Ջոն Կոմոնս

Ջոն Կոմոնս; անգլ.՝ John Rogers Commons
Ծնվել է	հոկտեմբերի 13, 1862; Դարք Քաունթի, Օհայո, ԱՄՆ
Մահացել է	մայիսի 11, 1945[…] (82 տարեկան); Ֆորթ Լոդերդեյլ, Ֆլորիդա, ԱՄՆ
Քաղաքացիություն	ԱՄՆ
Մասնագիտություն	տնտեսագետ, համալսարանի դասախոս, սոցիոլոգ, labor historian, պատմաբան և դաստիարակ
Հաստատություն(ներ)	Վիսկոնսինի համալսարան Մեդիսոնում և Սիրաքյուսի համալսարան
Գործունեության ոլորտ	տնտեսագիտություն
Պաշտոն(ներ)	նախագահ
Ալմա մատեր	Ջոնս Հոփքինսի համալսարան
Տիրապետում է լեզուներին	անգլերեն
Գիտական ղեկավար	Ռիչարդ Էլի
Եղել է գիտական ղեկավար	Էլվին Հարվի Հանսեն, Edwin E. Witte?, Քելվին Գուվեր, Հարրի Միլիս, Selig Perlman?, Walter Albert Morton?, Harold Groves?, Don Lescohier?, Helen Laura Sumner?, Haldor Ray Mohat?, Ewan Clague?, Meredith B. Givens?, Edgar Zavitz Palmer?, Alfred Warren Briggs?, Frederick Shipp Deibler?, John Bertram Andrews?, Theresa McMahon?, Ezekiel Henry Downey?, Peter Alexander Speek?, Francis Henry Bird?, Ethel Barbara Dietrich?, Jennie McMullin Turner?, Harlan Linneus McCracken?, Jacob Perlman?, Stewart Scrimshaw?, William Edward Zeuch?, Grace Stone McClure Zorbaugh?, William Haber?, Shichiro Matsui?, Edward Ward Morehouse?, Elizabeth Brandeis Raushenbush?, John Vania Spielmans?, Jean Scobie Davis?, Elsie Glück?, John Harvey Sherman?, Leonard Marion Logan?, Miriam Esther West?, Arthur Joseph Altmeyer?, Carey Kierstead Ganong?, John Philip Troxell?, Edwin Medbury Fitch?, Elizabeth Paschal?, Gertrude Schmidt Weiss? և Harry Weiss?
Պարգևներ	Պատվո աշխատանքային սրահ
	John R. Commons Վիքիպահեստում

Ջոն Ռոջերս Կոմոնս (անգլ.՝ John Rogers Commons, հոկտեմբերի 13, 1862(1862-10-13)^[1]^[2]^[3], Դարք Քաունթի, Օհայո, ԱՄՆ - մայիսի 11, 1945(1945-05-11)^[4]^[5]^[6]^[…], Ֆորթ Լոդերդեյլ, Ֆլորիդա, ԱՄՆ^[5]), ամերիկացի տնտեսագետ, ինստիտուցիոնալիզմի տեսության կողմնակից։

Հայրը եղել է գործարար և մի քանի անգամ վաճառել է իր բիզնեսը։ Որպեսզի իր ընտանիքը կարողանա ապահովել, մայրը ստիպված էր աշխատեցնել հյուրատուն։

Կոմոնսը դպրոցն ավարտելուց հետո փորձել է աշխատել ուսուցիչ, սակայն առաջին իր փորձը առաջացրել է ուժեղ հակակրանք դեպի ուսուցչական աշխատանքը։ Մոր խորհրդով 1882 թ. ընդունվել է Օբերլինի քոլեջը։ Ավարտելուց հետո Կոմոնսը սովորել է Մերիլենդ նահանգում՝ Ջոն Հոպկինսի համալսարանում։

Հետագայում նա աշխատել է մի շարք ամերիկյան համալսարաններում։

1904 թ-ից եղել է Վիսկոնսինյան համալսարանի պրոֆեսոր։ 1917 թ. դարձել է Ամերիկյան տնտեսական ասոցիացիայի նախագահ։

1919 թ. Կոմոնսը գրել է «Արտադրական բարեհաճություն» աշխատությունը։ Այստեղ կար աշխատողների և գործատուների միջև համաձայնության գաղափար «փոխզիջումների» միջոցով։

«Ինստիտուցիոնալ տնտեսագիտության տեսություն» (Institutional Economics, 1934) աշխատության մեջ գիտնականը հետազոտության է ենթարկել «խմբային գործողությունները» և «գործարքները»։ Խմբային գործողությունները հսկում են անհատների գործողությունները։ Նրանք նախընտրում են որոշակի իրավական դաշտ։ Ջ. Կոմոնսը հետևում է բաժնետիրական ընկերությունների, արհմիությունների և քաղաքական կուսակցությունների դերին անհատների համակարգված գործողությունների ստեղծման գործում։ Նա նաև առանձնացնում է գործարքների 3 հիմնական տեսակ՝ առևտրային, կառավարման և ռացիոնալացման։ Յուրաքանչյուր գործարք ներառում է բանակցություններ, պարտավորությունների ընդունում և կատարում։ Ամերիկացի գիտնականը նաև ներկայացրել է «խմբային ճնշում» կատեգորիայի տնտեսական հետազոտություն (այդպիսի խմբերի մեջ նա ընդգրկում էր աշխատողներին և գործատուներին, գնորդներին և վաճառողներին, ֆերմերներին և գյուղացիներին, վարկատուներին և վարկառուներին և այլն)։

Կոմոնսի վերջին ախատանքներից է «Կոլեկտիվ գործողությունների տնտեսագիտություն» աշխատությունը։

Ջ. Կոմոնսը առաջարկել է «Սոցիալական կոնֆլիկտների տեսություն»։ Ըստ դրա՝ հասարակությունը մասնագիտացված խմբերի ամբողջությունն է (աշխատողներ, կապիտալիստներ)։ Օրենսդրական կանոնները կարգավորում են հավասար գործարքները։ Հաճախ են հասարակության մեջ առաջանում կոնֆիլկտներ։ Գործարքի մասնակիցները ոչ թե անհատներն են, այլ արհմիություները և գործարար միավորումները։ Պետությունը երաշխավորում է պարտավորությունների կատարում պայմանագրով։

Ջ. Կոմոնսին է պատկանում «սեփականության տիտղոս» կատեգորիան։ Ամենից առաջ այն վերաբերում է ոչ նյութական սեփականությանը (օրինակ, արժեթղթերի վաճառքի գործողությունները)։

Կապիտալիստական հասարակության փուլերն ըստ Կոմոնսի.

առևտրային կապիտալիզմ,
փեռնարկատիրական փուլ,
բանկային կապիտալիզմ,
վարչական կապիտալիզմ։

1935 թ. ընդունվեց «Սոցիալական պաշտպանության ակտը»։ Դրանում մեծ ներդրում ունի Կոմոնսը։ Այդ ակտը արտացոլում էր կենսաթոշակային համակարգի ապահովումը ԱՄՆ-ում։

Հիմնական աշխատանքները[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

«Հարստության բաշխում» (անգլ.՝ The Distribution of Wealth, 1893),
«Աշխատանքի պատմությունը Միացյալ նահանգներում» (անգլ.՝ History of Labor in the United States, 1918)։

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

↑ ^1,0 ^1,1 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
↑ ^2,0 ^2,1 Proleksis enciklopedija, Opća i nacionalna enciklopedija (хорв.) — 2009.
↑ ^3,0 ^3,1 Brozović D., Ladan T. Hrvatska enciklopedija (хорв.) — LZMK, 1999. — 9272 p. — ISBN 978-953-6036-31-8
↑ ^4,0 ^4,1 ^4,2 Коммонс Джон Роджерс // Большая советская энциклопедия (ռուս.): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.
↑ ^5,0 ^5,1 ^5,2 ^5,3 ^5,4 ^5,5 ^5,6 http://www.britannica.com/EBchecked/topic/128898/John-R-Commons
↑ ^6,0 ^6,1 ^6,2 http://www.jstor.org/stable/1809429
↑ ^7,00 ^7,01 ^7,02 ^7,03 ^7,04 ^7,05 ^7,06 ^7,07 ^7,08 ^7,09 ^7,10 ^7,11 ^7,12 ^7,13 ^7,14 ^7,15 ^7,16 ^7,17 ^7,18 ^7,19 ^7,20 ^7,21 ^7,22 ^7,23 ^7,24 ^7,25 ^7,26 ^7,27 ^7,28 ^7,29 ^7,30 ^7,31 ^7,32 ^7,33 ^7,34 ^7,35 ^7,36 ^7,37 ^7,38 ^7,39 Mathematics Genealogy Project — 1997.
↑ Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
↑ Mathematics Genealogy Project — 1997.
↑ Mathematics Genealogy Project — 1997.
↑ Mathematics Genealogy Project — 1997.
↑ Mathematics Genealogy Project — 1997.
↑ Mathematics Genealogy Project — 1997.
↑ Mathematics Genealogy Project — 1997.

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ջ.Ռ Կոմոնսի կենսագրությունը Արխիվացված 2021-07-09 Wayback Machine

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ջոն Կոմոնս» հոդվածին։

[_3b2e1f361d0a3dd9-1] 1,0 ^1,1 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.

[_a9de5848fa33b1b0-2] 2,0 ^2,1 Proleksis enciklopedija, Opća i nacionalna enciklopedija (хорв.) — 2009.

[_b4591cc6e2d7313b-3] 3,0 ^3,1 Brozović D., Ladan T. Hrvatska enciklopedija (хорв.) — LZMK, 1999. — 9272 p. — ISBN 978-953-6036-31-8

[_6fd484d76a7d95d5-4] 4,0 ^4,1 ^4,2 Коммонс Джон Роджерс // Большая советская энциклопедия (ռուս.): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.

[_163a82455a9dba0b-5] 5,0 ^5,1 ^5,2 ^5,3 ^5,4 ^5,5 ^5,6 http://www.britannica.com/EBchecked/topic/128898/John-R-Commons

[_744a09dd2fc749bb-6] 6,0 ^6,1 ^6,2 http://www.jstor.org/stable/1809429

[_5b1e7c998b029c64-7] 7,00 ^7,01 ^7,02 ^7,03 ^7,04 ^7,05 ^7,06 ^7,07 ^7,08 ^7,09 ^7,10 ^7,11 ^7,12 ^7,13 ^7,14 ^7,15 ^7,16 ^7,17 ^7,18 ^7,19 ^7,20 ^7,21 ^7,22 ^7,23 ^7,24 ^7,25 ^7,26 ^7,27 ^7,28 ^7,29 ^7,30 ^7,31 ^7,32 ^7,33 ^7,34 ^7,35 ^7,36 ^7,37 ^7,38 ^7,39 Mathematics Genealogy Project — 1997.

[_3c1dd33f5062fa15-8] Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.

[_c6a08fb508a4e802-9] Mathematics Genealogy Project — 1997.

[_0392c0cf0891e4ad-10] Mathematics Genealogy Project — 1997.

[_fc1c0e69e9bb07cc-11] Mathematics Genealogy Project — 1997.

[_435390dce9f153b5-12] Mathematics Genealogy Project — 1997.

[_1c619f7ac0069612-13] Mathematics Genealogy Project — 1997.

[_deca76c3b1230153-14] Mathematics Genealogy Project — 1997.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]