

  • Քաղաքական վերահսկողության կառավարական մարմինների կողմից ընդունված որոշումների վրա։ Սահմանադրությունը երաշխավորում է քաղաքական գործիչների դասակարգումը ըստ իրենց ընտրության։ Մարմինը գործում է համապատասխան ժամկետներում։
  • Ընտրովի պաշտոնները զբաղեցվում են պարբերական և արդար ընտրությունների արդյունքում, որտեղ բռնությունը համարվում է անընդունելի։ Ընտրությունները պետք է լինեն բաց և թափանցիկ։
  • Բոլոր չափահաս քաղաքացիները կարող են մասնակցել ընտրություններին։
  • Գրեթե բոլոր քաղաքացիները ունեն իրենց թեկնածությունը դնելու և ընտրվելու իրավունք։
  • Քաղաքացիները ունեն իրավունք խոսելու քաղաքական հարցերի վերաբերյալ՝ չվախենալով գաղափարական հետապնդումից։
  • Քաղաքացիները ունեն իրավունք օգտվելու այլընտրանքային աղբյուրներից, որոնք գոյություն ունեն իրականում և գտնվում են օրենքի պաշտպանության տակ։
  • Քաղաքացիները ունեն պետությունից անկախ միավորումներ, կազմակերպություններ ստեղծելու և անդամակցելու իրավունք, ներառյալ նաև քաղաքական կուսակցությունները և շահերի (լոբբիստական) խմբերը։

Աշխատություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ռոբերտ Դալի ամենահայտնի աշխատություններից են՝

  • 1953 — Քաղաքականություն, տնտեսություն, զարգացում / Politics, Economics, and Welfare (Չարլզ Լինդբլոմի համահեղինակությամբ)
  • 1956 — Ժողովրդավարության տեսության ներածություն / A Preface to Democratic Theory
  • 1957 — Որոշումների կայացումը ժողովրդավարությունում.Գերագույն դատարանը որպես որոշումներ ընդունող մարմին/ Decision-Making in a Democracy: The Supreme Court as a National Policy-Maker

Ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 1,6 Utter G. H. Dahl, Robert A. // American Political Scientists: A Dictionary — 2 — Greenwood Publishing Group, 2002. — ISBN 978-0-313-31957-0
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Munro A. Encyclopædia Britannica
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 Սոլոմոն Գուգենհայմի թանգարան — 1937.
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 Freebase տվյալների վերբեռնում — Google.
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.)
  6. ↑ Dahl, Robert (1915-) // Encyclopedia of Political Theory — SAGE Publishing, 2010. — P. 113. — ISBN 978-1-4129-5865-3
  7. ↑ https://www.washingtonpost.com/national/robert-a-dahl-yale-professor-and-political-scientist-who-wrote-on-democracy-dies-at-98/2014/02/08/505b4140-9012-11e3-b46a-5a3d0d2130da_story.html
  8. ↑ http://www.nasonline.org/publications/biographical-memoirs/memoir-pdfs/dahl-robert.pdf
  9. ↑ Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
  10. ↑ CONOR.Sl
  11. ↑ 11,0 11,1 Mathematics Genealogy Project — 1997.
  12. ↑ https://www.skytteprize.com/prize-laureates
  13. ↑ https://gsas.yale.edu/documents/wilbur-cross-medalists-1966-2023-year
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ռոբերտ Դալ» հոդվածին։
 ⛭ 
  Թեմատիկ կայքեր
Բառարաններ և հանրագիտարաններ
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Ռոբերտ_Դալ&oldid=9496757» էջից