Ջեյմս Մյուրրեյ

Ջեյմս Մյուրրեյ
Ծնվել է	փետրվարի 7, 1837[…]; Ռոքսբուրշիր, Սքոթիշ Բորդերս, Շոտլանդիա, Մեծ Բրիտանիայի և Իռլանդիայի միացյալ թագավորություն
Մահացել է	հուլիսի 26, 1915[…] (78 տարեկան); Օքսֆորդ, Անգլիա, Մեծ Բրիտանիայի և Իռլանդիայի միացյալ թագավորություն
Գերեզման	Wolvercote Cemetery
Քաղաքացիություն	Մեծ Բրիտանիայի և Իռլանդիայի միացյալ թագավորություն
Մասնագիտություն	բառարանագիր, լեզվաբան, գրող և բանասեր
Գործունեության ոլորտ	բառարանագրություն
Անդամակցություն	Արվեստների և գիտությունների ամերիկյան ակադեմիա, Պրուսիայի գիտությունների ակադեմիա և Հոլանդերենի լեզվի և գրականության թագավորական ակադեմիա
Տիրապետում է լեզուներին	անգլերեն
Պարգևներ	և Բրիտանական ակադեմիայի անդամ
Երեխա(ներ)	Հիլդա Մարրի, Oswyn Murray? և Harold Murray?
	James Murray (lexicographer) Վիքիպահեստում

Ջեյմս Մյուրեյ (անգլ.՝ James Murray, փետրվարի 7, 1837(1837-02-07)^[1]^[2]^[3]^[…], Ռոքսբուրշիր, Սքոթիշ Բորդերս, Շոտլանդիա, Մեծ Բրիտանիայի և Իռլանդիայի միացյալ թագավորություն - հուլիսի 26, 1915(1915-07-26)^[1]^[2]^[3]^[…], Օքսֆորդ, Անգլիա, Մեծ Բրիտանիայի և Իռլանդիայի միացյալ թագավորություն), շոտլանդացի բառարանագետ և բանասեր։ 1879 թվականից մինչև իր մահը եղել է Օքսֆորդի անգլերեն բառարանի գլխավոր խմբագիրը^[4]^[5]։

Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծնվել է Շոտլանդիայի Դենհոլմ գյուղում։ Ուսումնասեր պատանին տասնչորս տարեկան հասակում թողել է դպրոցը, քանի որ ծնողները ի վիճակի չէին վճարել ուսման վարձը։ Տասնյոթ տարեկանում դարձել է ուսուցիչ Հոյկ ավանի տարրական դպրոցում, այնուհետև աշխատել բանկում, հետագայում՝ կրկին ուսուցիչ Լոնդոնում։

Լինելով ինքնուս՝ հատկապես հետաքրքրված է եղել լեզուներով և ստուգաբանությամբ. ուսումնասիրել է եվրոպական գրեթե բոլոր լեզուները։ 1873 թվականին հրատարակել է «Շոտլանդիայի հարավային գավառների բարբառը» աշխատությունը։ 1879 թվականի մարտի 1-ին նշանակվել է Օքսֆորդի անգլերեն բառարանի գլխավոր խմբագիր։ Այդ բառարանի ստեղծման գործում կարևոր ավանդ է ներդրել նաև ամերիկացի զինվորական բժիշկ Ուիլյամ Չեսթեր Մայնորը^[6], ում համար լեզվաբանությունը եղել է հոբբի։ Նա Ջեյմս Մյուրրեյին մեծ քանակությանմ անհրաժեշտ մեջբերումներ, քաղվածքներ է տրամադրել^[7]^[8]։

Պատվավոր կոչումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ջեյմս Մյուրրեյին պատվավոր դոկտորի կոչում է շնորհել ինը համալսարան, այդ թվում՝

Գլազգոյի համալսարանը՝ 1901 թվականի հունիսին^[9]
Օքսֆորդի համալսարանը՝ 1914 թվականին^[10]:

Գրականության մեջ և կինոյում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Սայմոն Վինչեստերի՝ 1998 թվականին հրատարակված The Surgeon of Crowthorne գիրքը (ԱՄՆ-ում տպագրվել է The Professor and the Madman վերնագրով) արտացոլում է Մայնորի կյանքի վերջին տարիները և նրա մասնակցությունը Օքսֆորդի անգլերեն բառարանի ստեղծմանը։

Այդ գրքի հիման վրա ֆիլմ նկարահանելու իրավունքը 1998 թվականին գնել է Մել Գիբսոն-ի Icon Productions կինոընկերությունը^[11]։ «Պրոֆեսորը և խենթը» («The Professor and the Madman») ֆիլմը նկարահանել է կինոռեժիսոր Ֆարհադ Սաֆինիան, ընդ որում՝ Մյուրրեյի դերը կատարել է Մել Գիբսոնը, Մայնորինը՝ Շոն Փենը^[12]։ Կինոնկարը թողարկվել է 2019 թվականի մայիսին։

2020 թվականին լույս է տեսել ավստրալիացի գրող Փիփ Ուիլյամսի The Dictionary of Lost Words բեսթսելլեր վեպը, որտեղ արտացոլված է Մյուրրեյի ու նրա թիմի աշխատանքը Օքսֆորդի անգլերեն բառարանի վրա^[13]։

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 ^1,5 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
↑ ^2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 Encyclopædia Britannica
↑ ^3,0 ^3,1 ^3,2 ^3,3 ^3,4 Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.)
↑ «Dictionary Editors | Oxford English Dictionary». Oxford English Dictionary.
↑ Burchfield, R. W. (2004). «Murray, Sir James Augustus Henry (1837–1915), lexicographer». Oxford Dictionary of National Biography (անգլերեն) (online ed.). Oxford University Press. doi:10.1093/ref:odnb/35163. (Subscription or UK public library membership required.)
↑ «William Chester Minor», Contributors, Oxford English Dictionary.
↑ Winchester, Simon (2004). The Meaning of Everything: The Story of the Oxford English Dictionary. OUP. էջ 201.
↑ Murray, Katharine Maud Elisabeth (2001). Caught in the Web of Words: James A.H. Murray and the Oxford English Dictionary. Yale University Press. էջ 306.
In 1899 alone, Minor provided 12,000 quotations for the OED.
↑ |articlename = Glasgow University jubilee |day_of_week=Friday |date=14 June 1901 |page_number=10 |issue =36481 |column=b–c |url=https://www.thetimes.co.uk/archive/article/1901-06-14/10/2.html?region=global#start%3D1901-06-13%26end%3D1901-06-14%26terms%3DGlasgow%20University%20jubilee%26back%3D/tto/archive/find/Glasgow+University+jubilee/w:1901-06-13%7E1901-06-14/1%26next%3D/tto/archive/frame/goto/Glasgow+University+jubilee/w:1901-06-13%7E1901-06-14/2}}
↑ Murray, 1977, էջ 293
↑ Mel Gussow (2006 թ․ դեկտեմբերի 4). «The Strange Case of the Madman With a Quotation for Every Word». The New York Times. Վերցված է 2010 թ․ հուլիսի 17-ին.
↑ Tatiana Siegel (2005 թ․ փետրվարի 21). «Mel Gibson, Sean Penn to Star in 'Professor and the Madman' (Exclusive)». The Hollywood Reporter. Վերցված է 2016 թ․ օգոստոսի 2-ին.
↑ Case, Jo (2020 թ․ մայիսի 8). «A few words in your ear about gender, dictionaries and kindness». The Sydney Morning Herald. Վերցված է 2021 թ․ օգոստոսի 10-ին.

Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Murray, KM Elisabeth (1977), Caught in the Web of Words: James Murray and the Oxford English Dictionary (biography), Yale University Press, ISBN 0-300-08919-8 (his granddaughter).
Ogilvie, Sarah (2012), Words of the World: a global history of the Oxford English Dictionary, Cambridge University Press, 9781107021839. (later editor on dictionary)
Simon Winchester - The Meaning of Everything: The Story of the Oxford English Dictionary, publisher = Oxford University Press, 2003, isbn = 0-19-860702-4.
Murray is also the "professor" referred to in ———, The Surgeon of Crowthorne (US: The Professor and the Madman), even though he was never actually granted a professorship by Oxford. Dr. William Chester Minor, a volunteer who worked on the dictionary, was the "madman".

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ջեյմս Մյուրրեյ» հոդվածին։

[_ddf13697730ce1ed-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 ^1,5 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.

[_963f92899d479f1b-2] 2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 Encyclopædia Britannica

[_87396d5c2b843eb8-3] 3,0 ^3,1 ^3,2 ^3,3 ^3,4 Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.)

[4] «Dictionary Editors | Oxford English Dictionary». Oxford English Dictionary.

[5] Burchfield, R. W. (2004). «Murray, Sir James Augustus Henry (1837–1915), lexicographer». Oxford Dictionary of National Biography (անգլերեն) (online ed.). Oxford University Press. doi:10.1093/ref:odnb/35163. (Subscription or UK public library membership required.)

[6] «William Chester Minor», Contributors, Oxford English Dictionary.

[7] Winchester, Simon (2004). The Meaning of Everything: The Story of the Oxford English Dictionary. OUP. էջ 201.

[8] Murray, Katharine Maud Elisabeth (2001). Caught in the Web of Words: James A.H. Murray and the Oxford English Dictionary. Yale University Press. էջ 306.
In 1899 alone, Minor provided 12,000 quotations for the OED.

[9] |articlename = Glasgow University jubilee |day_of_week=Friday |date=14 June 1901 |page_number=10 |issue =36481 |column=b–c |url=https://www.thetimes.co.uk/archive/article/1901-06-14/10/2.html?region=global#start%3D1901-06-13%26end%3D1901-06-14%26terms%3DGlasgow%20University%20jubilee%26back%3D/tto/archive/find/Glasgow+University+jubilee/w:1901-06-13%7E1901-06-14/1%26next%3D/tto/archive/frame/goto/Glasgow+University+jubilee/w:1901-06-13%7E1901-06-14/2}}

[Murray_—_1977_——293-10] Murray, 1977, էջ 293

[nyt_gussow-11] Mel Gussow (2006 թ․ դեկտեմբերի 4). «The Strange Case of the Madman With a Quotation for Every Word». The New York Times. Վերցված է 2010 թ․ հուլիսի 17-ին.

[thr-12] Tatiana Siegel (2005 թ․ փետրվարի 21). «Mel Gibson, Sean Penn to Star in 'Professor and the Madman' (Exclusive)». The Hollywood Reporter. Վերցված է 2016 թ․ օգոստոսի 2-ին.

[13] Case, Jo (2020 թ․ մայիսի 8). «A few words in your ear about gender, dictionaries and kindness». The Sydney Morning Herald. Վերցված է 2021 թ․ օգոստոսի 10-ին.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]