Ջեյմս Սքոթ (Մոնմութի առաջին դուքս)

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Ջեյմս Սքոթ
 
Մասնագիտություն՝ սպա և զորավար
Ծննդյան օր ապրիլի 9, 1649(1649-04-09)[1][2][3][…]
Ծննդավայր Ռոտերդամ, Հարավային Հոլանդիա, Նիդերլանդներ
Վախճանի օր հուլիսի 15, 1685(1685-07-15)[1][4][2][…] (36 տարեկան)
Վախճանի վայր Թաուեր Հիլ, Լոնդոնի թաուեր, Լոնդոն, Անգլիայի թագավորություն կամ Լոնդոն, Անգլիայի թագավորություն[5]
Թաղված Church of St Peter ad Vincula, Tower Hamlets
Դինաստիա Ստյուարտներ
Քաղաքացիություն  Անգլիայի թագավորություն
Հայր Չարլզ II Ստյուարտ[6]
Մայր Lucy Walter?[6]
Ամուսին Anne Scott, 1st Duchess of Buccleuch?[6]
Զավակներ James Scott, Earl of Dalkeith?[6], Henry Scott, 1st Earl of Deloraine?, James Crofts?[4], Lady Charlotte Scott?[4], Charles Scott, Earl of Doncaster?[4], Anne Scott?[4], Lord Francis Scott?[4], James Crofts?[4], Isabel Crofts?[4] և Henrietta Paulet, Duchess of Bolton?[4]
 
Պարգևներ
Կապիչի շքանշան

Ջեյմս Քրոֆթս, հետագայում` Ջեյմս Սքոթ, Մոնմութի առաջին դուքս և Բաքլեյխի առաջին դուքս (անգլ.՝ James Scott, 1st Duke of Monmouth, ապրիլի 9, 1649(1649-04-09)[1][2][3][…], Ռոտերդամ, Հարավային Հոլանդիա, Նիդերլանդներ - հուլիսի 15, 1685(1685-07-15)[1][4][2][…], Թաուեր Հիլ, Լոնդոնի թաուեր, Լոնդոն, Անգլիայի թագավորություն և Լոնդոն, Անգլիայի թագավորություն[5]), Կառլ II-ի և նրա սիրուհի Լյուսի Ուոլտերի արտամուսնական որդին։ Կառլ II-ի հոր մահապատժից հետո նրանք իրենց որդու հետ վտարվել են։ Մոնմունթը գլխատվել է 1685 թվականին, Ջեյկոփ II-ի անհաջող տապալումից հետո։ Իրեն համարելով օրինական թագավոր` Մոնմունթը փորձում էր ներկայացնել իրեն իբրև կաթոլիկ Ջեյկոփ II-ի հակառակորդ։

Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծագումնաբանություն և վաղ տարիներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծնվել է Նիդեռլանդներում, Ռոտերդամում, Լյուսի Վոլթերի և իր սիրեկան` Չարլզ II-ի որդին է։ Ջեյմսը իր վաղ տարիներն անց է կացրել Շխիդամում[7]։

Հյուջ Նոել Ուիլյամսի (1870–1925) կենսագրական հետազոտությունների համաձայն, Չարլզը չի ժամանել Հաագա մինչև 1648 թվականի սեպտեմբերի կեսերը` երեխայի ծնվելուց յոթ ամիս առաջ և որոշ անհայտ աղբյուրներ ասում են, որ Լյուսի Վոլթերը 1648 թվականի ամռանը եղել է Քոլոնել Ռոբերթ Սիդնեյի՝ Լեյքեսթերի կոմսի երիտասարդ որդու սիրուհին[8]։ Երբ երեխան չափահաս դարձավ, ժամանակակիցները նկատել էին, որ նա մեծ ազդեցություն էր ստացել Սիդնիից[9]։ Այդ լուրերը հավանաբար ծագել են Յորքի դքսությունից, Չարլզ II թագավորի եղբայրից, որը վախենում էր զարմիկի գահի պոտենցիալ պահանջից[10]։

Վերջապես 2012 թվականին ԴՆԹ թեստ անցկացվեց Մոնմոունթի ժառանգորդին` Բուքլեչի տասներորդ դուքսին, որը ցույց է տալիս, որ նա ունի միևնույն Y քրոմոսոմը, որպես Սթյուարտի հեռավոր զարմիկը, լուրջ ապացույցներ տալով, որ Չարլզ II-ը Մոնմունթի կենսաբանական հայրն է[11]։ Նա ուներ երիտասարդ քույր` Մերի Քրոֆթս, որընույնպես հնարավոր է, որ եղել էր Չարլզի դուստրը, չնայած Թոեբալդ Թաֆֆին` Քարլինգֆորդի առաջին կոմսին, համարվում էր մեկ այլ պոտենցիալ հայրը։ Մերին ամուսնացել էր պարսիկ Ուիլյամ Սարսֆիլդի հետ և եղել էր գեներալ Ջակոբիթ Փաթրիք Սարսֆիլդի կնոջ քույրը[12]։

Որպես ապօրինածին որդի` Ջեյմսը իրավասու չէր զբաղեցնել անգլիական կամ շոտլանդական գահը, չնայած կային լուրեր, որ Չարլզը և Լյուսին գաղտնի են ամուսնացել[13]։ Չարլզը` որպես թագավոր, հետագայում ցուցմունք տվեց, որ նա բացի իր Բրագանձայի թագուհի` Քաթերինից, ոչ մեկի հետ ամուսնացած չի եղել[14]։

1658 թվականի մարտին, երիտասարդ Ջեյմսը թագավորի մարդկանցից մեկի կողմից առևանգվել էր, ուղարկվել Փարիզ և հանձնվել Քրոֆթսի բարոնետների խնամակալությանը, որի ազգանունը նա վերցրել է։ Նա կարճ ժամանակ տնային դասընթացների է հաճախել[15]։

Երեխաներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Աննա Սքոթի` Բուչլեուչի առաջին դքսուհու հետ ամուսնության արդյունքում ունեցան վեց երեխա[16]։

  • Իզաբելլա (մահացել է 1748 թվականին)
  • Չարլզ (1672-1674)
  • Ջեյմս (1674-1705)
  • Հենրի (1676-1730)
  • Ֆրենսիս (1678-1679)
  • Շարլոտա (ծնվել և մահացել է 1683 թվականին)

Սըր Ռոբերթ Նիդհամի դուստր, իր սիրուհու` Էլիանոր Նիդհամից ունեցել է երեք երեխա[16]։

  • Ջեյմս (մահացել է 1732 թվականին)
  • Հենրիետա (1682-1730)
  • Իզաբել, մահացել է վաղ հասակում։

Գահի պահանջ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1678 թվականին Մոնմաունթը ղեկավարում էր անգլո-հոլանդական ջոկատներին և պատերազմում Միացյալ համայնքների համար ֆրանսիացիների դեմ, նա աչքի էր ընկնում St Denis-ի ճակատամարտում, 1678 թվականի օգոստոսին Ֆրանս-հոլանդական պատերազմի ընթացքում` բարձրացնելով իր հեղինակությունը[17]։ Հետևյալ տարի, Բրիտանիա վերադառնալուց հետո, նա ղեկավարում էր փոքր բանակ, որը փորձում էր ճնշել շոտլանդական ապստամբներին, 1679 թվականի հունիսի 22-ին ապստամբներից տարավ պարտություն Բոթվելի ճակատամարտում[7]։ Նա առաջին անգամ առաջարկվել է որպես գահի օրինական ժառանգ, չնայած նրա ակնհայտ ապօրինության հետ կապված խնդիրներին և նրա հոր մերժմանը, որն անտեղյակ էր, որ տղան ամուսնացել է Լյուսի Վոլթերի հետ։ Մանմոունթը կարող էր անկեղծ հավատալ, որ իր ծնողները ամուսնացել են[18]։

Ապստամբություն և պատիժ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Քանի որ նա ավելի հայտնի դարձավ, Մոնմունթը ստիպված էր 1679 թվականի սեպտեմբերին վտարվել։ Ճգնաժամի ընթացքում, կապված Բիլի՝ 1679-1681 թվականների հեռացման հետ, խորհրդարանական ընդդիմությունների շարքը ելույթ ունեցավ այն մասին, որ Ջեյկոփ Յորքսկիի գահից հեռացման դեպքում թագաժառանգ համարել Մոնմունթին` չնայած ապօրինի, բայց բողոքական որդուն։

Երբ 1685 թվականի փետրվարին թագավոր Կառլ II-ը մահացավ, Մոնմունթը գլխավորեց ցույցը, և 1685 թվականի հունիսին տեղակայվելով երեք նավերով՝ փորձեց վերցնել իր պապիկի թագը։

1685 թվականի հունիսի 6-ին երկու բանակներ հանդիպեցին Սեջմուրի մոտ պայքարում, երկու զինվորական ուժերի վերջին պայքարը անգլիական հողի վրա։ Մոնմունթի հանպատրաստից ստեղծված բանակը չէր կարող մրցակցել կայուն բանակի հետ, և նա կրեց ավերիչ պարտության[19]։

Չնայած ներման համար խնդրանքներին` Ջեյմս Մոնմունթը 1685 թվականի հուլիսի 15-ին Թաուերում գլխատվեց։

Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Violet Wyndham. Protestant Duke: Life of the Duke of Monmouth. Weidenfeld and Nicolson, London, 1976. ISBN 0-297-77099-3

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Encyclopædia Britannica
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.)
  3. ↑ 3,0 3,1 Gran Enciclopèdia Catalana (կատ.) — Grup Enciclopèdia, 1968.
  4. ↑ 4,00 4,01 4,02 4,03 4,04 4,05 4,06 4,07 4,08 4,09 4,10 Lundy D. R. The Peerage
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 Չեխիայի ազգային գրադարանի կատալոգ
  6. ↑ 6,0 6,1 6,2 6,3 Kindred Britain
  7. ↑ 7,0 7,1 Harris, Tim (October 2009) [2004]. "Scott [Crofts], James, duke of Monmouth and first duke of Buccleuch (1649–1685)". Oxford Dictionary of National Biography (online ed.). Oxford University Press.
  8. ↑ Williams, p. 6
  9. ↑ Harris, Tim (October 2009) [2004]. "Scott [Crofts], James, duke of Monmouth and first duke of Buccleuch (1649–1685)". Oxford Dictionary of National Biography (online ed.). Oxford University Press.
  10. ↑ Harris, Tim (October 2009) [2004]. "Scott [Crofts], James, duke of Monmouth and first duke of Buccleuch (1649–1685)". Oxford Dictionary of National Biography (online ed.). Oxford University Press.
  11. ↑ «"Scotland's DNA: Descended from lost tribes…and related to Napoleon"». Արխիվացված է օրիգինալից 2017 թ․ հունիսի 20-ին. Վերցված է 2017 թ․ հուլիսի 1-ին.
  12. ↑ "The Family Forest Descendants of Lady Joan Beaufort".(չաշխատող հղում)
  13. ↑ Լյուսի Ուոլթեր
  14. ↑ "Setting the Scene in Wessex: the 17th Century in Literature and Drama".
  15. ↑ Harris, Tim (October 2009) [2004]. "Scott [Crofts], James, duke of Monmouth and first duke of Buccleuch (1649–1685)". Oxford Dictionary of National Biography (online ed.). Oxford University Press.
  16. ↑ 16,0 16,1 Burke, Bernard (1914). Genealogical and Heraldic Dictionary of the Peerage and Baronetage of the British Empire. London: Burke's Peerage Limited. էջ 320.
  17. ↑ The London Gazette.
  18. ↑ Ջեյմս Սքոթ, Մոնմաունթի առաջին դուքսը, Անգլիայի Չարլզ II թագավորի ապօրինի որդին
  19. ↑ «Одиссея капитана Блада»

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ջեյմս Սքոթ (Մոնմութի առաջին դուքս)» հոդվածին։
 ⛭ 
  Թեմատիկ կայքեր
Բառարաններ և հանրագիտարաններ
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Ջեյմս_Սքոթ_(Մոնմութի_առաջին_դուքս)&oldid=9730195» էջից