Նիկոլայ Ռերիխ

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Նիկոլայ Ռերիխ
Николай Рерих
ԿեղծանունRerich, Nikolaj Konstantinovič, Rerih, Nikolaj Konstantinovic, Rerikh, N. K., Rerikh, Nikolaĭ, Roehrich, Nikolay Konstantinovich, Roerich, Nicolas, Roerich, Nikolaĭ Konstantinovich և Roerich, Nikolaj Konstantinovic
Ծնվել էսեպտեմբերի 27 (հոկտեմբերի 9), 1874[1]
ԾննդավայրՍանկտ Պետերբուրգ, Սանկտ Պետերբուրգի նահանգ, Ռուսական կայսրություն[2][3]
Վախճանվել էդեկտեմբերի 13, 1947(1947-12-13)[1][4][5][…] (73 տարեկան)
Մահվան վայրՆագգար, Հնդկաստանի տիրապետություն և Կուլլու, Հնդկաստանի տիրապետություն[2][3]
Ազգությունռուս
Քաղաքացիություն Ռուսական կայսրություն
ԿրթությունՍանկտ Պետերբուրգի կայսերական համալսարան (1898) և Գեղարվեստի բարձրագույն դպրոց (1897)
Մասնագիտությունփիլիսոփա, նկարիչ, պարուսույց, գրող, հնագետ, բանաստեղծ, դիվանագետ, պատմաբան, ճանապարհորդ հետազոտող, բեմանկարիչ, հագուստ ձևագծող, դիզայներ, գծանկարիչ, նկարազարդող, muralist, Միստիկա, ակնաբույժ և ճանապարհորդ
Ժանրբնանկար[6][7], այլաբանություն[7], կենցաղային ժանր[7], ծովանկար[7], դիցաբանական գեղանկարչություն[7] և հոգևոր արվեստ[7]
Թեմաներփիլիսոփայություն, միստիցիզմ[8], mystical theology?[8], Օկուլտականություն[8], Ստեղծագործական և մասնագիտական գրություն[8], գեղանկարչություն[8], հնագիտություն[8] և Ագնի յոգա[8]
ՈւսուցիչԱրխիպ Կուինջի
ԱշակերտներՄարկ Շագալ, Pavel Golubyatnikov? և Q118533880?
Ներշնչվել էՊոլ Գոգեն[9] և Անրի Մատիս[9]
Պարգևներ
Սուրբ Աննայի շքանշան Սուրբ Վլադիմիրի 4-րդ աստիճանի շքանշան Սուրբ Սավայի շքանշան Պատվո լեգեոնի շքանշանի ասպետ Բևեռային աստղի շքանշան և Սուրբ Ստանիսլավի շքանշան
ԱնդամակցությունՌուսական կայսերական հնագիտական միություն, Գեղարվեստը խրախուսող կայսերական ընկերություն և Ա․ Կուինջիի անվան ննկարիչների միություն
ՀայրԿոնստանդին Ռերիխ
ՄայրՄարիա Ռերիխ
ԱմուսինԵլենա Ռերիխ
ԶավակներՍվյատոսլավ Ռերիխ և Յուրի Ռերիխ
Կայքroerich-museum.ru
ստորագրություն
Изображение автографа
 Nicholas Roerich Վիքիպահեստում

Նիկոլայ Կոնստանտինովիչ Ռերիխ (Ռյորիխ)[10] (ռուս.՝ Рерих, Николай Константинович, սեպտեմբերի 27 (հոկտեմբերի 9), 1874[1], Սանկտ Պետերբուրգ, Սանկտ Պետերբուրգի նահանգ, Ռուսական կայսրություն[2][3] - դեկտեմբերի 13, 1947(1947-12-13)[1][4][5][…], Նագգար, Հնդկաստանի տիրապետություն և Կուլլու, Հնդկաստանի տիրապետություն[2][3]), ռուս նկարիչ, հնագետ[11], սցենոգրաֆ[12], փիլիսոփա-միստիկ[13], ճանապարհորդ, հասարակական գործիչ[14]։

Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ռերիխի ընտանիքը Հնդկաստանում

Սովորել է Պետերբուրգի Գեղարվեստի ակադեմիայում (1893-1897 թթ., ակադեմիկոս 1909 թվականից), միաժամանակ՝ համալսարանի իրավաբանական ֆակուլտետում (ավարտել է 1898 թվականին)։ Եղել է «Միր իսկուստովա»-ի անդամ (1910-1919 թվականներին՝ նախագահ)։

Աշխատանք[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Աշխատել է սլավոն, հնագիտության բնագավառում։ Սկզբնական շրջանում ստեղծել է հին Ռուսիային նվիրված բանաստեղծական նկարներ («Սուրհանդակ», 1897 թ., «Անդրծովյան հյուրեր», 1901 թ., «Քաղաք են կառուցում», 1902 թ., երեքն էլ՝ Տրետյակովյան պատկերասրահ, Մոսկվա)։

Հետագայում հակվել է դեպի դեկորատիվ ոճավորումն ու սիմվոլիզմը («Երկնային կռիվ», 1912 թ., Ռուսաստանի թանգարան, Լենինգրադ, «Նախանշանակ», 1915 թ., Օդեսայի գեղարվեստական թանգարան)։

1918 թվականից ապրել է արտասահմանում (1936 թվականից՝ մշտապես Հնդկաստանում)։ Կատարել է երկու մեծ հնագիտական արշավ (1924-1928 թթ. և 1934-1935 թթ.) Կենտրոնական և Արևելյան Ասիայում։

1929-1942 թվականներին հնագիտության և ազգագագրական նյութերի ուսումնասիրման կենտրոնը Հիմալայի հետազոտական ինստիտուտն էր («Ուրուսվատի»), որը հիմնադրել է իր որդու՝ Յու․ Ն․ Ռերիխի հետ Նագարում։

1920-1940-ական թվականներին ստեղծած նկարները (մոնղոլյան, տիբեթյան, հիմալայան լեռնային բնանկարների շարեր, սիմվոլիկ կոմպոզիցիաներ) առանձնանում են էմոցիոնալ բնույթով և հարուստ գունային էֆեկտներով («Գուգա Չոխան», 1931 թ., Տրետյակովյան պատկերասրահ, «Հիշիր», 1945 թ., Ռուսական թանգարան)։

Եղել է նաև ճանաչված բեմանկարիչ (Ա․ Պ․ Բորոդինի «Իշխան Իգոր» օպերայի ձևավորումը, 1914 թ., Փարիզ և այլն), մոնումենտալ գործերի հեղինակ (որմնանկարների, խճանկարների, պաննոների էսքիզներ)։ Նրա առաջ քաշած, այսպես կոչված «Ռերիխի պակտ»ի հիմամբ 1954 թվականին Հաագայում ստորագրվել է Ռազմական ընդհարումների դեպքում մշակութային արժեքները պաշտպանելու մասին միջազգային համաձայնագրի Եզրափակիչ ակտը, որ վավերացրել են բազմաթիվ երկրներ, այդ թվում և ԽՍՀՄ-ը։

Ռերիխը նշանակալի ներդրում է կատարել խորհրդային և հնդիկ ժողովուրդների մշակութային մերձեցման գործում։ Հիվանդությունը հնարավորություն չի ընձեռել նրան վերադառնալու հայրենիք։ Հնդկաստանում ստեղծած 400-ից ավելի գործեր հանձնվել են ԽՍՀՄ թանգարաններին, այդ թվում՝ «Ռոնդյան լեռներ», «Հսկաների ուղին» ևն գտնվում են Հայաստանի պետական պատկերասրահում։

Պատկերասրահ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • «Անդրծովյան այցելուները», 1901
    «Անդրծովյան այցելուները», 1901

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 http://www.roerich.org/roerich-biography.php
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 3,5 https://doi.org/10.1093/gao/9781884446054.article.T072668
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 Internet Speculative Fiction Database — 1995.
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 Archer K. Roerich, Nicholas // Grove Art Online / J. Turner — [Oxford, England], Houndmills, Basingstoke, England, New York: OUP, 2017. — ISBN 978-1-884446-05-4 — doi:10.1093/GAO/9781884446054.ARTICLE.T072668
  6. ↑ http://www.artnet.com/artists/nikolai-konstantinovich-roerich/
  7. ↑ 7,0 7,1 7,2 7,3 7,4 7,5 https://rkd.nl/explore/artists/67643
  8. ↑ 8,0 8,1 8,2 8,3 8,4 8,5 8,6 Չեխիայի ազգային գրադարանի կատալոգ
  9. ↑ 9,0 9,1 https://journal.juilliard.edu/journal/painting-key-color-art-nicholas-roerich#:~:text=Born%20in%20Russia%2C%20Roerich%20grew,Scriabin%2C%20Prokofiev%2C%20and%20Stravinsky
  10. ↑ Подробнее о фамилии см. статью Рерих
  11. ↑
    • Лазаревич О. В., Молодин В. И., Лабецкий П. П. Н. К. Рерих - археолог. Издательство Института археологии и этнографии СО РАН. Новосибирск, 2002
    • Маточкин Е. П. Археологические мотивы в искусстве Н. К. Рериха // Петербургский Рериховский Сборник. - Самара: АГНИ, 1999. - Вып. 2-3
    • Мельников В. Л. Николай Рерих и Императорское Русское Археологическое Общество // Санкт-Петербургский университет. - СПб.: Изд-во СПб. гос. ун-та, 1997б. - № 3 (3437).
    • Окладников А. П. Н. К. Рерих и археология // Рериховские чтения. К 50-летию исследований Н. К. Рериха на Алтае. - Новосибирск, 1976. - С. 8-12
  12. ↑ Nicholas Roerich(անգլ.) // Britannica Online Encyclopedia
  13. ↑ Nicholas Roerich // Encyclopedia Britannica (անգլ.)
    • Рерих Николай Константинович // Большая биографическая энциклопедия
    • Рерих Николай Константинович(չաշխատող հղում) // Энциклопедия Кирилла и Мефодия
    • Nicholas Roerich // Dictionary of Dance. The Oxford Dictionary of Dance. Copyright © 2000, 2004 by Oxford University Press. [1] (անգլ.)
    • Nicholas Konstantinovich Roerich // Russian History Encyclopedia. Encyclopedia of Russian History. Copyright © 2004 by The Gale Group, Inc. [2] (անգլ.)
    • Nicholas Konstantin Roerich // Occultism & Parapsychology Encyclopedia. Encyclopedia of Occultism and Parapsychology. Copyright © 2001 by The Gale Group, Inc. [3] (անգլ.)
    • Брачев В. Тайные общества в СССР. — СПб.: Стомма, 2006. — С. 185. — 390 с.
  14. ↑ Рерих Николай Константинович // Большая биографическая энциклопедия

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Միջազգային կազմակերպություններ, հիմնադրամներ և թանգարաններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Պատկերասրահ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Վիդիոֆիլմեր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Գրականություն Ն. Կ. Ռերիխի մասին[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Կյանքի մենագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Նրա կյանքի խոշոր հրապարակումները, հոդվածներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Лазаревский И. Николай Константинович Рерих // Новый мир. 1901. № 66. С. 328-331.
  • Ростиславов А. Картины Рериха // Театр и искусство. 1903. № 13.
  • Маковский С. К. Святыни нашей старины (по поводу этюдов Н. Рериха) // Журнал для всех. 1904. № 6.
  • Ростиславов А. Индивидуализм Рериха // Золотое Руно. 1907. № 4.
  • Беляшевский Н. Н. К. Рерих // В мире искусства. 1908. № 2-3. С. 25-29.
  • Бенуа А. Художественные письма։ Рерих на выставке «Салона» // Речь. 1909. 28 января (10 февраля). № 27.
  • Макаренко Н.Е. Школа императорского Общества поощрения художеств. 1839 - 1914. Արխիվացված 2015-05-18 Wayback Machine Пг., - 1914. 115, 4 с.
  • Предчувствие войны в творчестве Н. К. Рериха // Нива. 1917. № 9.
  • Григорьев Б. Рерих // Русский голос. 1920. № 5.
  • Андреев Л. Держава Рериха // Жар-птица. 1921. № 4-5.
  • Гребенщиков Г. Д. Мой рассказ о Рерихе // Русский голос. Харбин. 1924. Октябрь.
  • Зеелер В. Н. К. Рерих // Русская мысль (Париж). 1947. № 14.

Խորհրդային ժամանակաշրջանի ուսումնասիրությունները[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Х. Легенды, творимые о Н. К. Рерихе // Русская мысль (Париж). 1948. № 45.
  • Маковский С. Кто был Рерих? // Русская мысль (Париж). 1956. 19 июня. № 914.
  • Дмитриева Н. Выставка произведений Н. К. Рериха // Искусство. 1958. № 8. С. 31-36.
  • Князева В. П. Николай Константинович Рерих. 1874-1947։ [монография]. - Л.։ М.։ Искусство, 1963. - 112 с.։ ил.
  • Алёхин А. Д. Живопись раннего периода творчества Н. К. Рериха (до 1916 г.). Автореферат диссертации. - М., 1970.
  • Цесюлевич Л. Рерих на Алтае // Уральский следопыт. 1972. № 2. - С. 17-19.
  • Полякова Е. И. Николай Рерих.- М.։ Искусство, 1973, 1985. - 303 с.։ ил.
  • Беликов П. Ф., Князева В. П. Николай Константинович Рерих Արխիվացված 2020-04-29 Wayback Machine / Серия։ Жизнь замечательных людей.- М.։ Молодая гвардия. - 1973. - 2-е изд.
  • Сидоров В. М. На вершинах (Творческая биография Н. Рериха, рассказанная им самим и его современниками) - М.։ Советская Россия, 1977.
  • Соколовский В. В. Художественное наследие Н.К. Рериха (перечень произведений с 1885 по 1947гг). Н.К. Рерих. Жизнь и творчество. Сборник статей. - М.։. Изд. «Изобразительное искусство» 1978.
  • Живкова Л. Т. Делото на Николай Рьорих ։ [предговор] // Богомил Райнов. Николай Рьорих ։ [албум]. София, 1978. С. 5-10. - Болгар. яз.
  • Зажигайте сердца! Сборник. Изд. 2-е. М.։ Молодая гвардия, 1978, 208 с., ил.
  • Сойни Е. Г. Проблемы финского неоромантизма и литературно-эстетическое наследие Н. К. Рериха։ (вопросы финско-рус. лит. связей)։ дис. …канд. филол. наук / АН СССР, ИМЛИ. - Петрозаводск, 1983. - 180 с.
  • Короткина Л. В. Рерих в Петербурге-Петрограде. - Л.։ Лениздат. - 1985. - 224 с.։ ил. - (Выдающиеся деятели науки и культуры в Петербурге-Петрограде-Ленинграде).

Հետխորհրդային ժամանակաշրջանի ուսումնասիրությունները[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Беликов П. Ф. Рерих (Опыт духовной биографии).- Новосибирск, 1994; М., 2011.
  • Башкова Н. В. Проблема преображения человека в философии русского космизма (В. И. Вернадский, Н. К. Рерих, Е. И. Рерих, К. Э. Циолковский)։ автореф. дис. … канд. филос. наук / Тул. гос. пед. ун-т им. Л. Н. Толстого. - Тула, 2004. - 22 с.
  • Бира Ш. Н. К. Рерих как великий монголист-художник // Дельфис. 2002. № 1(29).
  • Бонгард-Левин Г. М. Неизвестные письма Н. К. Рериха // Петербургский Рериховский сборник / СПбГУ. СПб., 2002. Вып. 5. С. 9−19.
  • Букин А. О. Творчество Н. К. Рериха в культурном взаимодействии Индии и России։ дис… канд. филос. наук / Мордов. гос. ун-т. - Саранск, 1999. - 139 с.
  • Волков В. В. Философия культуры Н. К. Рериха։ автореф. дис. … канд. филос. наук / Твер. гос. ун-т. - Тверь, 1998. - 22с.
  • Грецкая Е. Е. Русский живописный исторический пейзаж։ (истоки, становление и расцвет жанра)։ дис. … канд. искусствоведения / Рос. гос. пед. ун-т им. А. И. Герцена . - СПб., 2004. - 172 с.
  • Дьяченко И. Ю. Хранитель культуры // Вестник Российской академии наук. 2007. № 10. С. 921-926.
  • Дьяченко И. Ю. Деятельность Н. К. Рериха по сохранению культурного наследия։ принципы, методы, формы։ дис. … канд. культурологии / Академия переподготовки работников искусства, культуры и туризма. - М., 2012. - 209 с.
  • Жерносенко И. А. Алтай в историко-культурологической концепции Н. К. Рериха։ дис. … канд. культурологии / Рос. гос. пед. ун-т имени А. И. Герцена. − СПб., 1997. - 219 с.
  • Иванов М. А. Рерихи и Тверской край. Тверь։ Издательство ГЕРС. - 2007. - 118 с.
  • Кулакова Е. С. Образ Н. К. Рериха в отечественном изобразительном искусстве ХХ века։ дис. … канд. искусствоведения / Алт. гос. ун-т. - Барнаул, 2009. - 300 с.
  • Лазаревич О. В. Археология в жизни и творчестве Н. К. Рериха։ дис. … канд. ист. наук / Институт археологии и этнографии СО РАН. - Новосибирск, 2001. - 205 с. ОД РГБ 61։ 99 - 7 / 397 - 0.
  • Лазаревич О. В., Молодин В. И., Лабецкий П. П. Н. К. Рерих-археолог: [моногр.]. Новосибирск։ Изд-во Ин-та археологии и этнографии СО РАН, 2002. - 116 с.։ ил.
  • Ларичев В. Е., Маточкин Е. П. Рерих и Сибирь. - Новосибирск, 1993 г.
  • Магомедова А. Д. Педагогические возможности использования творческого наследия Н. К. Рериха в духовно-нравственном развитии личности։ дис. … канд. пед. наук / Дагестан. гос. пед. ун-т. - Махачкала, 2006. - 157 с.
  • Маточкин Е. П. Космос Леонардо да Винчи и Николая Рериха. - Самара, 2002.
  • Минутко И. Искушение учителя (Жизнь и смерть Николая Рериха).- М.։ АСТ-Пресс, 2008, серия։ Историческое расследование. ISBN 978-5-462-00507-5ռուսերեն գիրք первая. Мастер.] - М.։ Международный Центр Рерихов. - 1998. - 624 с., илл. ISBN 5-86988-064-5
  • Николай Константинович Рерих. Библиографический указатель.- М.։ Международный Центр Рерихов. - 1999. - 232 с. ISBN 5-86988-025-4
  • Первушин А. И. Оккультные тайны НКВД и СС. Нева, ОЛМА-Пресс, 1999.
  • Порожнякова Н. Е. Восточнославянские мифологические мотивы в изобразительном искусстве модерна։ автореф. дис. … канд. искусствоведения / Харьков. гос. акад. дизайна и искусств. − Харьков, 2006. − 20 с.
  • «Рерих номинирован на Премию Мира» // The New York Times. March 3, 1929, Sunday (Статья на сайте The New York Times и на сайте Французской Ассоциации Знамени Мира. Перевод статьи на русский язык - «Рерих номинирован на Премию Мира»)
  • Рерихи. Восток-Запад Արխիվացված 2011-07-23 Wayback Machine.- М։ Государственный музей Востока, 2006. ISBN 5-9900336-9-9.
  • Росов В. А. Николай Рерих - вестник Звенигорода, т. 1 (Великий план), СПб։ Алетейя, 2002; т. 2 (Новая страна), М։ Арьяварта, 2004.
  • Росов В. А. Русско-американские экспедиции Н. К. Рериха в Центральную Азию (1920-е и 1930-е годы) (Автореферат докторской диссертации)
  • Рыбаков Б. А. Новизна формы и философская глубина // Дельфис. 1993. Сент. С. 20−22։ ил.
  • Дубаев М. Л. Рерих. — М.: Молодая гвардия, 2003.
  • Дубаев М. Л. Харбинская тайна Рериха. — М.: Сфера, 2001. — 576 с.
  • Андреев А. И. Гималайское братство։ Теософский миф и его творцы (Документальное расследование). Издательство Санкт-Петербургского университета, 2008. ISBN 978-5-288-04705-3
  • Рерихи։ мифы и факты. Сб. ст. под ред. А. И. Андреева, Д. Савелли. - СПб.։ Нестор-История. 2011. - 312 с., ил. ISBN 978-5-98187-695-0
  • Скумин В. А., Ауновская О.К. Светоносцы. — Новочебоксарск: Терос, 1995. — 114 с. — ISBN 5-88167-004-3.
  • Соколов В. Г. Парадигма культуры в философском наследии Е. И. Рерих и Н. К. Рериха Արխիվացված 2013-05-14 Wayback Machine։ автореф. дис. … канд. филос. наук / Харьков. гос. акад. культуры. − Харьков, 2008. − 20 с.
  • Трофимова Е. А. Этическое учение Н. К. Рериха։ автореф. дис. … канд. филос. наук / ЛГУ. − Л., 1990. − 16 с.
  • Тхакур М. Древняя Русь, славянский цикл в творческом наследии Н. К. Рериха (до 1916 г.)։ автореф. дис. … канд. ист. наук / Рос. ун-т дружбы народов. - М., 1996. - 20 с.
  • Тютюгина Н. В. Православная Русь в живописи Н. К. Рериха։ дис. … канд. искусствоведения / Уральский гос. ун-т им. А. М. Горького. - Екатеринбург, 2005. - 174 с.
  • Тюхина Л. Г. Художественная интеллигенция Санкт-Петербурга - Петрограда и начало Первой мировой войны (июль 1914-май 1915 гг.)։ дис. …канд. ист. наук / Рос. гос. пед. ун-т им. А. И. Герцена. - СПб., 2008. - 270 с.
  • Шаров Д. А. Живая Этика Рерихов։ автореф. дис. … канд. филос. наук / Ин-т философии. − М., 1994. − 24 с.
  • Шишкин О. А. Битва за Гималаи. НКВД։ магия и шпионаж.- М.։ ОЛМА-Пресс, 1999
  • Шостак О. Г. Поэзия Н. К. Рериха и её место в русской философской лирике։ автореф. дис. … канд. филолог. наук. Киев, 1997. - 26 с.
  • Znamenski A. Red Shambhala։ Magic, Prophecy, and Geopolitics in the Heart of Asia. Wheaton, IL։ Quest Books, 2011. ISBN 978-0-8356-0891-6
  • Stasulane A. Theosophy and culture: Nicholas Roerich.- Roma։ Pontificia Università gregoriana, 2005. ISBN 978-88-7839-035-5.
  • Andreyev Alexandre. The Myth of the Masters Revived. The Occult Lives of Nikolai and Elena Roerich. - BRILL (Eurasian Studies Library), 2014. - ISBN 9789004270435

Այլ նյութեր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Держава Рериха: [Сб. ст.]. - 2-е изд., исправленное. - М.։ Международный Центр Рерихов, 2004. - 72 с.
  • Защитим имя и наследие Рерихов. Т. 1. - М.։ Международный Центр Рерихов, Мастер-Банк. - 2001. ISBN 5-86988-113-7
  • Защитим имя и наследие Рерихов. Т. 3. - М.։ Международный Центр Рерихов, Мастер-Банк. - 2005. ISBN 5-86988-159-5
  • Меч мужества. К 80-летию Центрально-Азиатской экспедиции Н. К. Рериха / Авт.-сост. Л. В. Шапошникова. - М.։ МЦР, Мастер-Банк, 2008. - 536 с., ил.
  • Рерихизм
  • Рерих С. Н. Слово об отце Արխիվացված 2015-09-23 Wayback Machine (Сообщение на научной конференции в Академии художеств СССР, 1974 год);
  • Рерих С. Н. Мой вечный учитель Արխիվացված 2007-12-04 Wayback Machine
  • Смирнов-Русецкий Б. А. Семья Рерихов. Воспоминания. Одесса։ Маяк, 1997.
  • Шапошникова Л. В. Великое путешествие. ռուսերեն գիրք первая. Мастер. - М.։ Международный Центр Рерихов. - 1998. - 624 с., илл. ISBN 5-86988-064-5
  • Шапошникова Л. В. Великое путешествие. ռուսերեն գիրք третья. Вселенная мастера. - М.։ Международный Центр Рерихов. - 2005. - 1088 с., илл. ISBN 5-86988-162-5
  • Шапошникова Л. В. Учёный, мыслитель, художник.- М.։ Международный Центр Рерихов, Мастер-Банк, 2006. - 192 с., илл.
  • Шапошникова Л. В. Держава Рерихов։ В 2 т. - М.։МЦР; Мастер-Банк, 2006.
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Նիկոլայ Ռերիխ» հոդվածին։
 ⛭ 
  Թեմատիկ կայքեր
Բառարաններ և հանրագիտարաններ
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից։
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Նիկոլայ_Ռերիխ&oldid=8533194» էջից