Ջովաննի Անտոնիո Կանալետտո

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Ջովաննի Անտոնիո Կանալետտո
Giovanni Antonio Canal.jpg
Ի ծնեGiovanni Antonio Canal
Ծնվել էհոկտեմբերի 18, 1697(1697-10-18)[1][2] կամ հոկտեմբերի 7, 1697(1697-10-07)[3]
ԾննդավայրՎենետիկ, Վենետիկի հանրապետություն[4][5]
Վախճանվել էապրիլի 19, 1768(1768-04-19)[6][7][8][…] (70 տարեկան)
Մահվան վայրՎենետիկ, Վենետիկի հանրապետություն[4][5]
ՔաղաքացիությունFlag of Most Serene Republic of Venice.svg Վենետիկի հանրապետություն
Մասնագիտություննկարիչ, օֆորտանկարիչ, գծանկարիչ և գծագրող
Ոճռոկոկկո[9]
ԺանրՎեդուտա[4] և բնանկար[4]
Թեմաներգեղանկարչություն
Ուշագրավ աշխատանքներView of the Grand Canal?
ՄեկենասներJoseph Smith?
ՈւսուցիչԲեռնարդո Կանալ
ԱշակերտներԲերնարդո Բելոտո
Ներշնչվել էՋովաննի Պաոլո Պանինի
ՀայրԲեռնարդո Կանալ
ԱզգականներPietro Bellotti?
Commons-logo.svg Giovanni Antonio Canal, il Canaletto Վիքիպահեստում

Ջովաննի Անտոնիո Կանալետտո (իտալերեն՝ Giovanni Antonio Canal, հոկտեմբերի 18, 1697(1697-10-18)[1][2] կամ հոկտեմբերի 7, 1697(1697-10-07)[3], Վենետիկ, Վենետիկի հանրապետություն[4][5] - ապրիլի 19, 1768(1768-04-19)[6][7][8][…], Վենետիկ, Վենետիկի հանրապետություն[4][5])[10], իտալացի նկարիչ, ճարտարապետական բնապատկերի՝ վեդուտների վարպետ։

Հիմնականում աշխատել է Վենետիկում, մասամբ՝ Հռոմում և Լոնդոնում։ Ստեղծել է բնանկար համայնապատկերներ՝ ճարտարապետական անսամբլներ, վենետիկյան հուշարձաններ և քաղաքային կյանքի գունեղ դրվագներ։

Նկարել է նաև երևակայական տեսարաններ՝ Capriccio-ներ, թեև այդ պատկերներում երևակայականի ու իրականի միջև սահմանը հստակ չէ[11]։ Բացի այդ, հեղինակել է գրավյուրներ՝ կիրառելով օֆորտի տեխնիկան։ 1746-ից 1756 թվականներին աշխատել է Անգլիայում, որտեղ նկարել է Լոնդոնի և նրանից հյուսիս ընկած վայրերի բազմաթիվ տեսարաններ[12]։ Անգլիայում եղել է չափազանց հաջողակ արվեստագետ՝ բրիտանացի առևտրական և արվեստի գործերի հավաքորդ Ջոզեֆ Սմիթի շնորհիվ, ում՝ Կանալետոյի գործերի չափազանց հարուստ հավաքածուն վաճառվել է Անգլիայի Գևորգ Երրորդ թագավորին[11]։

Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Անտոնիոն ծնվել է 1697 թվականի հոկտեմբերի 16-ի, Վենետիկում։ Նկարչության առաջին ուսուցիչը եղել է թատերական նկարիչ հայրը՝ Բեռնարդո Կանալը (այստեղից էլ նրա Կանալետո՝ այսինքն՝ Փոքր Կանալ մականունը)[13]. տղան օգնել է հորը վենետիկյան թատրոնների ներկայացումների համար նկարազարդումներ անելիս։

1719 թվականին այցելել է Հռոմ, որտեղ ծանոթացել է հայտնի վեդուտիստ Ջովանի Պաոլո Պանինիի արվեստին և վերադառնալով՝ սկսել է իրեն հատուկ տոպոգրաֆիկ ոճով նկարել վենետիկյան տեսարաններ[14]։ Առաջին բարձրարժեք գործը, որ կրում է նրա ստորագրությունը, «Ճարտարապետական կապրիչիոն» է(1723 թ., Միլան, մասնավոր հավաքածու[10]։ Ուսանելով քաղաքային բնանկարի ճանաչված վարպետի համբավ ունեցող Լուկա Կառլեվարիսի /Luca Carlevarijs/ մոտ[14][15], Կանալետոն վարպետության տեսակետից կարճ ժամանակամիջոցում հասել ու գերազանցել է նրան։ Արվեստի գիտակները գերադասել են գնել նրա աշխատանքները, քանի որ դրանցում, ի տարբերություն Կառլեվարիսի գործերի, կարելի էր տեսնել ոչ միայն վենետիկյան ինչ-որ գեղեցիկ տեսարան, այլև՝ շողշողացող արև"[16]:

Կանալետոն ստեղծագործության վաղ շրջանում կտավների մեծ մասը ամբողջությամբ նկարել է այսպես ասած՝ բնականից. մինչդեռ այն ժամանակներում ընդունված էր դրսում միայն ճեպանկարներ անել և նկարներն ամբողջացնել արվեստանոցում։ Ինչպես ցույց են տվել բրիտանացի արվեստի պատմաբանների ուսումնասիրությունները, նա նկարելիս համարյա երբեք չի օգտագործել camera obscura.[17], և սակայն նրա նկարները միշտ էլ աչքի են ընկել զարմանալի ճշգրտությամբ[18]։

Աշխատանքներից շատերը նկարիչն ու նրա գործակալը հաջողությամբ վաճառել են ուսանելու նպատակով Վենետիկ եկած անգլիացիների։ 1720-ական թվականների վերջերից սկսած՝ Կանալետոն իր բրիտանացի գործակալ Օուեն Սուինիի խորհրդով փոքրաչափ կտավների վրա նկարել է վենետիկյան բազմաթիվ տեսարաններ՝ հիմնականում անգլիացիներին վաճառելու նպատակով։ Հետագայում նկարչի գլխավոր գործակալը դարձել է մեկ այլ բրիտանացի՝ բանկիր Ջոզեֆ Սմիթը, ով 1744 թվականին նշանակվել է Վենետիկում Բրիտանիայի հյուպատոս։ Տարիների ընթացքում Սմիթը ձեռք է բերել Կանալետոյի շուրջ հիսուն նկար, հարյուր հիսուն գծանկար, տասնհինգ գրավյուր (օֆորտ)՝ իսկապես հազվագյուտ ու արժեքավոր գործեր, որոնք նա 1763 թվականին վաճառել է Գևորգ Երրորդ թագավորին[19]։

1740-ական թվականներին, երբ սկսվեց պատերազմը ավստրիական ժառանգության համար, անգլիացիներն այլևս հազվադեպ էին այցելում Վենետիկ[20], և նկարչի եկամուտները կտրուկ նվազեցին։ Սմիթը կազմակերպեց նրա մի շարք "capricci" օֆորտների տպագրությունը[15], բայց դրանց վաճառքը չարդարացրեց ակնկալիքները, և Կանալետոն 1746 թվականին մեկնեց Լոնդոն, որպեսզի մոտ գտնվի իր նկարների գլխավոր շուկային[14]։

Նա Անգլիայում մնաց ինը տարի՝ մինչև 1755 թվականը, նկարեց լոնդոնյան բազմաթիվ տեսարաններ, բայց նկարչի վարպետության մեջ առաջընթաց չէր նկատվում. նա կարծես կրկնում էր ինքն իրեն։ Անգլիացի արվեստաբան և քննադատ George Vertue-ն մինչև անգամ կասկած հայտնեց, թե Կանալետոյի անվան տակ աշխատում է մի բոլորովին ուրիշ նկարիչ։ Իսկ պատմաբան Մայքլ Լևին նրա այդ շրջանի նկարները բնութագրել է իբրև «անբնակ»[21]։ Հակառակն ապացուցելու նպատակով նկարիչն ստիպված էր նկարել դրսում, ցուցադրաբար, դիտորդների ներկայությամբ, բայց կենդանության օրոք այդպես էլ չհաջողեց վերականգնել իր վարկն ու համբավը[22]։

Հայրենի բնօրրան վերադառնալուց ութ տարի անց՝ 1763 թվականին Կանալետոն ընտրվել է Վենետիկի ակադեմիայի անդամ, նշանակվել Collegio dei Pittori-ի ղեկավար։ Նա շարունակել է ստեղծագործել մինչև իր մահը՝ 1768 թվականը. հիմնականում աշխատել է հին էսքիզների, ճեպանկարների վրա, բայց երբեմն էլ ստեղծել է արվեստի էֆեկտով աչքի ընկնող, զարմանահրաշ կոմպոզիցիաներ[15]։

Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Alessandro Brogi, Canaletto et le paysage urbain, coll. « Les grands maîtres de l'art », Édition Le Figaro, 14 octobre 2008.
  • Alain Buisine, Un Vénitien dit le Canaletto, Zulma, 2001. 978-2843041181
  • Cesare Brandi, Canaletto, Arnoldo Mondadori Editore, 1960.
  • Pietro Zampetti, Vedutisti veneziani del Settecento, Alfieri, 1967.
  • Lionello Puppi, Giuseppe Berto, L'opera completa del Canaletto, Rizzoli, 1968.
  • André Corboz, Sur la prétendue objectivité de Canaletto in Arte veneta XXVIII (1974), pp. 205–218.
  • Alessandro Bettagno (a cura di), Canaletto: disegni, dipinti, incisioni, Neri Pozza, 1982.
  • André Corboz, Canaletto. Una Venezia immaginaria, Mondadori Electa, 1985.
  • Alberto Cottino, Vedutisti, Arnoldo Mondadori Arte, 1991.
  • Simonetta Pelusi (testi di), Canaletto, Mondadori-Electa, 2007.
  • Giuseppe Pavanello (a cura di), Canaletto. Venezia e i suoi splendori, catalogo della mostra (Treviso, 23 ottobre 2008 - 5 aprile 2009) Marsilio, 2008.

Պատկերասրահ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Սուրբ Մարկոսի հրապարակը Վենետիկում

    Սուրբ Մարկոսի հրապարակը Վենետիկում

  • Ռիալտոյի կամուրջը Վենետիկում

    Ռիալտոյի կամուրջը Վենետիկում

  • Capriccio գետի, սյան, հռոմեական ավերված կամարի տեսարանով

    Capriccio գետի, սյան, հռոմեական ավերված կամարի տեսարանով

  • Վենետիկի Մեծ ջրանցքը

    Վենետիկի Մեծ ջրանցքը

  • Սուրբ Մարկոսի տաճարը Վենետիկում

    Սուրբ Մարկոսի տաճարը Վենետիկում

  • Սբ. Հովհաննեսի ու Պողոսի հրապարակը Վենետիկում

    Սբ. Հովհաննեսի ու Պողոսի հրապարակը Վենետիկում

  • Alnwick ամրոցը, Անգլիա

    Alnwick ամրոցը, Անգլիա

  • Լոնդոն. քաղաքային տեսարան Վեստմինիստերյան կամրջից(1747).

    Լոնդոն. քաղաքային տեսարան Վեստմինիստերյան կամրջից(1747).

  • Ադրիատիկ ծովի հետ Վենետիկի դոժի պսակադրությոան տոնակատարությունը

    Ադրիատիկ ծովի հետ Վենետիկի դոժի պսակադրությոան տոնակատարությունը

  • Վենետիկյան տեսարան

    Վենետիկյան տեսարան

  • Նավարկություն Մեծ ջրանցքում

    Նավարկություն Մեծ ջրանցքում

  • Հռոմ. Կոնստանդինի հաղթակամարը

    Հռոմ. Կոնստանդինի հաղթակամարը

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. ↑ 1,0 1,1 Bell A. Encyclopædia Britannica (բրիտ․ անգլ.) — Encyclopædia Britannica, Inc., 1768.
  2. ↑ 2,0 2,1 Proleksis enciklopedija, Opća i nacionalna enciklopedija (хорв.) — 2009.
  3. ↑ 3,0 3,1 Կերպարվեստի արխիվ — 2003.
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 4,5 4,6 4,7 http://www.getty.edu/vow/ULANFullDisplay?find=Giovanni+Antonio+Canaletto&role=&nation=&prev_page=1&subjectid=500115269
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 5,4 5,5 https://rkd.nl/explore/artists/121243
  6. ↑ 6,0 6,1 6,2 RKDartists (նիդերլ.)
  7. ↑ 7,0 7,1 7,2 Internet Speculative Fiction Database — 1995.
  8. ↑ 8,0 8,1 8,2 Gran Enciclopèdia Catalana (կատ.) — Grup Enciclopèdia, 1968.
  9. ↑ https://collections.vam.ac.uk/item/O132458/capriccio-ruined-bridge-with-figures-oil-painting-canaletto-giovanni-antonio/
  10. ↑ 10,0 10,1 Filippo Pedrocco (1995)։ Canaletto։ Giunti Editore։ ISBN 978-88-09-76198-8 
  11. ↑ 11,0 11,1 Alice Binion and Lin Barton. "Canaletto." Grove Art Online. Oxford Art Online. Oxford University Press. Web. 6 Jan. 2017
  12. ↑ Constable William G։ «Canaletto»։ Encyclopædia Britannica։ Արխիվացված է օրիգինալից 2018-01-05-ին։ Վերցված է 2019-04-04 
  13. ↑ "Canaletto", National Gallery of Art, Washington, D.C.
  14. ↑ 14,0 14,1 14,2 Haldane MacFall (սեպտեմբերի 20, 2004)։ A History of Painting: Later Italians and Genius of Spain Part Three։ Kessinger Publishing։ ISBN 978-1-4179-4508-5 
  15. ↑ 15,0 15,1 15,2 Betsy Dru Tecco (հուլիսի 30, 2004)։ Pk:how to Draw Italy։ PowerKids Press։ ISBN 978-0-8239-6686-8 
  16. ↑ J.G. Links, Canaletto and his patrons, Granada Publishing/Paul Elek Ltd., London 1977, p. 1.
  17. ↑ Hannah Furness, 'Royal Collection uses infrared to prove Canaletto did not trace his drawings' in The Daily Telegraph (UK newspaper), 14 April 2017.
  18. ↑ C. A. Fletcher, T. Spencer (հուլիսի 14, 2005)։ Flooding and Environmental Challenges for Venice and its Lagoon: State of Knowledge։ Cambridge University Press։ ISBN 978-0-521-84046-0 
  19. ↑ Canaletto Venetian, 1697 - 1768 https://www.nga.gov/collection/artist-info.1080.html
  20. ↑ Antonio Canaletto, Antonio Visentini (1971)։ Views of Venice: By Canaletto։ Courier Dover Publications։ ISBN 978-0-486-22705-4 
  21. ↑ Michael Levey (1994)։ Painting in Eighteenth-century Venice։ Yale University Press։ էջեր 114–5։ ISBN 978-0-300-06057-7 
  22. ↑ John Eglin (հունվարի 13, 2001)։ Venice Transfigured: The Myth of Venice in British Culture, 1660–1797։ Palgrave Macmillan։ ISBN 978-0-312-23299-3 

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

 ⛭ 
  Թեմատիկ կայքեր
Բառարաններ և հանրագիտարաններ
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 5, էջ 232)։ CC BY-SA icon 80x15.png
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Ջովաննի_Անտոնիո_Կանալետտո&oldid=8520621» էջից