Jump to content

Ջրծաղկի վիրուս

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Ջրծաղկի վիրուս
Տեսակտաքսոն
 Varicella-zoster virus Վիքիպահեստում

Ջրծաղկի (Varicella-zoster) վիրուսը (VZV), որը նաև հայտնի է որպես մարդու հերպես վիրուս 3 (HHV-3, HHV3) կամ մարդու ալֆահերպես վիրուս 3 (տաքսոնոմիական առումով), հերպեսի ինը հայտնի վիրուսներից մեկն է, որը կարող է վարակել մարդկանց։ Այն առաջացնում է ջրծաղիկ, որը սովորաբար ախտահարում է երեխաներին և երիտասարդներին, իսկ գոտևորող որքինը մեծահասակներին, հազվադեպ երեխաներին։ Վիրուսը կարող է գոյատևել արտաքին միջավայրում մի քանի ժամ[1]։

Ջրծաղկի վիրուսը բազմանում է նշագեղձերում։ Ձրծաղկի վիրուսի առաջնային վարակումից հետո վիրուսը տեղակայվում է նեյրոններում, ներառյալ գանգուղեղային նյարդի հանգույցները, մեջքային արմատային և ինքնավար հանգույցները։ Շատ տարիներ անց այն բանից հետո, երբ մարդը բուժվել է ջրծաղկի առաջնային վարակից,այն կարող է նորից ակտիվանալ՝ առաջացնելով գոտևորող որքին[2]։

Համաճարակաբանություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ջրծաղիկ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Varicella-zoster վիրուսի առաջնային վարակը հանգեցնում է ջրծաղկի (varicella), որը կարող է հանգեցնել բարդությունների, ներառյալ էնցեֆալիտը, թոքաբորբը (վիրուսային թոքաբորբ կամ երկրորդային բակտերիալ թոքաբորբ) կամ բրոնխիտ (վիրուսային բրոնխիտ կամ երկրորդային բակտերիալ բրոնխիտ)։ Նույնիսկ այն ժամանակ, երբ ջրծաղկի կլինիկական նշանները անհետացել են, VZV-ն մնում է նյարդային համակարգում (վիրուսի լատենտություն)՝ տրիգեմինալ և մեջքային արմատային հանգույցներում[3]։ Ջրծաղկի վիրուսը ներթափանցում է օրգանիզմ շնչառական համակարգով։ Ունի 10–21 օր ինկուբացիոն շրջան, միջինում 14 օր։ Թիրախավորելով մաշկը և ծայրամասային նյարդերը, հիվանդությունը տևում է 3-4 օր։ Ցանի ի հայտ գալուց 1-2 օր առաջ ամենավարակիչ շրջանն է։ Նշաններն ու ախտանշանները ներառում են պատռվող վեզիկուլներ, որոնք լցված են թարախով,ապաքինումից առաջ առաջանում է ուժեղ քոր։ Վեզիկուլներն առավել հաճախ առաջանում են դեմքի, կոկորդի, մեջքի ստորին հատվածի, կրծքավանդակի և ուսերի վրա[4]։

Գոտևորող որքին

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Դեպքերի մոտ մեկ երրորդում VZV-ն վերաակտիվանում է կյանքի ընթացքում՝ առաջացնելով հիվանդություն, որը հայտնի է որպես գոտևորող որքին կամ herpes zoster[5]: Ենթադրվում է, որ հերպես զոստերի զարգացման ռիսկը կազմում է 20-30%։ Այնուամենայնիվ, 85 տարեկան և ավելի բարձր տարիքի մարդկանց համար այս ռիսկը աճում է մինչև 50%[6]։ Շվեդիայում Նիլսոնի և այլոց կատարած ուսումնասիրության մեջ (2015) herpes zoster վարակի տարեկան հաճախականությունը գնահատվում է 315 դեպք բոլոր տարիքային խմբերի 100,000 մարդու համար և 577 դեպք 100,000-ից 50 տարեկան և ավելի բարձր տարիքի մարդկանց համար[7]։

Ջրծաղկի վիրուսը կարող է նաև ախտահարել կենտրոնական նյարդային համակարգը, 2013 թվականի հոդվածում նշվում է 100,000 բնակչի հաշվով 1,02 դեպք Շվեյցարիայում և տարեկան 1,8 դեպք՝ 100,000 բնակչի հաշվով Շվեդիայում[8]։

Գոտևորող որքինի ախտանշանները և դրա հետ կապված ցավը, որը հաճախ նկարագրվում է որպես այրվածքի ցավին նմանվող ցավ, զգում է հիվանդը մեկ կամ երկու հարակից զգայական նյարդերով, գրեթե միշտ միայն մարմնի մի կողմում։ Մաշկի վնասվածքները սովորաբար նվազում են մի քանի շաբաթվա ընթացքում, մինչդեռ ցավը հաճախ ավելի երկար է տևում։ Դեպքերի 10-15%-ում ցավը տևում է ավելի քան երեք ամիս, քրոնիկական և հաշմանդամ վիճակ, որը հայտնի է որպես հետհերպետիկ նևրալգիա։ Varicella-zoster վարակի այլ լուրջ բարդությունները ներառում են Մոլարեթի մենինգիտը, զոստերային մուլտիպլեքսը և ուղեղի զարկերակների բորբոքումը (հանգեցնում է կաթվածի), միելիտի, ակնային հերպեսի[9]։ Ռեմսի Հանթի համախտանիշի դեպքում VZV-ն վնասում է դիմային նյարդի հանգույցը, որին հետևում է դիմային նյարդի ճյուղերի վնասումը։ Ախտանիշները կարող են ներառել լեզվի և ականջի վրա ցավոտ բշտիկներ, դեմքի միակողմանի թուլություն և լսողության կորուստ։ Հղիության սկզբնական փուլերում վարակվելիս պտուղը կարող է լուրջ վնասվել։ Ռեյեի համախտանիշը կարող է առաջանալ առաջնային վարակումից հետո՝ առաջացնելով շարունակական փսխում և ուղեղի դիսֆունկցիայի նշաններ, ինչպիսիք են ծայրահեղ քնկոտությունը կամ ագրեսիվ վարքագիծը։ Որոշ դեպքերում կարող է հասցնել մահվան կամ կոմայի։ Ռեյեի համախտանիշը հիմնականում ազդում է երեխաների և դեռահասների վրա։ Ասպիրինի օգտագործումը վարակի ժամանակ կարող է մեծացնել այս ռիսկը։

Մորֆոլոգիա

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ջրծաղկի վիրուսը սերտորեն կապված է հերպեսի սիմփլեքս վիրուսների (HSV) հետ՝ ունենալով գենոմի մեծ հոմոլոգիա։ Հայտնի գլիկոպրոտեինները (gB, gC, gE, gH, gI, gK, gL) համապատասխանում են HSV-ի հետ, սակայն, չկա HSV-ի gD սպիտակուցի համարժեքը։ Ջրծաղկի վիրուսը չի կարողանում արտադրել նաև LAT (լատենտ-ասոցացված տրանսկրիպցիաներ), որոնք կարևոր դեր են խաղում HSV (herpes simplex virus) լատենտության առաջացման գործում[10]։ Ջրծաղկի վիրուսը գնդաձև է, 180–200 նմ տրամագծով։ Նրա լիպիդային շերտը ներառում է նուկլեոկապսիդը 162 վեցամերիկ և հնգամերիկ կապսոմերներից, որոնք դասավորված են իկոսաէդրիկ (քսանանիստ) տեսքով։ Նրա ԴՆԹ-ն առանձին, գծային, երկշղթա մոլեկուլ է՝ կազմված 125000 նուկլեոտիդներից։ Կապսիդը շրջապատված է թույլ կապված սպիտակուցներով, որոնք միասին կազմում են պատյան։ Այս սպիտակուցներից շատերը շատ կարևոր դեր են կատարում վարակված բջջում վիրուսի վերարտադրության գործընթացը սկսելու գործում։ Պատյանը (տեգումենտ) իր հերթին ծածկված է լիպիդային շերտով, որը պարուրված է գլիկոպրոտեիններով, որոնք դասավորված են վիրուսի արտաքին շերտում՝ յուրաքանչյուրը մոտավորապես 8 նմ երկարությամբ[11]։

Գենոմներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ջրծաղկի վիրուսի գենոմի հաջորդականության մասին առաջին անգամ խոսվել է 1986 թվականին։ Այն գծային, երկշղթա ԴՆԹ-ի մոլեկուլ է։ Լաբորատոր շտամն ունի 124884 բազային զույգ (bp): Գենոմն ունի երկու գերակշռող իզոմեր՝ կախված S հատվածի կողմնորոշումից՝ P (նախատիպ) և IS (շրջված S), որոնք առկա են 90-95% հաճախականությամբ։ L հատվածը կարող է նաև շրջվել առաջացնելով չորս գծային իզոմեր (IL և ILS): Այս բաշխումը տարբերվում է HSV-ի հավասար հավանական բաշխումից և մեխանիզմը հայտնի չէ։ Մոլեկուլների փոքր տոկոսը շրջանաձև գենոմներ են։ Գենոմում կան առնվազն 70 բաց կարդացվող շրջանակներ։ Այս վիրուսի առնվազն հինգ ընտանիքներ կան։ Ասիայից, Ճապոնիայից, և 5-րդ ընտանիքը, ըստ երևույթին, Հնդկաստանի շտամներն են։ Որոշ շտամներ Եվրոպայից մտնում են 4-րդ ընտանիքի մեջ,

Էվոլյուցիա

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հատկանիշները, որոնցով VZV-ն նման է HSV1-ին և HSV2-ին, ցույց են տալիս,որ նրանք ունեն ընդհանուր նախնի,սակայն ջրծաղկի վիրուսը հինգ գեներով չի համապատասխանում HSV-ի գեներին։ Մարդու այլ հերպեսի վիրուսների հետ կապն ավելի քիչ է, սակայն շատ հոմոլոգներ և պահպանված գենային բլոկներ դեռևս հայտնաբերվել են։ Կան հինգ հիմնական ընտանիքներ (1-5) և չորս գենոտիպ, որոնք չեն մտնում այդ ընտանիքների մեջ.[12]: Ընտանիքներին VZV շտամներ վերագրելու համար անհրաժեշտ է իմանալ վիրուսի գենոմի ամբողջական հաջորդականությունը։ Այսպիսով, VZV շտամների գլոբալ բաշխման վերաբերյալ գրեթե բոլոր մոլեկուլային համաճարակաբանական տվյալները ստացվել են հավաստի հաջորդականությամբ։ Ջրծաղկի վիրուսի գենոմային հաջորդականությունների ֆիլոգենետիկ վերլուծությունը շտամները բաժանում է ինը գենոտիպերի (E1, E2, J, M1, M2, M3, M4, VIII և IX): M3 և M4 շտամների ամբողջական հաջորդականություններն անհասանելի են։

Բուժում

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Բուժվում է մի շարք դեղամիջոցներով։ Ացիկլովիրը՝ ջրծաղկի համար, ֆամցիկլովիրը և վալացիկլովիրը՝ գետևորող որքինի համար:Բուժվում է նաև զոստեր-իմունագլոբուլինով (ZIG) և վիդարաբինով[13]։ Ացիկլովիրը հաճախ օգտագործվում է որպես դեղամիջոց առաջնային VZV վարակների դեպքում, և դրա վաղ կիրառումը կարող է զգալիորեն կրճատել ցանկացած ախտանիշի տևողությունը։ Այնուամենայնիվ, ացիկլովիրի արդյունավետ շիճուկային կոնցենտրացիայի հասնելը սովորաբար պահանջում է ներերակային ներարկում, ինչը դժվարացնում է դրա օգտագործումը արտահիվանդանոցային պայմաններում[14]։

Պատվաստում

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հասանելի է կենդանի,թուլացած հարուցիչներով VZV Oka/Merck շտամի պատվաստանյութը, որը վաճառվում է Միացյալ Նահանգներում Varivax ապրանքային անունով։ Այն մշակվել է Merck, Sharp & Dohme-ի կողմից 1980-ականներին Oka շտամի վիրուսից, որը մեկուսացվել և թուլացվել է Միչիակի Տակահաշիի և գործընկերների կողմից 1970-ականներին։ Այն ներկայացվել է ԱՄՆ-ի սննդի և դեղերի ադմինիստրացիային (FDA) 1990 թվականին և հաստատվել է 1995 թվականին։ Այդ ժամանակից ի վեր, այն կա Ավստրալիայում, ԱՄն-ում և շատ այլ երկրներում երեխաների պատվաստումների առաջարկվող ցուցակում։ Varicella-ի դեմ պատվաստումը ոմանց մոտ մտավախություն է առաջացրել, որ պատվաստանյութով առաջացած արհեստական պասիվ իմունիտետը կարող է տևական չլինել, ինչը, հնարավոր է, մեծահասակներին խոցելի դարձնի ավելի ծանր հիվանդությունների նկատմամբ, քանի որ նրանց մանկական պատվաստումից իմունիտետը թուլանում է։ Պատվաստումների համար առաջարկվող բնակչության շրջանում ԱՄՆ-ում պատվասման մակարդակը մոտենում է 90%-ին, որն ուղեկցվում է դեպքերի և հոսպիտալացումների,VZV-ի հետևանքով մահացությունների դեպքերի կրճատմամբ։ Ավելի քան տասը տարի վարակը ավելի թեթև ընթացք է ունի[15]։ 2006 թվականին CDC-ի իմունիզացիայի պրակտիկաների խորհրդատվական կոմիտեն (ACIP) խորհուրդ տվեց պատվաստանյութի երկրորդ չափաբաժինը նախքան դպրոց գնալը՝ ապահովելու համար իմունիտետի բարձր մակարդակ[16]։

2006թ.-ին FDA-ն հավանություն է տվել Zostavax-ին գոտրևորող որքինի կանխարգելման համար։ Zostavax-ը Varivax պատվաստանյութի այլընտրանքային անվանումն է, որը նախատեսված է իմունային պատասխան առաջացնելու տարեց մարդկանց մոտ, որոնց իմունիտետը VZV-ի նկատմամբ թուլանում է տարիքի հետ։ Zostavax-ը նվազեցնում է գոտևորող որքինի դեպքերը գրեթե 50%-ով[17]։

Shingrix-ը V. zoster-ի խմբի պատվաստանյութ է (գլիկոպրոտեին E), որը մշակվել է GlaxoSmithKline-ի կողմից, որը հաստատվել է ԱՄՆ-ում FDA-ի կողմից 2017 թվականի հոկտեմբերին[18]։ ACIP-ը խորհուրդ է տվել Shingrix-ը 50 տարեկանից բարձր մեծահասակների համար, ներառյալ նրանց, ովքեր արդեն ստացել են Zostavax: Հանձնաժողովը որոշեց, որ Շինգրիքսը նախընտրելի է Zostavax-ից, քանի որ կլինիկական տվյալները ցույց են տվել, որ պատվաստանյութի արդյունավետությունը 90% է բոլոր տարիքային խմբերում, ինչպես նաև ապահովում է կայուն իմունիտետ չորս տարվա ընթացքում։ Ի տարբերություն Zostavax-ի, որը տրվում է մեկ ներարկումով, Shingrix-ը տրվում է երկու միջմկանային չափաբաժիններով 2-6 ամսվա տարբերությամբ[19]։ Ապացուցված է, որ այս պատվաստանյութը իմունոգեն և անվտանգ է մարդու իմունային անբավարարության վիրուսով մեծահասակների համար.[20]:

Պատմություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ջրծաղկի նման ցաները ճանաչվել և նկարագրվել են հին քաղաքակրթությունների կողմից։ Գոտևորող որքինի և ջրծաղկի փոխկապվածությունը բացահայտված չէր մինչև 1888 թվականը[21]։ 1943 թվականին գտան նմանություն վիրուսային մասնիկների միջև[22]։ 1974 թվականից սկսեցին օգտագործել ջրծաղկի դեմ առաջին պատվաստանյութը[23]։

Varicella zoster վիրուսն առաջին անգամ ուսումնասիրեց Էվելին Նիկոլը, երբ նա աշխատում էր Քլիվլենդի քաղաքային հիվանդանոցում[24]։ Թոմաս Հաքլ Վելլերը նույնպես ուսումնասիրեց վիրուսը և գտավ ապացույցներ, որ նույն վիրուսը պատասխանատու է ինչպես ջրծաղկի, այնպես էլ հերպեսի համար[25] :

Վիրուսի անվան ստուգաբանությունը գալիս է նրա առաջացրած երկու հիվանդություններից՝ ջրծաղկից և հերպեսից[26]։

Ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  1. ↑ «Pathogen Safety Data Sheets: Infectious Substances – Varicella-zoster virus». canada.ca. Pathogen Regulation Directorate, Public Health Agency of Canada. 2012 թ․ ապրիլի 30. Վերցված է 2017 թ․ հոկտեմբերի 10-ին.
  2. ↑ Nagel MA, Gilden DH (July 2007). «The protean neurologic manifestations of varicella-zoster virus infection». Cleveland Clinic Journal of Medicine. 74 (7): 489–94, 496, 498–9 passim. doi:10.3949/ccjm.74.7.489. PMID 17682626.
  3. ↑ Steiner I, Kennedy PG, Pachner AR (November 2007). «The neurotropic herpes viruses: herpes simplex and varicella-zoster». The Lancet. Neurology. 6 (11): 1015–28. doi:10.1016/S1474-4422(07)70267-3. PMID 17945155. S2CID 6691444.
  4. ↑ Tortora G (2013). Microbiology: An Introduction. Pearson. էջեր 601–602.
  5. ↑ Harpaz, R; Ortega-Sanchez, IR; Seward, JF (2008 թ․ հունիսի 6). «Prevention of herpes zoster: recommendations of the Advisory Committee on Immunization Practices (ACIP)». Morbidity and Mortality Weekly Report (MMWR). 57 (RR-5): 1–30, quiz CE2-4. PMID 18528318.
  6. ↑ Pinchinat, Sybil; Cebrián-Cuenca, Ana M; Bricout, Hélène; Johnson, Robert W (December 2013). «Similar herpes zoster incidence across Europe: results from a systematic literature review». BMC Infectious Diseases. 13 (1): 170. doi:10.1186/1471-2334-13-170. PMC 3637114. PMID 23574765.{{cite journal}}: CS1 սպաս․ չպիտակված ազատ DOI (link)
  7. ↑ Nilsson, Jonas; Cassel, Tobias; Lindquist, Lars (2015 թ․ մայիսի 22). «Burden of herpes zoster and post-herpetic neuralgia in Sweden». BMC Infectious Diseases. 15: 215. doi:10.1186/s12879-015-0951-7. PMC 4493830. PMID 26002038.{{cite journal}}: CS1 սպաս․ չպիտակված ազատ DOI (link)
  8. ↑ Becerra JC, Sieber R, Martinetti G, Costa ST, Meylan P, Bernasconi E (July 2013). «Infection of the central nervous system caused by varicella zoster virus reactivation: a retrospective case series study». International Journal of Infectious Diseases. 17 (7): e529-34. doi:10.1016/j.ijid.2013.01.031. PMID 23566589.
  9. ↑ Nagel MA, Cohrs RJ, Mahalingam R, Wellish MC, Forghani B, Schiller A, և այլք: (March 2008). «The varicella zoster virus vasculopathies: clinical, CSF, imaging, and virologic features». Neurology. 70 (11): 853–60. doi:10.1212/01.wnl.0000304747.38502.e8. PMC 2938740. PMID 18332343.
  10. ↑ Arvin AM (July 1996). «Varicella-zoster virus». Clinical Microbiology Reviews. 9 (3): 361–81. doi:10.1128/CMR.9.3.361. PMC 172899. PMID 8809466.
  11. ↑ Han DH (2017 թ․ հոկտեմբերի 25). «General Characteristics and Epidemiology of varicella-zoster virus (VZV)». The Lecturio Medical Concept Library. Medical Professionals Reference (MPR). Վերցված է 2021 թ․ հունիսի 14-ին.
  12. ↑ Grose C (September 2012). «Pangaea and the Out-of-Africa Model of Varicella-Zoster Virus Evolution and Phylogeography». Journal of Virology. 86 (18): 9558–65. doi:10.1128/JVI.00357-12. PMC 3446551. PMID 22761371.
  13. ↑ Centers for Disease Control Prevention (CDC) (March 2012). «FDA approval of an extended period for administering VariZIG for postexposure prophylaxis of varicella» (PDF). MMWR. Morbidity and Mortality Weekly Report. 61 (12): 212. PMID 22456121.
  14. ↑ Cornelissen CN (2013). Lippincott's illustrated reviews: Microbiology (3rd ed.). Philadelphia: Lippincott Williams & Wilkins Health. էջեր 255–272.
  15. ↑ «Prevention of varicella: Recommendations of the Advisory Committee on Immunization Practices (ACIP). Centers for Disease Control and Prevention». MMWR. Recommendations and Reports. 45 (RR-11): 1–36. July 1996. PMID 8668119.
  16. ↑ Marin M, Güris D, Chaves SS, Schmid S, Seward JF (June 2007). «Prevention of varicella: recommendations of the Advisory Committee on Immunization Practices (ACIP)». MMWR. Recommendations and Reports. 56 (RR-4): 1–40. PMID 17585291.
  17. ↑ Gagliardi AM, Andriolo BN, Torloni MR, Soares BG, de Oliveira Gomes J, Andriolo RB, Canteiro Cruz E (November 2019). «Vaccines for preventing herpes zoster in older adults». The Cochrane Database of Systematic Reviews. 2019 (11). doi:10.1002/14651858.CD008858.pub4. PMC 6836378. PMID 31696946.
  18. ↑ Gruber MF (2017 թ․ հոկտեմբերի 20). «Biologics License Application (BLA) for Zoster Vaccine Recombinant, Adjuvant» (PDF). Office of Vaccines Research and Review, Center for Biologics Evaluation and Research, US Food and Drug Administration. Վերցված է 2018 թ․ նոյեմբերի 16-ին.
  19. ↑ Han HD (2017 թ․ հոկտեմբերի 25). «ACIP: New Vaccine Recommendations for Shingles Prevention». Medical Professionals Reference (MPR). Վերցված է 2017 թ․ հոկտեմբերի 30-ին.
  20. ↑ Berkowitz EM, Moyle G, Stellbrink HJ, Schürmann D, Kegg S, Stoll M, և այլք: (April 2015). «Safety and immunogenicity of an adjuvanted herpes zoster subunit candidate vaccine in HIV-infected adults: a phase 1/2a randomized, placebo-controlled study». The Journal of Infectious Diseases. 211 (8): 1279–87. doi:10.1093/infdis/jiu606. PMC 4371767. PMID 25371534.
  21. ↑ Wood MJ (October 2000). «History of Varicella Zoster Virus». Herpes: The Journal of the IHMF. 7 (3): 60–65. PMID 11867004.
  22. ↑ Ruska H (1943). «Über das Virus der Varicellen und des Zoster». Klin Wochenschr. 22 (46–47): 703–704. doi:10.1007/bf01768631. S2CID 11118674.
  23. ↑ Takahashi M, Otsuka T, Okuno Y, Asano Y, Yazaki T (November 1974). «Live vaccine used to prevent the spread of varicella in children in hospital». Lancet. 2 (7892): 1288–90. doi:10.1016/s0140-6736(74)90144-5. PMID 4139526.
  24. ↑ Frellick, Marcia (2020 թ․ հուլիսի 1). «Pioneering Molecular Biologist Dies of COVID-19 at 89». Medscape. Վերցված է 2022 թ․ սեպտեմբերի 19-ին.
  25. ↑ Ligon, B Lee (Jan 2002). «Thomas Huckle Weller MD: Nobel Laureate and research pioneer in poliomyelitis, varicella-zoster virus, cytomegalovirus, rubella, and other infectious diseases». Seminars in Pediatric Infectious Diseases. 13 (1): 55–63. doi:10.1053/spid.2002.31314. PMID 12118846 – via PubMed.
  26. ↑ «Etymologia: Varicella Zoster Virus». Emerging Infectious Diseases. 21 (4): 698. 2015. doi:10.3201/eid2104.ET2104. PMC 4378502.
Վիքիցեղերն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ջրծաղկի վիրուս» հոդվածին։
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ջրծաղկի վիրուս» հոդվածին։
 ⛭ 
  Թեմատիկ կայքեր
Բառարաններ և հանրագիտարաններ
Տաքսոնոմիա
Չափորոշչային վերահսկողություն
BNF: 122896050 · GND: 4222199-7 · LCCN: sh85142324 · Microsoft: 2776159415
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Ջրծաղկի_վիրուս&oldid=10231530» էջից