Jump to content

Ջնջելու ռետին

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Ջնջելու ռետին
արտադրանքի կատեգորիա Խմբագրել Wikidata
Ենթակատեգորիաgeneral office supply, Գրենական պիտույքներ Խմբագրել Wikidata
Մասն էwriting implement Խմբագրել Wikidata
Կիրառությունըremoval Խմբագրել Wikidata
ՆյութԿաուչուկներ, gum, կտոր Խմբագրել Wikidata

Ջնջելու ռետին (նաև ռետին[1], կամ գրասենյակային ռետին)՝ գրասենյակային պարագա, որն օգտագործվում է մատիտով (և երբեմն թանաքով) արված գրությունները թղթից և գրելու այլ մակերեսներից հեռացնելու համար, բնական կամ վուլկանացված կաուչուկի կտոր:

Այն իրենից ներկայացնում է տարբեր փափկության չվուլկանացված ռետինի կտոր, որը երբեմն ամրացվում է մատիտի հակառակ ծայրին: Կարող է լինել ցանկացած գույնի և տարբեր խտության: Կան հատուկ գրիչներ, որոնց թանաքը կարելի է ջնջել ռետինով: Համեմատաբար վերջերս վաճառքում հայտնվել են էլեկտրական ռետիններ, որոնք թղթին քսվում են ոչ թե ձեռքով, այլ փոքր էլեկտրաշարժիչի օգնությամբ:

Մինչև 18-րդ դարը մատիտի գրությունները ջնջում (մաքրում) էին տարբեր եղանակներով և նյութերով, մաքրում էին ռետինով (ավելի ուշ), հացով և նույնիսկ քերելով[2], որոնցից ամենատարածվածը հացի միջուկն էր[3]: Մեյջի դարաշրջանի տոկիոցի ուսանողն ասել է. «Հացե ռետինները օգտագործվում էին ռետինի փոխարեն, և դրանք մեզ տալիս էին առանց որևէ քանակական սահմանափակման: Այդ պատճառով մենք կարող էինք, առանց մտածելու, ուտել դրանք՝ գոնե մի փոքր սովը հագեցնելու համար»[4]:

Եվրոպացիների կողմից ռետինի հայտնագործմանը նախորդել են Կոլումբոսի ծովագնացությունները: Ճանապարհորդը նկարագրել է, թե ինչպես էին Հաիթի կղզիների բնիկները խաղում գնդակով, որը պատրաստված էր բրազիլական հևեայի կեղևի կտրվածքներից արտահոսող թանձրացած կաթնային հյութից: Հնդկացիները ծառն անվանում էին «լացող», իսկ նրա արտազատած նյութը՝ «ծառի արցունքներ» («կաո-չու»)[5]: Բացի այդ, նրանք օգտագործում էին կաուչուկը զարդերը մարմնին ամրացնելու կամ ամանեղեն պատրաստելու համար[6]: 1751 թվականին կաուչուկը Եվրոպա բերեց ճանապարհորդ և մաթեմատիկոս Շառլ Կոնդամինը, չնայած նյութի երկարատև դիտարկումից հետո նա այդպես էլ չհայտնաբերեց դրա որևէ օգտակար հատկություն, բացի առաձգականությունից[5]:

Կաուչուկի՝ մատիտի հետքերը մակերևույթից մաքրելու հատկությունն առաջին անգամ նկարագրել է Ջոզեф Պրիստլին 1770 թվականին[5][7]:

Աշխատանքի սկզբունք

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Գրված թղթի վրա ռետինով տրորելիս գրաֆիտի մասնիկները քերվում են թղթից և կպչում ռետինի մակերեսին, որն իր հերթին մաշվում է մանր կտորներով: Արդյունքում մաքրվում է ինչպես գրությամբ մակերեսը, այնպես էլ ռետինի մակերեսը՝ օգտագործված շերտից: Չորացած և անորակ ռետինները, որոնց օգտագործված շերտը չի մաքրվում, կեղտոտում են թուղթը, քանի որ կպած (և ռետինի շերտի հետ չհեռացած) գրաֆիտը քսվում է թղթի վրա: Կաուչուկե ռետինները խիստ ենթակա են արտաքին ազդեցության, ուստի խորհուրդ է տրվում դրանք պահել փաթեթավորման մեջ՝ սահմանափակելով օդի և արևի ճառագայթների ազդեցությունը դրանց վրա[6]։

Ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  1. Резинка для стирания // Товарный словарь / И. А. Пугачёв (главный редактор). — М.: Государственное издательство торговой литературы, 1959. — Т. VII. — Стб. 731—732. {{cite book}}: Missing or empty |title= (օգնություն)CS1 սպաս․ թվային անուններ: authors list (link)
  2. «Черчение и чертежные инструменты». Բրոքհաուզի և Եֆրոնի հանրագիտական բառարան: 86 հատոր (82 հատոր և 4 լրացուցիչ հատորներ). Սանկտ Պետերբուրգ. 1890–1907.{{cite book}}: CS1 սպաս․ location missing publisher (link)
  3. Александр Монвиж-Монтвид Ластик // Что? Когда? Зачем?. — Litres, 2018-02-03. — С. 88. — 130 с. — ISBN 9785041013158
  4. Teiyûkai Kôbu daigakkô mukashibanashi. — Tokyo: Teiyûkai, 1926. — С. 25—26.
  5. 5,0 5,1 5,2 «Приручение каучука» (ռուսերեն). www.erasersworld.com. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հունվարի 26-ին. Վերցված է 2019 թ․ հունվարի 26-ին.
  6. 6,0 6,1 «История ластика, стирательной резинки | Д.Магазин — обзоры, идеи, советы» (ռուսերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հունվարի 26-ին. Վերցված է 2019 թ․ հունվարի 26-ին.
  7. Joseph Priestley A Familiar Introduction to the Theory and Practice of Perspective. — J. Johnson and J. Payne, 1770. — 214 с.

Արտաքին հղումներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]