Jump to content

Ջոն-Անտուան Նո

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Ջոն-Անտուան Նո
ֆր.՝ John-Antoine Nau
Դիմանկար
Ծնվել էնոյեմբերի 19, 1860(1860-11-19)[1][2]
ԾննդավայրՍան Ֆրանցիսկո, Կալիֆոռնիա, ԱՄՆ
Մահացել էմարտի 17, 1918(1918-03-17)[1][2] (57 տարեկան)
Մահվան վայրԴուարնենե
Քաղաքացիություն Ֆրանսիա
ԵրկերForce ennemie?
Մասնագիտությունգրող, թարգմանիչ, գիտաֆանտաստիկ գրող, բանաստեղծ և վիպասան
Պարգևներ և
մրցանակներ
 John-Antoine Nau Վիքիպահեստում
Ջոն-Անտուան Նո

Ջոն-Անտուան Նո, (1860-1918), իրական անունը՝ Էժեն Լեոն Էդուարդ Տորկե, ֆրանսիացի բանաստեղծ և գրող էր։ Ջոն-Անտուան Նոն առավել հայտնի էր իր «Թշնամու ուժը» վեպով, որը 1903 թվականին արժանացավ առաջին Գոնկուրյան մրցանակին։

Ջոն-Անտուան Նո ծնվել է 1860 թվականի նոյեմբերի 19-ին Սան Ֆրանցիսկոյում, Կալիֆորնիա։ Ջոն-Անտուան Նոն եղել է Ամերիկայի քաղաքացի։  Ջոն-Անտուան Նոյի հայրը՝ ինժեներ և գործարար էր, Ֆրանսիայից գաղթել է Կալիֆոռնիա մոտ 1845 թվականին և դարձել բնականացված քաղաքացի։  1864 թվականին նա մահացավ տիֆից՝ թողնելով այրի կնոջ և երեք երեխաների։  1866 թվականին նրանք վերադարձան Ֆրանսիա, նախ՝ Հավր, ապա՝ Փարիզ։ 1881 թվականին՝ 21 տարեկան հասակում, Ջոն-Անտուան Նոն բարձրացավ եռաստիճան նավի վրա, որը բիզնեսով էր զբաղվում Հաիթիում և Արևմտյան Հնդկաստանում ՝ որպես օդաչուի օգնական։  Ավելի ուշ Ջոն-Անտուան Նոն դարձավ հանձնակատարի օգնական և այցելեց Կոլումբիա, Վենեսուելա և Նյու Յորք։

Ջոն-Անտուան Նոն վերադարձավ Ֆրանսիա 1883 թվականին։ Ջոն-Անտուան Նոն ամուսնացավ 1885 թվականին։ Մեղրամսի համար Ջոն-Անտուան Նոն և նրա հարսնացուն գնացին Մարտինիկա՝ պլանավորելով մնալ այնտեղ, բայց ընտանեկան պարտավորությունները ստիպեցին նրանց վերադառնալ Ֆրանսիա։ Ջոն-Անտուան Նոն երբեք չի վերադառնա Մարտինիկա։ 1886 թվականին Ջոն-Անտուան Նոն ապրել է Սան Ռաֆայելում, 1887 թվականին՝ Պիրիակում, ապա այլ վայրերում։  Ապրելով Լա Մանշի Քարթերեթ քաղաքում, Ջոն-Անտուան Նոն գրել է իր առաջին բանաստեղծական գիրքը՝ «Հույսի շեմին», որը հրատարակել է 1897 թվականին իր հաշվին։  Ջոն-Անտուան Նոն 37 տարեկան էր։  Այնուհետև դեպի Մալյորկա 1898 թվականին՝ Կանարյան կղզիների Տեներիֆեում։ Պուերտո դե լա Օրոտավայում Ջոն-Անտուան Նոն սկսեց գրել իր վեպը, որն ավարտեց Անդալուսիայում։ 1903-1906 թվականներին Ջոն-Անտուան Նոն հաստատվել է Սեն Տրոպեում։ 1903 թվականին, կրկին իր հաշվին, Ջոն-Անտուան Նոն հրատարակեց Թշնամու ուժը գիրքը։  Վեպը առևտրային ձախողում է ունեցել և նույնիսկ չի վերանայվել, քանի որ հեղինակը այն չի ուղարկել քննադատներին։ Բայց Ջոն-Անտուան Նոն երբեք չի գրել ապրուստ վաստակելու համար։ Ջոն-Անտուան Նոն գրել է միայն իր հաճույքի համար։ Ջոն-Անտուան Նոն յոթ տարի տեղափոխվեց Ալժիր, Այնուհետև Կորսիկա (նրա պատմությունը)։ Պատերազմը ստիպեց նրան վերադառնալ Փարիզ 1916-1917 թվականներին, այնուհետև Տրեբուլ Բրետանում, որտեղ Ջոն-Անտուան Նոն մահացավ 1918 թվականի մարտի 17-ին՝ 57 տարեկան հասակում։

1903 թվականին, 43 տարեկան հասակում, Ջոն-Անտուան Նոն արժանացել է առաջին Գոնկուրյան մրցանակի՝ իր առաջին վեպի ՝ Թշնամու ուժի համար։  Այն պատմում է Ֆիլիպ Վյուլիի մասին, բանաստեղծ, ով ուշքի է գալիս խենթ տանը։  Նա չգիտի, թե ինչպես է այնտեղ հայտնվել կամ ինչու, բայց ժամանակի ընթացքում կիմանա այդ մասին։ Նա սիրահարվում է կին բանտարկյալին, ով ի վերջո հեռանում է, նրա մեջ բնակություն է հաստատում մեկ այլ մոլորակից մի արարած, խոշտանգվում է այդ հաստատության բժիշկների կողմից, նա փախչում է և ճանապարհորդում աշխարհով մեկ՝ փնտրելով նախկին հիվանդին։ Լցված մռայլ հումորով և երգիծանքով՝ այն շատերի կողմից համարվում է գիտական ֆանտաստիկայի մոռացված գլուխգործոց։

Ասում են, որ Ջոն-Անտուան Նոյի ընտանիքն ու ընկերները նրան անվանել են Նո, և, հետևաբար, նրա անունը արտասանվում է այնպես, ինչպես Ջոն-Անտուան Նոն ֆրանսերեն, և որ դա նրա ամերիկյան ծագման և ֆրանսիական ժառանգության (Անտուան) խառնուրդ էև որ Ջոն-Անտուան Նո կատալոներեն նշանակում է Անոթ՝ ցույց տալով նրա սերը ծովի հանդեպ և որ դա հարգանքի տուրք է Հաիթիի բանաստեղծ Իգնաս Նաուին կամ վերը նշվածներից բոլորը կամ ոչ մեկը։

Ջոն-Անտուան Նոյի ստեղծագործություններից շատերը մահից հետո մնացել են չխմբագրված և 2011 թվականի դրությամբ չեն հրապարակվել։

Գոնկուրյան Մրցանակ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1903 թվականին մի խումբ գրողներ հավաքվեցին Փարիզում և «Թշնամու ուժ» - ին շնորհեցին առաջին Գոնկուրյան մրցանակը (6 կողմ, 4 դեմ)։ Էդմոնդ դե Գոնկուրն իր կտակում նշել է, որ մրցանակը շնորհվելու է արձակ գեղարվեստական ստեղծագործության համար՝ նշելու և աջակցելու երիտասարդ, խոստումնալից գրական դեբյուտը։ Այդ առաջին տարում Ջոն-Անտուան Նոն խաղաղությամբ հանգստացավ։ Ջոն-Անտուան Նոն 43 տարեկան էր։  Հեղինակը գրեթե ամբողջովին անհայտ էր, բացառությամբ մի քանի էկզոտիկ պատմությունների։ Այդ ժամանակ Ջոն-Անտուան Նոն ապրում էր Սեն Տրոպեում և նույնիսկ չէր վերադարձել Փարիզ՝ իր մրցանակը ստանալու համար։  Ջոն-Անտուան Նոյի «թափառական» կարգավիճակը զայրացրել է շատ քննադատների, բայց դա միայն բարձրացրել է նրա կարգավիճակը ժյուրիի և այլ երիտասարդ գրողների շրջանում։ 1906 թվականին Պոլ Լեոտոն ասել է՝ «Գոնկուրյան մրցանակն իսկապես շնորհվել է միայն մեկ անգամ՝ առաջին անգամ Ջոն-Անտուան Նոյին»։  «Դա լավագույն պարգևն էր, որը մենք երբևէ ստացել ենք»[4][5]։

Անգլերեն Թարգմանություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  • Թշնամու ուժը (Մայքլ Շրիվի հարմարեցումը և ներդրումը), Սև վերարկու մամուլ, 2010 թվական, 978-1-935558-49-1
  • Զմրուխտե աչքեր (թարգմանել է Մայքլ Սրիվան), 2009 թվական օգոստոս, արխիվացված օրիգինալից-ից 2011 թվականի օգոստոսի 19-ին, վերցված է 2009 թվականի օգոստոսի 19-ին,
  • Ջետրո Բիթել, ed. (1912 թվական). «Կապույտ ծովածոց». Ժամանակակից Ֆրանսիական պոեզիա. Վալտեր Սքոթի Հրատարակչություն,. էջ 97. «Ջոն-Անտուան Նո»{{cite book}}: CS1 սպաս․ հավելյալ կետադրություն (link)

Հրապարակումներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  • Մինչև կյանքի վերջ՝ պոեզիա (հույսի շեմին), Լեոն Վանիեր, 1897 թվական,
  • 1903 թվական՝ Ուժի թշնամին-վեպ (Թշնամու ուժ, Մայքլ Շրիվի հարմարեցում և ներածություն, 2010թվական, 978-1-935558-49-1)
  • 1904 թվական՝ Գրողի օրագիրը, թարգմ. Ֆյոդոր Դոստոևսկին (գրողի օրագիրը)
  • 1904թվական՝ Երեկվա կապույտ օրերը, պոեզիա, Լեոն Վանյեի գրադարան, խմբագիր, Ա. Մեսեն,
  • 1905 թվական՝ Սիրո պահապանը, վեպ,
  • 1906 թվական՝ Ամուսնություն (Լա Գեննիա) վեպ,
  • 1912 թվական՝ Քրիստոբալ պոետ վեպ,
  • 1914 թվական՝ Թափառումներով շրջապատված, պոեզիա (ճայերից հետո)։

Հետմահու հրապարակումներ՝

  • 1921 թվական՝ Թերեզա Դոնատի, Իմ կորսարները վեպը (Թերեզա Դոնատի, Կորսիկյան սովորույթներ),
  • 1923 թվական՝ Անտիմ Բուդինի Գալանտությունը վեպ,
  • 1923 թվական՝ Աշակերտ օդաչուներ վեպը,
  • 1923 թվական՝ պատմություններ Բենինյո Ռեյեսի երեք սիրո մասին,
  • 1924 թվական՝ Չնչին և միստիկ պոեմներ,
  • 1929 թվական՝ Կարաիբ արշիպելագ, պատմվածքներ (Կարիբյան արշիպելագ),
  • 1933 թվական՝ էկզոտիկ նամակներ,
  • 1949՝ նամակներ Կորսիկայի և Բրետանիի բնակիչների կողմից (նամակներ, որոնք գրվել են Կորսիկայից և Բրետանիից),
  • 1972 թվական՝ Անթիլյան Պոեզիա։ Նկարազարդումներ Անրի Մատիսի կողմից (Անտիլյան բանաստեղծություններ)։

Արտաքին հղումներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  1. 1,0 1,1 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
  2. 2,0 2,1 Internet Speculative Fiction Database — 1995.
  3. https://www.academiegoncourt.com/tous-les-laureats-prix-goncourt
  4. Cité par Lucien Descaves (cf. Sources), d’où proviennent également les citations qui suivent.
  5. Cité par Lucien Descaves (cf. Sources), d'où proviennent également les citations qui suivent.
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ջոն-Անտուան Նո» հոդվածին։