Jump to content

Ջորջ Ֆ․ Քեննան

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
 Այս հոդվածը կարող է վիքիֆիկացման կարիք ունենալ Վիքիպեդիայի որակի չափանիշներին համապատասխանելու համար։
Դուք կարող եք օգնել հոդվածի բարելավմանը՝ ավելացնելով համապատասխան ներքին հղումներ և շտկելով բաժինների դասավորությունը, ինչպես նաև վիքիչափանիշներին համապատասխան այլ գործողություններ կատարելով։
Ջորջ Ֆ․ Քեննան
անգլ.՝ George Frost Kennan
Դիմանկար
Ծնվել էփետրվարի 16, 1904(1904-02-16)[1][2][3][…]
ԾննդավայրՄիլուոքի, Վիսկոնսին, ԱՄՆ[4][5][6][…]
Մահացել էմարտի 17, 2005(2005-03-17)[1][2][7][…] (101 տարեկան)
Մահվան վայրՓրինսթոն, Մերսեր շրջան, Նյու Ջերսի, ԱՄՆ[8][9]
ԳերեզմանՓրինսթոնի գերեզմանատուն[10]
Քաղաքացիություն ԱՄՆ
Մայրենի լեզուանգլերեն
ԿրթությունՓրինսթոնի համալսարան, HU Berlin և St. John's Northwestern Military Academy?
ԵրկերX Article? և Long Telegram?
Մասնագիտությունդիվանագետ, պատմաբան, աշխարհաքաղաքագետ, քաղաքագետ, գրող, համալսարանի դասախոս և քաղաքական գործիչ
ԱշխատատուԸնդլայնված հետազոտությունների ինստիտուտ
Ծնողներհայր՝ Kossuth Kent Kennan?[11]
Զբաղեցրած պաշտոններUnited States Ambassador to Yugoslavia?, United States Ambassador to the Soviet Union? և դեսպան
Պարգևներ և
մրցանակներ
ԱնդամությունԱրվեստների և գիտությունների ամերիկյան ակադեմիա և Արվեստի և գրականության ամերիկյան ակադեմիա
 George F. Kennan Վիքիպահեստում

Ջորջ Ֆրոսթ Քեննան (փետրվարի 16, 1904(1904-02-16)[1][2][3][…], Միլուոքի, Վիսկոնսին, ԱՄՆ[4][5][6][…] - մարտի 17, 2005(2005-03-17)[1][2][7][…], Փրինսթոն, Մերսեր շրջան, Նյու Ջերսի, ԱՄՆ[8][9]), ամերիկացի դիվանագետ և պատմաբան։ Սառը Պատերազմի ժամանակ Սովետական Միության էքսպանսիոնիզմի վերահսկման անհրաժեշտության կողմանկիցներից է եղել։ Նա դասավանդել է և գրել աշխատություններ ԽՍՀՄ-ի և ԱՄՆ-ի դիվանագիտական հարաբերությունների զարգացման մասին։ Եղել է «Իմաստուն Մարդիկ» խմբակցության անդամ։

1940-ականների վերջում գրված Քեննանի աշխատությունը դարձել է Թրումանի Դոկտրինի ստեղծման և ԱՄՆ-ի զսպման քաղաքականության կիրառման պատճառներից մեկը։ 1946 թվականին Մոսկվայում գրված «Երկար հեռագիր»-ում և 1947 թվականին գրված «ԽՍՀՄ-ի զսպման անհրաժեշտության պատճառները» հոդվածում Քեննանը պնդում է, որ Սովետական Միությունը ժառանգել է Ցարական Ռուսաստանի էսպանսիոնիստական միտումները, և որ վերջինիս ազդեցությունը պետք է սահմանափակվի՝ զսպվի ԱՄՆ-ի համար ռազմավարական կարևոր տարածաշրջաններում։ Այս վերլուծությունները բացատրում են Թրումանի նախագահության ժամանակ ԱՄՆ-ի հակասովետական քաղաքականությունը։ Քեննանը մեծ դեր է ունեցել Սառը Պատերազմի խորացման պատճառ դարձած ծրագրերի և կազմակերպությունների, հատկապես՝ Մարշալի Պլանի ստեղծման գործընթացներում։

ԱՄՆ-ի կառավարության կողմից Քեննանի դրույթների և առաջարկների ընդունումից քիչ անց՝ Քեննանը սկսել է քննադատել այլ երկրների արտաքին քաղաքականությունները, չնայած՝ դրանցից որոշների կողմնորոշման վրա հենց ինքը մեծ ազդեցություն էր ունեցել։ 1948 թվականին Թրումանը վստահ էր, որ ստեղծված կոնֆլիկտը կարելի է լուծել բանակցային սեղանի շուրջ, սակայն նրա դրույթների զգալի մասը Թրումանը և նրա կառավարությունը թյուրըմբռնել էին։ Այդ պատճառով՝ Սառը Պատերազմը ավելի ռազմական երանգ ստացավ, ինչը ստիպեց Քեննանին արտահայտել իր բողոքը իր դրույթների սխալ ընկալման մասին։

1950 թվականին Քեննանը լքել է կառավարությունը, որից հետո որոշ ժամանակ աշխատել է Մասկվայում և Հարավսլավիայում գտնվող դեսպանատան գրասենյակներում։ Դրանից հետո Քեննանը դարձել է ԱՄՆ-ի արտաքին քաղաքականության քննադատ։ 1956-ից 2005 թվականներին շարունակել է հետազոտել միջազգային հարաբերությունները՝ Institute for Advanced Study-ի ֆակուլտետի անդամ լինելով։ Մահացել է 101 տարեկանում։

Սառը պատերազմ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

«Երկար հեռագիր»

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Մոսկվայում աշխատելու տարիներին Քեննանին թվում էր, որ Թրումանն ու Վաշինգտոնը անտեսում են իր կարծիքն ու խորհուրդները։ Քեննանը փորձում էր համուզել նրանց հրաժարվել Եվրոպայում ազդեցության գոտիներ ձեռք բերելու միջոցով ԽՍՀՄ-ին ճնշելու ծրագրից։ Նա կարծում էր, որ արևմտյան Եվրոպայում պետք է ստեղծել ֆեդերացիա, որը կթուլացնի ԽՍՀՄ-ի ազդեցությունը և հակակշիռ ուժ կհանդիսանա։

1946 թվականի փետրվարի 22-ին Քեննանը 5363 բառանի (որոշ աղբյուրներ նշում են՝ 8000-ից ավելի բառանի) հեռագիր է ուղարկել Ջեյմս Բրնսի քարտուղարին, որտեղ ԽՍՀՄ-ի հետ դիվանագիտական նոր հարաբերություններն է նկարագրել։ Հեռագիրը հետագայում հայտնի է դարձել «Երկար հեռագիր» անվանմամբ։

Ըստ Քեննանի՝ Կրեմլի անհանգիստ արտաքին քաղաքականության տակ թաքնված է Ռուսաստանի ավանդական և ինստինկտիվ անապահովության զգացումը։ Կոմունիստական հեղափոխությունից հետո անհանգստության զգացումը միախառնվել է կոմունիստական և «Արևելյան գաղտնիության և դավադրության» գաղափարախոսությունների հետ։

ԽՍՀՄ-ի քաղաքականությունը գլխավորապես կախված էր Իոսիֆ Ստալինի կառավարության պահանջներից։ Ըստ Քեննանի՝ Ստալինին անհրաժեշտ էր թշնամի՝ իր ավտորիտար հասարակարգը իրավականացնելու համար։ Ըստ նրա՝ Ստալինը օգտագործում էր Մարքսիզմ-Լենինիզմը, որպես «արդարացում ԽՍՀՄ-ի արտաքին աշխարհից վախի և բռնապետության անհրաժեշտության համար՝ առանց որի նրանք կառավարել չգիտեն»։

Ըստ Քեննանի՝ լուծումը արևմտյան ինստիտուտների ամրապնդումն էր `ԽՍՀՄ-ին անխոցելիության զգացումով ապահովելու համար։ Հետո պետք էր սպասել խորհրդային կարգերի թուլացմանը։

Ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Encyclopædia Britannica
  3. ↑ 3,0 3,1 Discogs — 2000.
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 Кеннан Джордж Фрост // Большая советская энциклопедия (ռուս.): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохорова — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 http://muse.jhu.edu/journals/journal_of_cold_war_studies/v015/15.4.bernstein.html
  6. ↑ 6,0 6,1 6,2 http://muse.jhu.edu/journals/journal_of_cold_war_studies/v015/15.4.bernstein.pdf
  7. ↑ 7,0 7,1 7,2 Milne D. Kennan, George F. (16 February 1904–17 March 2005) // American National Biography Online / S. Ware — [New York]: Oxford University Press, 2017. — ISSN 1470-6229 — doi:10.1093/ANB/9780198606697.ARTICLE.0700871
  8. ↑ 8,0 8,1 8,2 http://dh.oxfordjournals.org/content/37/2/415.full.pdf
  9. ↑ 9,0 9,1 9,2 http://dh.oxfordjournals.org/content/early/2013/02/23/dh.dht010.full
  10. ↑ Find A Grave — 1996.
  11. ↑ 11,0 11,1 Geni(բազմ․) — 2006.
  12. ↑ https://www.pulitzer.org/prize-winners-by-category/220
  13. ↑ https://crsreports.congress.gov/product/pdf/R/R47639
  14. ↑ https://www.pulitzer.org/prize-winners-by-category/222
  15. ↑ https://library.columbia.edu/about/awards/bancroft/previous_awards.html
  16. ↑ https://sah.columbia.edu/content/prizes/francis-parkman-prize
  17. ↑ https://www.loc.gov/about/awards-and-honors/living-legends/george-kennan/
  18. ↑ https://www.friedenspreis-des-deutschen-buchhandels.de/alle-preistraeger-seit-1950/1980-1989/george-f-kennan
  19. ↑ https://www.nationalbook.org/books/russia-leaves-the-war/
  20. ↑ https://www.nationalbook.org/books/memoirs-1925-1950/

Օգտագործված աղբյուրներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  • Congdon, Lee. George Kennan: A Writing Life (2008)
  • Felix, David Felix, Kennan and the Cold War: An Unauthorized Biography. Piscataway, NJ: Transaction Publishers, 2015.
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ջորջ Ֆ․ Քեննան» հոդվածին։
 ⛭ 
  Թեմատիկ կայքեր
Բառարաններ և հանրագիտարաններ
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Ջորջ_Ֆ․_Քեննան&oldid=9918933» էջից