Ջեմալ Գյուրսել

	Ջեմալ Գյուրսել; Cemal Gürsel
10 նոյեմբեր, 1961 - 28 մարտ, 1966
Նախորդող	Ջելալ Բայար
Հաջորդող	Սևդեդ Սունայ
Դրոշ	(11-րդ) Թուրքիայի վարչապետ
28 մայիս, 1960 - 30 հոկտեմբեր, 1961
Նախորդող	Ադնան Մենդերես
Հաջորդող	Իսմաթ Ինոնու
Կուսակցություն՝	անկախ քաղաքական գործիչ
Կրթություն՝	Թուրքական ռազմական ակադեմիա և Կուլետի ռազմական լիցեյ
Մասնագիտություն՝	Զինվորական
Ազգություն	Թուրք
Դավանանք	Իսլամ
Ծննդյան օր	13 հոկտեմբեր, 1895
Ծննդավայր	Էրզրում
Վախճանի օր	14 սեպտեմբեր, 1966
Վախճանի վայր	Անկարա
Թաղված	Թուրքական պետական գերեզմանատուն և Անըթքաբիր
Քաղաքացիություն	Օսմանյան կայսրություն և Թուրքիա
Ամուսին	Մելահատ Գյուրսել
Զավակներ	Մուզզաեֆեր
Ինքնագիր
Պարգևներ	և
Cemal Gürsel

Ջեմալ Գյուրսել (թուրքերեն՝ Cemal Gürsel, հոկտեմբերի 13, 1895(1895-10-13), Խնուս, Էրզրումի վիլայեթ, Օսմանյան կայսրություն - սեպտեմբերի 14, 1966(1966-09-14)^[3]^[4], Անկարա, Թուրքիա), թուրք ռազմական, պետական և հասարակական գործիչ, Թուրքիայի նախագահ։

Կենսագրություն

Ջեմալ Գյուրսելը ծնվել է 1895 թվականին Էրզրումում։ 1915 թվականին 20 տարեկան հասակում ծառայության է անցել Օսմանական կայսրության բանակում։ Ստացել է ռազմական կրթություն, հրետանավորի մասնագիտությամբ։ Մասնակցել է Աթաթուրքի գլխավորությայմբ թուրքական բանակի իրականացրած Գալիպոլիի նավատորմի արշավանքին։ Այնուհետև կռվել է Պաղեստինում և Սիրիայում, գերի է ընկել բրիտանացիների մոտ։ Առաջին աշխարհամարտից հետո միացել է Աթաթուրքին և մասնակցել թուրք-հունական պատերազմին։ Եղել է գնդի, բրիգադի, կորպուսի ղեկավար, ռազմական դպրոցի տնօրեն։ Այնուհետև ծառայել է բանակի ռազմական գլխավոր շտաբում։ 1946 թվականին սռացել է բրիգադի գեներալի, իսկ 1957 թվականին բանակի գեներալի կոչում։ 1958 թվականի օգոստոսին գեներալ Գյուրսելը նշանակվել է Թուրքիայի ցամաքային ուժերի հրամանատար։

Գյուրսելը չի մասնակցել երկրի քաղաքական կյանքին և ոչ մի կուսակցության անդամ չի եղել, բայց 1960 թվականի մայիսի սկզբին հրաժարական տվեց և հեռացավ իր պաշտոնից, չընդունելով վարչապետ Ադնան Մենդերեսի հրամաննեը, ով օգտագործում էր բանակը Անկարայում ուսանողների հակակառավարական բողքի ցույցերը ճնշելու համար։ Սակայն Գյուրսելի հրաժարակաը չի ընդունվում, բայց նա գնում է արձակուրդ։^[5]

Նախագահություն

Ջեմալ Գյուրսելը դառնում է 1960 թվականի մայիսի 27-ի պետական հեղաշրջման կազմակերպիչը, որի հաջողությունից հետո զբաղեցնում է պետական ղեկավարների պաշտոնները, մասնավորապես Ազգային միասնականության կոմիտետի նախագահ և զինված ուժերի հրամանատար։ Իշխանության գալուց հետ նա հայտարարում է որ և՛ արտաքին, և՛ ներքին քաղաքականությամբ Թուրքիան կհետևի Մուստաֆա Քեմալ Աթաթուրթի սկզբունքներին և հաստատում է ՍԵՆՏՕ-ի և ՆԱՏՕ-ի բլոկների համաձայն իր պարտավորությունների կատարումը։ Գյուրսելը նաև հայտարարում է նոր համամասնական ընտրություններ անցկացնելու և նոր սահմանադրություն ընդունելու իր մտադրությունների մասին։ 1960 թվականի մայիսի 28-ին Գուրսլեը անցնում է նոր կառավարության գլուխը։ ^[5]

Նա մահացել է 1966 թվականին նախագահ պաշտոնում։

1961 թվականին Ջեմալ Գյուրսելը նախաձեռնեց Թուրքական առաջին մեքենայի՝ Դևրիմի նախագծումը, սակայն վերջինիս արտադրությունը այդպես էլ չսկսվեց։

Ծանոթագրություններ

↑ https://web.archive.org/web/20200810185526/https://www.medyasiyaset.com/anitkabirin-hatirlanmayan-yillari1974-1988/
↑ https://www.medyasiyaset.com/anitkabirin-hatirlanmayan-yillari1974-1988/
↑ ^3,0 ^3,1 Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.)
↑ ^4,0 ^4,1 Munzinger Personen (գերմ.)
↑ ^5,0 ^5,1 Джемаль Гюрсель. Новое время., 1960, էջ 31

Գրականություն

Гюрсель, Джемаль // Советская историческая энциклопедия. — М.: Советская энциклопедия, 1963. — Т. 4. — С. 923-924.
Гюрсель, Джемаль // Советская историческая энциклопедия. — М.: Советская энциклопедия, 1963. — Т. 4. — С. 923-924.
Гюрсель, Джемаль // Советская историческая энциклопедия. — М.: Советская энциклопедия, 1963. — Т. 4. — С. 923-924.

Արտաքին հղումներ

«Cemal GÜRSEL» (английский). Republic of Turkey Ministry of Foreign Affairs. Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ հոկտեմբերի 19-ին. Վերցված է 2012 թ․ սեպտեմբերի 1-ին.{{cite web}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)
Burak Sansal. «Cemal Gürsel» (английский). All About Turkey. Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ հոկտեմբերի 19-ին. Վերցված է 2012 թ․ սեպտեմբերի 1-ին.{{cite web}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ջեմալ Գյուրսել» հոդվածին։

Թուրքիայի նախագահներ

[_794729e092460bbf-1] ttps://web.archive.org/web/20200810185526/https://www.medyasiyaset.com/anitkabirin-hatirlanmayan-yillari1974-1988/

[_19ddbbc7e69e87bb-2] ttps://www.medyasiyaset.com/anitkabirin-hatirlanmayan-yillari1974-1988/

[_2d261bc79e011a4f-3] 3,0 ^3,1 Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.)

[_92a7a450c3075800-4] 4,0 ^4,1 Munzinger Personen (գերմ.)

[Джемаль_Гюрсель._Новое_время.—1960——31-5] 5,0 ^5,1 Джемаль Гюрсель. Новое время., 1960, էջ 31

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]