Ջեֆրի Չոսեր

Ջեֆրի Չոսեր բրիտանական անգլերեն՝ Geoffrey Chaucer
Ծնվել է	մոտ 1343
Ծննդավայր	Լոնդոն, Անգլիայի թագավորություն
Վախճանվել է	հոկտեմբերի 25, 1400
Վախճանի վայր	Լոնդոն, Անգլիայի թագավորություն
Գերեզման	Վեստմինստերյան աբբայություն
Մասնագիտություն	լեզվաբան, բանաստեղծ, երգերի հեղինակ, փիլիսոփա, քաղաքական գործիչ, թարգմանիչ, աստղագուշակ և գրող
Լեզու	միջին անգլերեն
Քաղաքացիություն	Անգլիայի թագավորություն
Ժանրեր	պոեզիա
Ուշագրավ աշխատանքներ	Քենթերբերյան պատմվածքներ
Ամուսին	Ֆիլիպա Ռոետ
Զավակներ	Թոմաս Չոսեր, Էլիզաբեթ Չոսեր և Lewis Chaucer?
Ջեֆրի Չոսեր Վիքիքաղվածքում
Geoffrey Chaucer Վիքիպահեստում

Ջեֆրի Չոսեր (անգլ.՝ Geoffrey Chaucer, մոտ 1343, Լոնդոն, Անգլիայի թագավորություն - հոկտեմբերի 25, 1400, Լոնդոն, Անգլիայի թագավորություն), անգլիացի բանաստեղծ։

Մասնակցել է 1337-1453 թթ. հարյուրամյա պատերազմին, 70-ական թվականներին կատարել է դիվանագիտական հանձնարարություններ Ֆրանսիայում և Իտալիայում։ Վարել է վարչական պաշտոններ։ «Անգլիական պոեզիայի հայր» (Ջ. Դրայդեն) Չոսերը, հակառակ ընդունված լատիներենի, գրել է անգլերենով։ Ստեղծագործության առաջին փուլում (կոչվում է «ֆրանսիական», մինչև 1369 թ.) Չոսերը կրել է ֆրանսիական ասպետական գրականության ազդեցությունը («Դքսուհու գիրքը», 1369, պոեմ)։ Իտալիա կատարած ուղևորությունից հետո ընկած երկրորդ փուլում («իտալական», մոտ 1380-1386) են ստեղծվել «Թռչունների պառլամենտը», «Տրոիլուս և Քրիզեիդ» պոեմները, «Հմայիչ կանանց առասպելը» պատմվածքների ժողովածուն և այլն։ Համաանգլիական գրական լեզվով առաջին հուշարձաններից են 1380-ականների վերջերին սկսված և անավարտ մնացած «Քենթրբերյան պատմվածքներ» բանաստեղծությունների ու նովելների ժողովածուն, որ հատկանշում են Չոսերի ստեղծագործության երրորդ փուլը («անգլիական»)։ Այս գիրքը, որ ամփոփում է քսանից ավելի չափածո պատմվածք և նույնքան կապող ինտերմեդիաներ, ներկայացնում է իր ժամանակի Անգլիան։

Կենսագրություն

Չոսերը որպես պանդուխտ

Ջեֆրի Չոսերը ծնվել է 1343 թվականին Լոնդոնում՝ հարուստ գինու վաճառականի ընտանիքում։ Հայրը հանդիսացել է թագավորական պալատի գինու մատակարարը։ Տասը տարեկանում Չոսերը հայտնվում է ֆրանսերենի և ֆրանսիական մշակույթի մթնոլորտում, որովհետև ընկնում է պալատ և դառնում պալատական մանկլավիկ, նաև զինակիր, երկու անգամ մասնակցում է Ֆրանսիա կատարված արշավանքներին, դրանցից մեկի ժամանակ գերի է ընկնում Ռեյմս քաղաքի մոտ, ազատվում է փրկագնով և նորից վերադառնում Անգլիա։ Անգլիայում աշխատում է որպես մաքսատան վերակացու, նշանակվում Թեմզայի կամուրջների, ջրատար խողովակների, ջրանցքների հսկիչ, կատարում է դիվանագիտական հանձնարարություններ։ Նրա կյանքում եղել են վերելքներ և վայրէջքներ։ Կյանքի վերջում ապրել է աղքատության մեջ։ Ամբողջ կյանքում նրա հետ է եղել միջնադարի հեղինակ Բոցիայի «Սփոփանք փիլիսոփայությամբ» գիրքը։ Վաղճանվել է 1400 թվականին։ Թաղված է Վետմինստերյան աբբայությունում։ Չոսերի շիրիմով սկիզբ է դրվում պոետների համար ստեղծված անկյունին։

Ստեղծագործություններ

Վաղ շրջան

Ստեղծագործության վաղ շրջանում Չոսերը հավատարիմ է մնում միջնադարյան գրականության ավանդույթներին և գրում է «Փառքի տունը», «Թռչնային պառլամենտ», «Հերցոգուհու գիրքը», որոնք գրված են տեսիլքի ժանրով։ Դրանք հիմնականում արձագանքում էին պալատական կյանքի իրադարձություններին։ Չոսերի առաջին շրջանի լավագույն ստեղծագործությունը, որը նա անվանում է ողբերգություն՝ «Տրոյիլ և Քրիզեիդան» է։ Սրա թեման Չոսերը վերցրել է Բոկաչոյի «Ֆիլոստրատոյից»։ Գործող անձերը ռեալ, մարդկային բնավորություններ են։

Քենտերբերյան պատմություններ

«Քենտերբերյան պատմություններ» գրքի առաջին էջը

Չոսերի լավագույն ստեղծագործությունը նրա «Քենտերբերյան պատմություններն» են։ Այս ստեղծագործության տոնը առույգ է և նրա համար նախաբան է Չոսերի «Թռչնային պառլամենտից» վերցրված այն տողերը, որտեղ հեղինակը գրում է, թե այս ստեղծագործության միջոցով ընթերցողը կմտնի մի կախարդական այգի, որտեղ կապաքինվեն սրտի վերքերը, որտեղ նա կառույգանա, կուրախանա և հաճույք կստանա։ «Քենտերբերյան պատմությունների» հաղթանակող կողմը ծիծաղն է, որի աստիճանները տարբեր են՝ նուրբ կատակից մինչև սուր խայթոցներ։ Չոսերը Բոկաչոյից է վերցրել գրական շրջանակի ձևը, որն օգտագործում է յուրովի։ Եթե Բոկաչոյի «Դեկամերոնի» մեջ ընդհանուր ֆոնը մռայլ է, ապա Չոսերի տեղծագործության ֆոնը զվարթ է։ «Քենտերբերյան պատմություններն» ունի նախերգանք, որի մեջ պատմվում է, թե ինչպես գարնանային մի օր ուխտավորները հավաքվել էին Լոնդոնի մոտ գտնվող «Տաբարդ» հյուրանոցում, որպեսզի մեկնեն Քենտերբերի՝ խոնարհվելու սուրբ Թոմաս Բեկետի գերեզմանին։ Հյուրանոցի տերը՝ Հարրի Բեյլին խորհուրդ է տալիս գնալիս և վերադառնալիս պատմել երկուական պատմություն։ Հավաքվում են 24 մարդ, այդ թվում և հեղինակը։ Չոսերի գիրքը մնացել է անավարտ։ Այն պարունակում է 24 պատմություն, որոնք գրված են չափածոյով։ Չոսերի հերոսները պատմում են այնպիսի պատմություններ, որոնք համապատասխան են իրենց մարդկային նկարագրին։ Չոսերի նովելներն իրար հետ կապված են ինտերմեդիաներով՝ միջանկյալ պատմություններով։ Հեղինակի պատմությունների համար հիմք են հանդիսացել հեքիաթներ, ավանդույթներ, զրույցներ։ Նա թեմաներ է վերցրել հռոմեական, արևելյան ժողովածուներից։ «Քենտերբերյան պատմություններում» կան պարոդիաներ, բարոյախոսական զրույցներ։ Մի շարք պատմությունների հիմքում ֆաբլիոների թափառող սյուժեներն են, որոնք հեղինակի կողմից հասցված են ռեալիստական նովելի աստիճանի։ Չոսերի ստեղծագործությունն ամբողջ իրական կյանքն է։

Գրականություն

• Benson Larry D., Pratt Robert, Robinson F.N., eds. (1987)։ The Riverside Chaucer (3rd ed.)։ Houghton-Mifflin։ ISBN 0-395-29031-7 
• Crow Martin M., Olsen Clair C. (1966)։ Chaucer: Life-Records 
• Hopper Vincent Foster (1970)։ Chaucer's Canterbury Tales (Selected): An Interlinear Translation։ Barron's Educational Series։ ISBN 0-8120-0039-0 
• Hulbert James Root (1912)։ Chaucer's Official Life։ Collegiate Press, G. Banta Pub. Co։ էջ 75։ Վերցված է հուլիսի 12, 2011 
• Morley Henry (1883)։ A First Sketch of English Literature։ Harvard University 
• Skeat W.W. (1899)։ The Complete Works of Geoffrey Chaucer։ Oxford: Clarendon Press 
• Speirs John (1951)։ Chaucer the Maker։ London: Faber and Faber 
• Ward Adolphus W. (1907)։ «Chaucer»։ Edinburgh: R. & R. Clark, 

Արտաքին հղումներ

Վիքիքաղվածքն ունի քաղվածքների հավաքածու, որոնք վերաբերում են

Ջեֆրի Չոսեր հոդվածին

• Ջեֆրի Չոսեր-ը Բրիտանիկա հանրագիտարանում
• Ջեֆրի Չոսերը գուտենբերգի նախագծում
• Poems by Geoffrey Chaucer at PoetryFoundation.org
• The Canterbury Tales: A Complete Translation into Modern English by Ronald L. Ecker and Eugene J. Crook.
• Early Editions of Chaucer
• BBC television adaptation of certain of The Canterbury Tales
• "Geoffrey Chaucer Hath a Blog" (A Chaucer parody blog)
• Chaucer at The Online Library of Liberty
• Chaucer Page Archived 2011-04-06 at the Wayback Machine. by Harvard University, including interlinear translation of The Canterbury Tales
• Caxton's Chaucer – Complete digitised texts of Caxton's two earliest editions of The Canterbury Tales from the British Library
• Caxton's Canterbury Tales: The British Library Copies An online edition with complete transcriptions and images captured by the HUMI Project
• Chaucer Metapage Archived 2007-10-18 at the Wayback Machine. – Project in addition to the 33rd International Congress of Medieval Studies
• Three near-contemporary portraits of Chaucer
• Astronomy and astrology in Chaucer's work Archived 2012-12-05 at Archive.is
• Chaucer and his works: Introduction to Chaucer and his works (Descriptions of books with images, University of Glasgow Library)