Ռուսական 102-րդ ռազմաբազա

Ռուսական 102-րդ ռազմաբազա
	102-րդ ռազմաբազայի գլխավոր մուտքը
Ընդհանուր տեղեկություն
Տեսակ	Բազա ռազմական և ռազմական կազմավորում
Զորքերի տեսակ	Բազա ռազմական
Երկիր	Ռուսաստանի Դանություն
Մտնում է	ՌԴ Զինված ուժեր
.
Տեղաբաշխում	Գյումրի քաղաք, հայ-թուրքական շփման գիծ
Շրաբ	Գյումրի
Նախկին	Q97480030?
Ստեղծվեց	դեկտեմբերի 29, 1941
Ճակատամարտեր	Ռուս-ուկրաինական պատերազմ
Հրամանատարներ
Ներկա հրամանատար	Վլադիմիր Ելկանով

Ռուսական 102-րդ ռազմաբազա (նախկինում՝ 127-րդ մոտոհրաձգային դիվիզիա, ռուս.՝ 102-я российская военная база), պաշտոնական անվանում՝ Անդրկովկասում ռուսական զորախմբերի 102-րդ ռազմաբազա (102-я военная база Группы российских войск в Закавказье)^[1], Հայաստանի Շիրակի մարզի վարչական կենտրոն հանդիսացող Գյումրի քաղաքում տեղակայված Ռուսաստանի Դաշնության զինված ուժերի ռազմակայան։

Պատմական ակնարկ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ռազմակայանի հիմնադրման տարեթիվ է նշվում 1941 թվականը, երբ Գյումրիում (այն ժամանակ՝ Լենինական) հիմնվում է ԽՍՀՄ Կարմիր բանակի 261-րդ հրաձգային դիվիզիան, որն ենթադրաբար ստեղծվել էր Օդեսսայի ռազմական օկրուգի կողմից՝ 1941 թվականի հուլիս-օգոստոս ամիսներին։ Ավելի ուշ ռազմակայանում է տեղակայվել ռուսական հյուսիսկովկասյան ռազմաճակատի 12-րդ բանակը, որը ռազմակայանում է մնացել առնվազն մինչև 1942 թվականի օգոստոսը, որից հետո ռազմակայան է ժամանել անդրկովկասյան ճակատի սևծովյան ստորաբաժանումը։ 1943 թվականի հունվարի 1-ից մինչև Երկրորդ աշխարհամարտի ավարտը, ռազմակայանում է տեղակայվել անդրկովկասյան 45-րդ բանակը, որին հանձնարարված է եղել հսկել թուրք-խորհրդային պետական սահմանը։ Պատերազմի ավարտից հետո կայանում կարճ ժամանակով նշանակվել է 261-րդ դիվիզիան, իսկ ավելի ուշ՝ 37-րդ դիվիզիան, որն 1965 թվականին վերանվանվել է որպես 127-րդ հրաձգային դիվիզիա։

Միջպետական պայմանագրեր և օրենսդրական դաշտ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Կառուցվածք[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ռուսաստանի ռազմական ոստիկանություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հանցագործություններ և միջադեպեր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1992 թվականի սպանություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1992 թվականի հուլիսի 11-ին Գյումրիում տեղակայված ռուսական ռազմաբազայի մի խումբ ռուս զինծառայողներ փորձել են տեղափոխել գողացված կամ անօրինական կերպով ձեռք բերված հատուկ կապի ռազմական կայանքներ։ Մաքսատանը ռուս զինվորներին առաջարկվել է ներկայացնել բեռի փաստաթղթեր, ինչից հետո նրանք ավտոմեքենայով փորձել են թաքնվել։ Նրանց և հետապնդող իրավապահների միջև տեղի է ունեցել փոխհրաձգություն, որի հետևանքով զոհվել է ՀՀ ոստիկանության 3 աշխատակից, ՀՀ 3 քաղաքացիական անձ և 5 ռուս զինծառայող^[2]։

Սպանություններ Գյումրու կենտրոնական շուկայում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1999 թվականի ապրիլի 14-ին սահմանապահ ջոկատի զինծառայողներ Դենիս Պոպովը և Ալեքսանդր Կամենևը լքել էին զորամասը և հարբած վիճակում ինչ-ինչ ճանապարհով հայթայթած AK-74 տեսակի ինքնաձիգներով անկանոն կրակահերթ էին բաց թողել անցորդների ուղղությամբ։ Կատարվածի արդյունքում զոհվել էր 2, և տարբեր աստիճանների հրազենային վիրավորումներ ստացել 14 մարդ։ Ռուս զինվորների դատավարությունը կատարվում է Հայաստանում, Պոպովը դատապարտվում է 14, իսկ Կամենևը՝ 15 տարվա ազատազրկման։ Զինվորականների ժամկետի լիարժեք կրումը նույնպես կասկածների առիթ է տվել որոշ փորձագետների շրջանում։

Անչափահասների զոհվելն ականի պայթյունից[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

2013 թվականի ապրիլի 7-ին՝ Վահրամաբերդ գյուղի մոտակայքում՝ 102-րդ ռազմակայանի տանկային հրաձգարանի տարածքում ականի պայթյունից զոհվում է երկու անչափահաս՝ 12-ամյա Արթուր Մկրտչյանը և 16-ամյա Մուշեղ Գևորգյանը։ Դաշտը ցանկապատված չի էղել, ինչպես նաև բացակայել են զգուշացնող նշաններ։ Դեպքի առնչությամբ մինչ օրս ոչ-ոք չի պատժվել^[3]։

Ավետիսյանների ընտանիքի սպանություն Գյումրիում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

2015 թվականի հունվարի 12-ին զորամասն ինքնակամ լքած Վալերի Պերմյակովը ԱԿ-74 տեսակի ինքնաձիգով և սվին դանակով սպանում է գյումրեցի Ավետիսյանների 7 անդամից բաղկացած ընտանիքի բոլոր անդամներին^[4]։ Ավելի ուշ Պերմյակովը ձերբակալվում է ռուսական ուժերի կողմից, սակայն մինչ օրս չի փոխանցվել հայկական կողմին։

Միջանձնային հարաբերություններ 2015[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

2015 թվականի հունիսի 15-ին զորամասի հետնամասում՝ «Մայր Հայաստան» հուշահամալիրի տարածքում հայտնաբերվում է զորամասի ժամկետային զինծառայող Իվան Նովիկովի դին՝ դանակի բազմաթիվ հարվածներով^[5]^[6]։ Ավելի ուշ զինվորի սպանության կասկածանքով բերման է ենթարկվում նույն զորամասի զինծառայողներից մեկը, ով ընդունում է կատարած մեղքը^[7]։

Փանիկ գյուղի միջադեպ 2018[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

2018 թվականի հուլիսի 17-ին ժամը ժամը 11:00-ից 12:00-ն ընկած ժամանակահատվածում Ռուսաստանի Դաշնության 102-րդ ռազմաբազայի ստորաբաժանումներն առանց զգուշացման և առանց թույլտվության տանկերով և զինվորական այլ տեխնիկայով մտել են Շիրակի մարզի Փանիկ գյուղ և առանց տեղի բնակչությանը զգուշացնելու զորավարժություններ իրականացրել, որի ընթացքում հնչել են ինքնաձիգի կրակահերթեր և պայթյուններ^[8]^[9]^[10]^[11]։ Բնակիչները, տեսնելով իրենց տների մոտ զինվորական տեխնիկա և կրակահերթեր արձակող ռուս զինվորների, խուճապի են մատնվել և հեռացել իրենց տներից^[8]^[9]^[10]^[11]։ Կրակոցների հետևանքով երեխա է ուշագնաց եղել^[9]։ Ռուսական ռազմաբազայի ստորաբաժանումների նման գործողությունները բնակչության զայրույթն ու վրդովմունքն են առաջացրել։ Վերջիններս պահանջել են 102-րդ ռազմաբազայից պատասխան տալ այդ գործողությունների համարv^[8]^[9]^[10]^[11]:

Ռուսական 102-րդ ռազմաբազայի ստորաբաժանումների վերընշված գործողությունները հանդիսանում են Հայաստանի Հանրապետության և Ռուսաստանի Դաշնության միջև 1995 թվականին կնքված «Հայաստանի Հանրապետության տարածքում ռուսաստանյան ռազմակայանի մասին» պայմանագրի և 1997 թվականին կնքված «Հայաստանի Հանրապետությունում ռուսաստանյան ռազմակայանի զինծառայողների կողմից զենք կիրառելու մասին» համաձայնագրի խախտում^[12]։

Միջադեպին անդրադարձել է նաև Հայաստանի Հանրապետության վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը։ Նա մասնավորապես ասել է. - «... անթույլատրելի միջադեպ է և ես դա համարում եմ սադրանք՝ ընդդեմ հայ-ռուսական հարաբերությունների, և սադրանք՝ ընդդեմ Հայաստանի ինքնիշխանության...»^[13]: Նիկոլ Փաշինյանի արձագանքին անդրադարձել է ռուս քաղաքագետ, ռուսական «Ռեգնում» լրատվականի լրագրող Ստանիսլավ Տարասովը, ով ասել է հետևյալը՝ «Փաշինյանի բարձրագոչ հայտարարություններն ամենևին էլ մեծ քաղաքականություն չէ ... իսկ ինչպե՞ս գնահատել Փաշինյանի օրոք Հայաստանի մասնակցությունը Վրաստանում կայանալիք ՆԱՏՕ-ի Noble Partner 2018 զորավարժությանը։ Ակնհայտ, հակառուսական զորավարժություններ, որոնք ուղղված են ՆԱՏՕ-ի ամրապնդմանը։ Հայաստանը ՀԱՊԿ անդամ է, մասնակցում է համարյա հակառուսական զորավարժությունների, ինչպե՞ս պետք է Մոսկվան դա գնահատի։ Դավաճանությո՞ւն, թե՞ երկակի ստանդարտների կիրառում»^[14]։

Տարեց կնոջ սպանություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

2018 թվականի դեկտեմբերի 3-ի վաղ առավոտյան Գյումրի քաղաքի Սլոբոդկա թաղամասի Մայակովսկի փողոցի տներից մեկի դիմաց դաժան ծեծի հետևանքով սպանվել է 57-ամյա Ջուլիետա Ղուկասյանը, ով փողոցում աշխատում էր որպես հավաքարար և այդ օրը մեկնում էր աշխատանքի՝ Տիգրան Մեծ փողոց^[15]^[16]^[17]^[18]^[19]։ Դեպքի առնչությամբ, ըստ մամուլի հրապարակումների, դեկտեմբերի 11-ին ձերբակալվել է Գյումրիում տեղակայված ռուսական 102-րդ ռազմաբազայի ռուս զինծառայող^[17]^[18]^[19]։

Հանրության վերաբերմունքը ռազմաբազայի նկատմամբ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ռազմակայանի առկայությունը բազմաթիվ առիթներով արժանացել է հակասական վերաբերմունքի ինչպես հայ քաղաքացիական հասարակության, այնպես էլ փորձագետների շրջանում։ Ըստ որոշ փորձագետների, ռազմաբազայի առկայությունն ինքնին խոչընդուտում է Հայաստանում արևմուտքի կամ այլ երկրների կողմից կատարվելիք հնարավոր ներդրումներին և/կամ բարեփոխումներին՝ սպառնում է Հայաստանի Հանրապետության տարածքային ամբողջականությանը և Թուրքիայից ենթադրաբար պաշտպանելու փոխարեն ծառայում է միմիայն Ռուսաստանի շահերին^[20]^[21]։

Տես նաև[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Վիքիպահեստ նախագծում կարող եք այս նյութի վերաբերյալ հավելյալ պատկերազարդում գտնել Ռուսական 102-րդ ռազմաբազա կատեգորիայում։

[1] ttp://www.kavkaz-uzel.ru/articles/152315/

[1992_ռուս_զին-2] «Հայ-ռուս փոխհրաձգությունների պատմությունից. 1992», aniarc.am, (արխիվացված)։

[at+-3] «Զոհված երեխաների ընտանիքներին կօգնեն». «Ա1+». ապրիլի 10,2013.

[4] ttp://nihilist.li/2015/01/14/polite-people-armenia-russian-soldier-shoots-sleeping-family-house-gyumri/

[forrights-5] «հայտնաբերվել է ռուս զինծառայողի դի՝ դանակի բազմաթիվ հարվածներով». «Հանուն իրավունքների». Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ մարտի 4-ին.(հայ.)

[Ա1+-6] «Ռուս զինծառայողի սպանության մեջ կասկածվողը ձերբակալված է». «Ա1+». 2015 թ․ հունիսի 15.(հայ.)

[7] «Զինակցի սպանության մեջ կասկաշվող ռուս զինծառայողն ընդունել է մեղքը». Արմենպրես. ՄԹ. 2015 թ․ հունիսի 15.

[Փանիկ_102_ռազմաբազա_կրակոցներ_2018_ՀԺ-8] 8,0 ^8,1 ^8,2 «ՌԴ 102-րդ ռազմաբազայի զինվորականները տանկերով մտել են Փանիկ եւ խուճապի մատնել մարդկանց», armtimes.com, (արխիվացված)։

[Փանիկ_102_ռազմաբազա_կրակոցներ_2018_Առավոտ-9] 9,0 ^9,1 ^9,2 ^9,3 «Փանիկում 102-րդ ռազմաբազայի զինվորները ահուսարսափի են ենթարկել բնակիչներին․ կրակոցներից երեխա է ուշաթափվել», aravot.am, (արխիվացված)։

[Փանիկ_102_ռազմաբազա_կրակոցներ_2018_168ժամ-10] 10,0 ^10,1 ^10,2 «102-րդ ռազմաբազան զորավարժություն է անցկացրել Փանիկի հարակից տարածքում», 168.am, (արխիվացված)։

[Փանիկ_102_ռազմաբազա_կրակոցներ_2018_գալա-11] 11,0 ^11,1 ^11,2 «Փանիկի գյուղապետն ահազանգում է, որ 102-րդ ռազմաբազայի զինծառայողներն ուսումնավարժանք են իրականացրել գյուղի սկզբնամասում», galatv.am Արխիվացված 2018-07-17 Wayback Machine, (արխիվացված)։

[պայմանագիր_-_համաձայնագիր_խախտում-12] «102-րդ ռազմակայանի ծառայողները խախտել են միջպետական համաձայնագիրը», lragir.am Արխիվացված 2018-07-18 Wayback Machine, (արխիվացված)։

[Փաշինյան_Փանիկի_միջադեպ_ՌԴ_ռազմաբազա-13] «Համարում եմ սադրանք՝ ընդդեմ Հայաստանի ինքնիշխանության. վարչապետը՝ Փանիկի միջադեպի մասին», armtimes.com, (արխիվացված)։

[Տարասով_արձագանք_2018-14] «Իսկ մենք սադրանք ենք որակում ՀՀ մասնակցությունը ՆԱՏՕ-ի զորավարժություններին». Տարասովը` Փաշինյանի հայտարարության մասին», 168.am, (արխիվացված)։

[168_ժամ_1-15] «Գյումրիում դաժան ծեծի են ենթարկել 57-ամյա կնոջը. նա հիվանդանոցի ճանապարհին մահացել է», արխիվացված։

[news.am_1-16] «Գյումրիում դաժան ծեծի հետեւանքով մահացած կնոջ գործով առգրավվել են Վարդան Ղուկասյանի առանձնատունը հսկող տեսախցիկները», արխիվացված։

[yerkir.am_1-17] 17,0 ^17,1 «Գյումրիում հայ կնոջը դաժանորեն ծեծելու կասկածանքով ռուս զինծառայող է ձերբակալվել» Արխիվացված 2018-12-11 Wayback Machine, արխիվացված։

[factor.am_1-18] 18,0 ^18,1 «Մանրամասներ Գյումրիում դաժան ծեծի հետևանքով կնոջ մահվան դեպքի մասին․ ինչո՞ւ է իրավապահ համակարգին խիստ զգուշացում տրվել», արխիվացված։

[hraparak.am_1-19] 19,0 ^19,1 «Գյումրիում ձերբակալվել էէ ռուս զինծառայող հավաքարարին սպանելու կասկածանքով», արխիվացված։

[20] ««Հայաստանի դեմ Թուրքիայի հարձակման սցենարներ»». Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ մարտի 4-ին. Վերցված է 2015 թ․ մարտի 26-ին.

[21] Ռուս-թուրք-ադրբեջանական դաշինքի և «Հայաստանն առանց հայերի» դավադրության մասին. Շանթ Հարությունյան

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]

[21]