Ջոն Միլթոն

Ջոն Միլթոն; John Milton
Ծնվել է	դեկտեմբերի 9, 1608
Ծննդավայր	, Լոնդոն, Անգլիայի թագավորություն
Վախճանվել է	նոյեմբերի 8, 1674 (65 տարեկան)
Վախճանի վայր	Լոնդոն, Անգլիայի թագավորություն
Գերեզման	St Giles-without-Cripplegate
Մասնագիտություն	բանաստեղծ
Լեզու	անգլերեն
Քաղաքացիություն	Անգլիայի թագավորություն
Կրթություն	Քրիստի քոլեջ, Սուրբ Պողոսի դպրոց և Հիսուսի քոլեջ
Ուշագրավ աշխատանքներ	Կորուսյալ դրախտ և Areopagitica?
Ամուսին	Mary Powell?, Elizabeth Minshull? և Katherine Woodcock?
Զավակներ	Anne Milton?, Deborah Milton?, Mary Milton?, John Milton? և Katherine Milton?
	John Milton Վիքիպահեստում

Ջոն Միլթոն (անգլ.՝ John Milton, դեկտեմբերի 9, 1608(1608-12-09)^[1]^[2], , Լոնդոն, Անգլիայի թագավորություն^[3] - նոյեմբերի 8, 1674(1674-11-08)^[1]^[2], Լոնդոն, Անգլիայի թագավորություն^[3]), անգլիացի բանաստեղծ, հրապարակախոս, քաղաքական գործիչ (ծառայել է Մեծ Բրիտանիայի Պետական խորհրդում, այնուհետև՝ Օլիվեր Կրոմվելի կառավարությունում), մտածող^[5], քաղաքական պամֆլետների, կրոնական տրակտատների հեղինակ։

Նշանավոր են հատկապես նրա «Կորուսյալ դրախտ» (1667) էպիկական պոեմը և «Սամսոն-մարտիկ» (1671) ողբերգությունը^[6]։ Սպիտակ (անհանգ) ոտանավորով գրված «Կորուսյալ դրախտ» պոեմը ուսումնասիրողներից շատերի կարծիքով կարելի է համարել գրական մեծագույն գլուխգործոցներից մեկը^[7]։

Միլտոնն ստեղծագործել է քաղաքական և կրոնական անկայունության ժամանակներում, գրել է անգլերեն և լատիներեն և միջազգային համբավ է ձեռք բերել դեռևս իր կենդանության օրոք։ Նրա գովաբանված «Արեոպագիտիկա»-ն («Areopagitica»), որտեղ դատափետել է գրաքննությունը, դասվում է խոսքի և մամուլի ազատությունը պաշտպանող ամենակրքոտ ու ամենաազդեցիկ երկերից մեկը մարդկության ամբողջ պատմության մեջ։

Ազատության մեծ տենչը տարածվել է նաև նրա ոճի վրա. նա հորինել ու գործածել է բազմաթիվ նորաբանություններ՝ օգտվելով լատիներենից ու հին հունարենից, եղել է անհանգ ստեղծագործած անգլիացի առաջին բանաստեղծը։

Ուիլյամ Հեյլին Միլտոնի՝ 1796 թվականին հրատարակած կենսագրական գրքում նրան բնորոշել է որպես «անգլիացի մեծագույն հեղինակի»^[8], և նա այսօր էլ համարվում է «անգլերեն ստեղծագործած մեծագույն գրողներից մեկը»^[9], չնայած նրա մահվանը հաջորդած հարյուրամյակների ընթացքում քննադատների տեսակետները երբեմն տատանվել են (հաճախ՝ նրա հանրապետական հայացքների՝ ռեսպուբլիկանիզմի պատճառով)։ Սեմյուել Ջոնսոնը, չնայած տորի էր և արքայի շնորհած տիտղոսների կրող, գովաբանել է «Կորուսյալ դրախտ»-ը՝ համարելով մի պոեմ, որն առաջին տեղն է գրավում բանաստեղծական ձևի տեսակետից և բովանդակության տեսակետից գրավում է երկրորդ տեղը մարդկային մտքի արտադրանքի մեջ^[10]։ Ջոն Միլտոնին բարձր են գնահատել նաև անգլիագիր խոշոր բանաստեղծներ Ուիլյամ Բլեյքը, Ուիլյամ Վորդսվորթը, Թոմաս Հարդին և բազում ուրիշներ։

Պատկերասրահ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Կուրացած Միլտոնը «Կորուսյալ դրախտ»-ի հերթական մասն է թելադրում իր երեք դուստրերին
Հուշատախտակ Լոնդոնի Բրեդ սթրիթ փողոցոի այն տան պատին, որտեղ ծնվել է Ջոն Միլտոնը
Ուիլյամ Ֆեյթհորնի փորագրանկարը (1670 թ.)
Միլտոնի հուշարձանը Լոնդոնի St Giles-without-Cripplegate եկեղեցու միլտոնյան հուշանկյունում
«Արեոպագիտիկա» ճառի առաջին հրատարակության տիտղոսաթերթը (1644 թ.)
Milton: A Poem in Two Books գրքի նկարազարդումներից

Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Համբարձում Առաքելյան, Միլտօն (Նրա կեանքը և գրական գործունէութիւնը), Թիֆլիս, տպ. Տ.Մ. Ռօտինեանցի, 1900, 135 էջ։
Венгерова З. А. (1890–1907)։ «Мильтон, Джон»։ Բրոքհաուզի և Եֆրոնի հանրագիտական բառարան: 86 հատոր (82 հատոր և 4 լրացուցիչ հատորներ)։ Սանկտ Պետերբուրգ
Горбунов А. Н. Три великих поэта Англии: Донн, Милтон, Вордсворт. М., 2012.
Маколей, «Мильтон» («Светоч», 1860, № 11 и «Сочинения», т. I).
Рикворд, Эджелл|Рикворд Э. «Мильтон как революционный мыслитель» // Хилл К. Английская революция. М.: Государственное издательство иностранной литературы, 1949. С. 139-182.
Самарин Р. М. Творчество Джона Мильтона. М., 1964.
Тетерина Е. Н. «Потерянный рай» Джона Мильтона: своеобразие жанровой поэтики. М., 2014.
Халтрин-Халтурина Е. В. Диптих Кольриджа «Кристабель» и милтоновские традиции // Известия РАН. Серия Литературы и языка. Том 67, № 6 (2008). С. 24-37. (на русском, в оформлении автора и с её согласия).
Чамеев А. А. Джон Мильтон и его поэма «Потерянный рай». — Л.: Изд-во ЛГУ, 1986. — 128 с. — 4106 экз.
Beer, Anna. Milton: Poet, Pamphleteer, and Patriot. New York: Bloomsbury Press, 2008.
Campbell G., Corns T. N., Hale J.K., Tweedie F. J. Milton and the Manuscript of De Doctrina Christiana. — Oxford University Press, 2007. — 180 p. — ISBN 978–0–19–929649–1.
Campbell, Gordon and Corns, Thomas. John Milton: Life, Work, and Thought. Oxford: Oxford University Press, 2008.
Johnson, «Lives of poets».
Lewalski B. K. The Life of John Milton: A Critical Biography Revised Edition. — Blackwell Publishers Ltd, 2000. — 777 p. — ISBN 0–631–17665–9.
Wilson, A. N. The Life of John Milton. Oxford: Oxford University Press, 1983.

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
↑ ^2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 Կերպարվեստի արխիվ — 2003.
↑ ^3,0 ^3,1 ^3,2 ^3,3 ^3,4 ^3,5 Мильтон Джон // Большая советская энциклопедия (ռուս.): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.
↑ ^4,0 ^4,1 ^4,2 ^4,3 ^4,4 ^4,5 ^4,6 ^4,7 Kindred Britain
↑ Мильтон, Джон / Самарин Р. М. // Мёзия — Моршанск. — М. : Советская энциклопедия, 1974. — (Большая советская энциклопедия : [в 30 т.] / гл. ред. А. М. Прохоров ; 1969—1978, т. 16).
↑ Ռընե Ուելլեք, Օսթին Ուորրեն (2008)։ Գրականության տեսություն։ Երևան: Սարգիս Խաչենց։ էջ 472
↑ Rogers John։ «Paradise Lost, Book I»
↑ McCalman 2001 p. 605.
↑ Contemporary Literary Criticism. "Milton, John – Introduction".
↑ Murphy Arthur (1837)։ The Works of Samuel Johnson, LL. D.: An essay on the life and genius of Samuel Johnson։ New York, NY: George Dearborn

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

John Milton A Brief History of Moscovia (1682) // A complete collection of the historical, political, and miscellaneous works. — Amsterdam, 1698. — Vol. 2. — P. 819—839.
John Milton A Brief History of Moscovia (1682) // The prose works of John Milton. — London, 1853. — Vol. V. — P. 394—432.
«Мильтон, Джон»։ Восточная литература։ Վերցված է 29 марта 2011
«Потерянный Рай» в переводе Аркадия Штейнберга
«Потерянный Рай» в переводе Аркадия Штейнберга. Библиотека Максима Мошкова
«Потерянный Рай» (на английском)
«Возвращённый Рай» в переводе Сергея Александровского. Библиотека Максима Мошкова
«Возвращённый Рай» Archived 2009-04-28 at the Wayback Machine. в переводе Сергея Александровского. Библиотека «Альдебаран»
Сатана и «Потерянный Рай»
http://www.dslib.net/literatura-mira/vlijanie-antichnogo-nasledija-na-tvorchestvo-dzhona-miltona-na-materiale-rannej.html

[_306ba722d41752f7-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.

[_8e892895059330ef-2] 2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 Կերպարվեստի արխիվ — 2003.

[_1142016946b0eacb-3] 3,0 ^3,1 ^3,2 ^3,3 ^3,4 ^3,5 Мильтон Джон // Большая советская энциклопедия (ռուս.): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.

[_c09d8308e10f75d5-4] 4,0 ^4,1 ^4,2 ^4,3 ^4,4 ^4,5 ^4,6 ^4,7 Kindred Britain

[БСЭ-5] Мильтон, Джон / Самарин Р. М. // Мёзия — Моршанск. — М. : Советская энциклопедия, 1974. — (Большая советская энциклопедия : [в 30 т.] / гл. ред. А. М. Прохоров ; 1969—1978, т. 16).

[6] Ռընե Ուելլեք, Օսթին Ուորրեն (2008)։ Գրականության տեսություն։ Երևան: Սարգիս Խաչենց։ էջ 472

[7] Rogers John։ «Paradise Lost, Book I»

[8] McCalman 2001 p. 605.

[9] Contemporary Literary Criticism. "Milton, John – Introduction".

[Works-10] Murphy Arthur (1837)։ The Works of Samuel Johnson, LL. D.: An essay on the life and genius of Samuel Johnson։ New York, NY: George Dearborn

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]